İktisatçılardan Asgari Ücret Uyarısı: ‘Zam Hesabında Gerçekleşen Enflasyon Kullanılmalı’

Türkiye ekonomisine odaklanan 126 iktisatçı ortak bir açıklamayla “asgari ücret artışlarında gerçekleşen enflasyon oranının” dikkate alınması çağrısında bulundu.

Türkiye başta olmak üzere Kuzey Amerika, Avrupa ülkeleri ve İngiltere’deki farklı üniversitelerden ekonomistler, 2025 yılı Ocak ayı için öngörülen artışın enflasyon oranı yüzde 25 baz alınarak belirlenmesi ihtimalinin “bilimsel ve sosyal açıdan tasa verici” olduğunu söyledi.

İktisatçıların ortak bildirisinde, Türkiye’de uzun süredir devam eden yüksek enflasyon sıkıntısının dar gelirlileri ve asgari ücretle çalışanları “ekonomik olarak daha kırılgan” hale getirdiği ve “yaşam standartlarını önemli ölçüde” düşürdüğü vurgulandı.

Çağrının imzacıları arasında Korkut Boratav, Şevket Pamuk, Hayri Kozanoğlu, Yalçın Karatepe, Galip Yalman, Uğur Gürses, Sabri Öncü, Hüseyin Özel gibi isimler var.

Ortak metinde, asgari ücret zammıyla birlikte “gelir dağılımını da gözeten bütüncül bir ekonomi siyaseti izlenmesi” gerektiği vurgulanarak dört temel uyarı yapılıyor:

“Enflasyonla çabanın toplumsal maliyetinin adil dağıtılması gerekliliği,

“Asgari ücretlilerin alım gücünün korunmasının sosyal devletin bir gerekliliği olduğu,

“Gerçekleşen enflasyon oranının altında yapılacak ücret artışlarının gelir dağılımını daha da bozacağı,

“Enflasyonla gayretin muvaffakiyetinin dar gelirlilerin yaşam standartlarının düşürülmesi kıymetine sağlanamayacağı”

Bloomberg’e göre Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Fatih Karahan, 23 Ekim’de Washington’da yaptığı bir sunumda yatırımcılara, asgari ücrete yüzde 25 civarında artırımın 2025 yılı enflasyon ve büyüme maksatlarıyla uyumlu olacağı mesajını verdi.

Bazı uluslararası yatırımcılar da asgari ücret artırımını yüzde 25-30 olarak tahmin ediyor.

Asgari ücret için tespit kurulu çalışmalarının Aralık ayında sonlandırılması ve yeni zam oranının yeni yıldan önce açıklanması bekleniyor.

Türkiye’de şu an geçerli olan asgari ücret 17 bin 2 TL.

IMF: Geçen yılki yüksek artış tekrarlanmamlı

Uluslararası Para Fonu (IMF) Türkiye’de asgari ücretin 1 Ocak 2024’ten itibaren yüzde 49 oranında zamlanmasının ilk çeyrekteki enflasyonu arttırdığını söylüyor.

IMF Türkiye Masası Şefi James Walsh, 23 Ekim’de Reuters’a yaptığı açıklamada, “Bu yıl bunun tekrarlanmamasını umuyoruz, çünkü yüksek enflasyona sahip birçok ülkedeki tecrübelerimizden, ulusal seviyede bu şekilde ücret belirlemenin enflasyon beklentileri için büyük bir çıpa olduğunu biliyoruz” dedi.

Walsh, Ankara’nın ücret artışı yerine “düşük gelirli hanelere nakit transferleri yoluyla destek sağlayacak sosyal programlar” geliştirilmesi tavsiyesinde bulundu.

Deutsche Bank Ekim ayı başında yayımladığı raporda Türkiye uzmanlarının 2025 için yüzde 25-30’luk asgari ücret zammı beklediğini açıklamıştı.

Banka yüzde 30’u geçen bir zam oranının işletmeleri zora sokup ekonomiyi yavaşlatma ve enflasyon beklentilerini bozma riski olduğunu savunmuştu.

Şimşek: ‘Yorum yapmam doğru olmaz’

Mehmet Şimşek, 24 Ekim’de ABD’de katıldığı bir uluslararası finans etkinliğinde asgari ücretin artış oranıyla ilgili soruları yanıtladı.

Şimşek, “Asgari ücret sendikaların, patronların ve hükümetin müzakereleri sonucu belli oluyor, şu evrede benim yorum yapmam uygun olmaz” dedi.

“Sendikaların, patronların ve hükümetin rekabet gücünü belirli bir seviyede koruma konusunda hassas olacaklarına eminim. Bu nedenle herhangi bir rakam hakkında konuşarak süreci önceden yorumlamak doğru olmaz” diye ekledi.

Bakan Şimşek konuşmasında, “bir numaralı önceliğin fiyat istikrarını sağlamak olduğunu” ve “bunun da zaman aldığını” vurguladı.

Yıl sonu enflasyon tahmini yüzde 38

Merkez Bankası’nın Ağustos ayında yayımladığı son enflasyon raporunda 2024 yıl sonu enflasyon tahmini yüzde 38 olarak belirlenmişti.

TCMB Başkanı Fatih Karahan, 2025 yıl sonu tüketici enflasyonu tahminini de yüzde 14 olarak açıklamıştı.

Eylül ayında revize edilen Orta Vadeli Plan’da (OVP), 2024 için yıllık enflasyon hedefi yüzde 41,5 olarak yer aldı. Önceki OVP’de bu oran yüzde 33’tü.

Önceki OVP’de yüzde 15,2 olarak belirlenen 2025 enflasyon hedefi de yüzde 17,5’e yükseltildi.

AKP hükümeti 2024’te Temmuz ayında asgari ücret için ara zam yapmama kararı almıştı.

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in olası bir zammı “enflasyon maksadından taviz” olarak yorumladığı aktarılmıştı.