İliç Maden Faciası Davası: Çatlaklar Aylar Önce Tespit Edilmiş

İliç maden faciasındaki heyelana ilişkin 5’i tutuklu 43 sanığın, “Taksirle birden fazla kişinin ölümüne ve yaralanmasına neden olmak” ve “Çevreyi taksirle kirletmek” hatalarından yargılanmasına devam edildi.

Erzincan 1. Ağır Ceza Mahkemesi’nde üçüncü gününde devam eden duruşmada, tutuklu sanık Iain Ronald Guılle, tutuksuz sanıklar Ali Erdi S, Aykut A. ve Funda A. ile taraf avukatları ve müşteki yakınları hazır bulundu.

“ÇATLAKLARDAN SONRA YÜKLEME YAPILMAYA DEVAM EDİLDİ”

INR tasarım mühendisi sanık Ali Erdi S., savunmasında suçlamaları kabul etmedi.

Ocak 2024’te paylaşılan görüntüyü salonda izleten Ali Erdi S., toprak içinde ilerleyemeyen suyun liçin yüksek katlarında aktığını anlattı.

Ali Erdi S., Haziran 2023’te liçte dağılma, patlama ve yarıklar olduğunu fotoğraflardan gördüklerini belirtti. “Ocak 2024’te alınan drone fotoğrafında, oluşan çatlak hala oradaydı.” diye konuşan Ali Erdi S. o tarihten itibaren yükleme yapılmasına devam edildiğini dile getirdi.

“9 Şubat 2024’te akışın yönlendirilmesine yönelik hazırlanan rapor var ve bu raporda cevherin süresi dolduğu ve sulanmasına gerek olmadığı bildirilmiş. Yararı olacak rapor ama geç karar alınmış rapor.” diye konuşan Ali Erdi S., şöyle devam etti:

“Heyelan hızının 10 metre/saniye hızına ulaştığı raporla bildirilmiş ve bu hızlı bir süre. Bu akıntıda suyun varlığını inkar etmememiz gerekiyor. Kök neden su, suyun yönetimi ve suyun takibinin yapılması söyleniyor. Şirketin yapması gereken takiplerden bizler sorumlu tutuluyoruz.

Çatlakların varlığına rağmen gerekli adımlar atılsaydı bu olay yaşanmayacaktı, tahminen de liç bile kurtarılabilirdi. Biz sadece taban teşkilini yaptık, liç projesinin geri kalanında dahlimiz yok. Anagold’un ana dizayncısı GRE’dir. INR’nin işletmede görev ve sorumluluğu yoktur.”

Şirketle yaptıkları mukavelede sorumlu firmanın GRE olduğunun belli olduğunu söyleyen INR tasarım mühendisi sanık Aykut A., “GRE firmasının yaptığını denetleyecek su yapı denetim firmasıdır, INR olarak biz değiliz. Biz GRE’nin yaptığı çalışmaları ve projeleri bakanlığın istediği yönetmeliklere göre hazırlayıcı firmayız. Bizim bir denetim faaliyetimizin olmadığını söylemek isteriz. Liç süreci, dahil olmadığımız tasarım gerektiren bir süreç.” diye konuştu.

“ÇOK NİTELİKLİ BİR MADEN AMA BAŞINDAKİLER O NİTELİKTE DEĞİLLER”

Aykut A., uzmanlık alanının heyelanlar olduğuna belirterek “Olaydan bir gün sonra çekilen imajlarda liçte boruların ortaya çıkması gerekirdi ancak çıkmamıştı. Dolayısıyla bu olay arayüzden kaynaklı bir durum değil. Arayüz benim tasarlamam ama üstündeki cevher değil. Tasarım projelerini yapma yetkisi bizde değildir.” dedi.

Bu projeleri GRE firmasının yaptığını da sözlerine ekleyen Aykut A., kendisinin sahada görev ve sorumluluğu bulunmadığını dile getirdi. 100 gün öncesinde çatlakların başladığını ifade eden Aykut A., “Arkadaşlar böyle bir durum olacağını kestirememiş olabilir ama böyle bir heyelan çatlağı var ve önlem alınmaması kabul edilebilir değil. Maden çok nitelikli bir maden ama başındakiler o nitelikte değiller. Maden doğru şekilde analiz edilebilseydi bu olmayacaktı. Bana verilen sözleşme kapsamında sorumlulukları yerine getirdim.” dedi.

“AYLAR ÖNCE TESPİT EDİLMİŞ”

INR tasarım mühendisi sanık Funda A. ise projeyi mevzuata göre ayarladıklarını iddia etti.

Buradaki vazifesinin ve yaptığı işin, projeyi Türkçeye çevirmek olduğunu söyleyen Funda A, şöyle savunma yaptı:

“Mevzuat gereği burada sorumlu mühendisim, imzayı attığımda sorumluluk başladı ama sonrasında yetkililer sırayla imzalayıp projeyi onayladılar. Bizim projelerde cevherin nereye serileceği, ne kadar solüsyon verileceği, konteynerin nereye konulacağı planı yoktur. Bizim projelerimizde böyle ayrıntılar olmaz. Biz projenin en başını ve en son atık halini görürüz. Ortadaki halini hesaplayamayız.

Bizim hesaplarımız bu öngörüleri yapamaz. Liçin mebrandan kaydığı söyleniyor ama mebrandan kaymamış, mebrana en yakın 10 metre yerden kaymış. Bu Anagold’un raporlarında da var. Bizim projelerimiz taban teşkil projeleridir. 2023’ün aralık ve ocak aylarında bir firma durumdan, yıkılabileceğinden bahsetmiş ama önlemler alınmamış. Olaydan aylar önce çatlaklar tespit edilmiş, kimse önlem almamış. Aralık 2023’te bir firma ‘yüksek su düzeyi var’ diye uyarılarda bulunmuş, ödev vermiş ama kimse bu ödevlere bakmamış.”