‘Husiler Kızıldeniz’de 83 Gemi Vurdu. Bu Gemilerin Yüzde 37’si Yunanistan ile Alakalı’

“Amerika Birleşik Devletleri, Kızıldeniz’den çekilmedi. Aralık ayında Prosperity Guardian harekatına başlayan Amerikalılar aynı operasyonu sürdürüyor. Şubat ayında da Avrupa birliği Aspides Harekatı’nı başlattı. AB operasyonu da sürüyor. Şu anda aktif olarak İtalya, Fransa ve Yunanistan’ın birer gemisi bölgede. Nihayetinde alışılmış şunu söylemek mümkün: Kızıldeniz’de şu anda kanıksanmış bir durum var. Herkes kanıksamış durumda. Ben dahil mevzuyu yakından tekip edenler ilk başta ‘Babülmendep ve Kızıldeniz, dünya deniz ticaretinin yüzde 15’inin geçtiği bir nokta. Mısır’ın Süveyş Kanalı’ndan elde ettiği yıllık gelir 10 milyar dolar. Buranın aksamasından herkes rahatsız olur ve uluslararası tepki oluşabilir’ demiştik.

Fakat geldiğimiz noktada sayılara bakarsak farklı bir tablo var. Kasım 2023 tarihinde standart bir konteynerin taşınma fiyati 1289 dolar iken, 29 Ağustos itibariyle bu fiyat 5 bin 182 dolara çıkmış. Konteyner fiyatları dört kata yakın artmış. Kızıldeniz’deki gemi trafiğinde de yüzde 68 düşüş var. 2023 yılının kasım ayında Kızıldeniz’den günlük ortalama 368 gemi geçiyordu. Şu anda bu 202’ye düşmüş durumda. Detaylı bir şekilde bakalım. Hangi gemi tipindeki gemi trafiği Ümit Burnu’na yönelmiş? İlginç veriler ortaya çıkıyor. LNG ve LPG taşıyan gemiler, yüzde 100 oranında Babülmendep’i terk edip Ümit Burnu’nu kullanmaya başlamış. Araç taşıyan gemilerde trafik yüzde 96 oranında Ümit Burnu’na yönelmiş. Konteyner nakliyeciliğinde da yüzde 66 düşüş var Kızıldeniz’de. Alışılmış bu LNG ve LPG trafiğindeki düşüş, Doğu Akdeniz’i etkilediği için bizi de yakından ilgilendiriyor. Enerji denklemi değişiyor. Türkiye’nin Exxon ile, Shell ile çeşitli enerji anlaşmaları var. İster istemez Doğu Akdeniz’den gaz çıkacağında veya Kıbrıs’ın güneyinde gaz çıkacağında, piyasası Asya’ya da geçemeyeceğine göre, en yakın pazar olarak bu gazın Türkiye’ye yönelmesi beklenir. Uluslararası enerji kartellerinin Türkiye ile anlaşma imzalamasının da bu hadise ile ilgili bir faktör olduğunu düşünüyorum.

Fakat sonuç olarak ABD ve AB bir deniz güvenlik harekatı icra ediyor ve bu harekatların başarısı, deniz güvenliğini etkileyen tehdidin bertaraf edilmesiyle veyahut tolere edilebilir düzeye düşürülmesiyle ortaya çıkar. Bugün geldiğimiz nokta itibarıyla eğer harekatlar başarılı olsaydı, deniz trafiğinin tekrar Kızıldeniz’e dönmüş olması gerektiğini söyleyebilirim. Harekat başarılı olamadığı gibi Avrupalı konteyner firmaları, kendi aralarında koalisyonlar kurdu. Ortak taşıma yaptı. Herkesçe kabullenilmiş bir durum var şu an itibarıyla.

“Önümde Lloyd Intelligence raporu var. Sosyal medyada bu konuyla ilgilenen birisi paylaşmış. Şu zamana kadar 83 gemiye Kızıldeniz’de taarruz edilmiş. Bu gemilerin yüzde 37,7’si doğrudan veya dolaylı olarak Yunanistan ile alakalı. Bakarsak 83 geminin 56’sı, AB ülkeleriyle alakalı. Ve hiçbir şekilde Çin ve Amerikan gemisi yok. Bir Çin gemisinden bahsediliyor ama o da Çin şirketine kiralanmış Yunan gemisi. Türkler, Ruslar ve Çinliler çok rahat bir şekilde Kızıldeniz’i kullanabiliyor. Yine istatistiklerde öne çıkan bir konu da, ham petrol taşıyan gemilerin sayısında önemli bir azalma yok diğer gemilere kıyasla. Husilerin son periyotta ham petrol taşıyan gemileri hedef almamasının sebebinin de bu olduğunu düşünüyorum. Çünkü ham petrol gemileri zarar alınca deniz kirliliğine neden oluyor. Husilere karşı şu anda uluslararası kamuoyunda önemli bir sempati var. İsrail’in Gazze’deki harekatına yönelik somut tepki kim veriyor? Herkesin aklına Husiler geliyor. Sosyal medyayı ve stratejik bağlantısı çok iyi kullanıyorlar. Örnek alınacak bir iletişim stratejisi var.

Yayından önce çok düşündüm ama cevap bulamadım. Mısır’ın yıllık 5 milyar dolar kadar zararı var. Mısır bu hadiseye tepki göstermiyor. Demek ki Mısır’ın zararı bir şekilde tazmin ediliyor. Mısır’ın son devirdeki faaliyetlerine bakarsanız, Çin’in deniz görev gücünün Mısır ziyareti yaptığını görürsünüz. BRICS+ üyeliği gündemde. Rusya ile bağları yakın. Aslında bu olayda Amerikalılar zarar görmüyor. Hatta şöyle bile düşünüyor olabilirler. Nihayetinde Asya ve Avrupa ticareti Ümit Burnu tarafına kayıyor ve oralarda mücadele edecek Amerikan şirketlerinin eli kuvvetleniyor olabilir. Hatta Amerikan şirketleri, AB şirketleri ile rekabet edecek ortam buluyor olabilir. ABD, şu anda kendisini küresel sistemin hami aktörü olarak lanse ediyor. Dünyada da imaj tartışmada olsa bile böyle bir beklenti var. Seyrüsefer serbestisitesi Husiler tarafından engelleniyor ve Amerika’nın askeri gücü, bölgede icra ettiği harekat, bu engeli ortadan kaldırma konusunda başarılı olmuş değil.”

“ABD’nin ve İngiltere’nin Yemen’e yönelik gerçekleştirdiği hava harekatı gayelerini inceleyelim. Radar rampası, Husileri taşıyan tekneler vs. vuruldu. Ama ben hiç füze imalinde kullanılan motorların veya harp başlıklarının bulunduğu lojistik depoların imha edildiğini görmedim. Yemen’e yönelik en önemli hava harekatı, ağustos ayında İsrail tarafından yapıldı. Hudeyde Limanı’ndaki akaryakıt depoları vuruldu. Burayı tehdit olarak algılıyorsanız lojistiği hedef alırsınız. Bu İran veya Çin üzerinden geliyor olabilir. Bu konuda spekülasyonlar var. Ama sonuçta bu füzelerin parçaları dışarıdan geliyor ve Husiler lego gibi birleştiriyor. Yani ABD’nin bu lojistik ağını kesmesi gerekiyor.

Öte yandan Husiler de her gemiye taarruz etmiyor. Önemli bir hedefleme yapıyorlar. İstihbarat kaynaklarının olduğunu görüyoruz. Bölgede düzenli olarak ticari gemi görünümlü İran istihbarat gemileri olduğu söyleniyor. Nisan ayında ABD Kongresi’nde ABD Deniz Kuvvetleri Komutanı’na senatörler, ‘İran’ın istihbarat sağladığı gemileri niçin hedef almıyorsunuz’ diye soruyorlar. Kumandan da ‘Bu, politik iradenin aldığı bir karar. Bize bu görev gelire yaparız ama bize bu görev gelmedi’ dedi. ABD net bir hal sağlayıp istihbarat sağlayan bu gemileri vuracağını da hiç söylemedi. Elbette bölgesel savaş riskleri var lakin Amerikalılar sadece birtakım hava harekatları icra etmekle yetiniyor. Bunun bu şekilde devam etmeyeceğini düşünüyorum. Özellikle ABD seçimlerinden sonra ABD’nin İran’a yönelik dış siyasetinin şekillenmesi gerekiyor. Yeni liderin ve İran’a yönelik siyasetin sertleşmesi durumunda bunun Husilere yönelik yansıması da olacaktır.”

“Husiler çok akıllı bir iletişim stratejisi izliyor. Gerilerinde küresel bir kamuoyu desteği de var. İsrail’in Gazze’deki katliamı bitince gemileri hedef almayı bırakacaklarını söylüyorlar. Suudi Arabistan’ın, BAE’nin, Mısır’ın durumunu düşünün. Şu anda Husileri hedef almak dünyada İsrail’e yardım etmek olarak algılanabilir. Natürel bu devletler kendi kamuoylarını ne kadar ciddiye alıyor, o da bir tartışma konusu.”