İnsan Beyninin Şaşırtan Hızı: Bilgiyi Bilgisayardan Daha Yavaş, Ama Neden?

İnsan beyninin işlem hızı, bilgisayarlarla karşılaştırıldığında hayli yavaş görünüyor; ancak son yapılan bir araştırma, beynin bu düşük işlem hızının şaşırtan bir şekilde evrimsel bir avantaj sunduğunu ortaya koydu.

TEK SIRA HALİNDE İŞLENİYOR

Araştırmaya göre, insan beynindeki niyetler tek bir sıra halinde işleniyor. Bu durum, bilgi akışında yavaşlık ve tıkanıklık yaratıyor. Beynin düşük işlem kapasitesi, çevresel sinir sisteminin yüksek süratte paralel veri toplama gücüyle karşılaştırıldığında besbelli şekilde yavaş kalıyor.

California Teknoloji Enstitüsü’nden nörobiyologlar Jieyu Zheng ve Markus Meister, bu uyumsuzluğu, duyusal girdiler ve bilişsel işlem hızı arasındaki bir gizem olarak kıymetlendiriyor.

BEYİN NASIL FİLTRELİYOR?

Her an, duyularımız trilyonlarca bitlik veri toplarken, beynimiz bu dataların sırf 10 bitlik kısmını kullanarak etrafımızı algılıyor ve kararlar alıyor.

Meister, “Bu durum bir paradoks yaratıyor: Beyin tüm bu bilgiyi nasıl filtreliyor?” diyerek, beynin bu kadar büyük bir datayı nasıl işlediği sorusuna dikkat çekiyor.

SINIRLI İŞLEM KAPASİTESİ

Zheng ve Meister, yakın zamanda yayımladıkları çalışmalarında, beyin ve şuurlu işlem kapasitesinin şaşırtan derecede sınırlı olduğunu belirtiyor.

Fotoğrafik hafıza veya bilinçdışı işlem kapasitesine rağmen, beynimizin genellikle saniyede onlarca bitin üzerine çıkmadığı ifade ediliyor.

Örneğin, gözler kapalıyken bir Rubik küpünü çözmek yaklaşık 12 bitlik işlem gerektirirken, profesyonel düzeyde StarCraft oynamak saniyede 10 bitlik bir işlem gerektiriyor.

NEDEN DAHA HIZLI ÇALIŞMIYOR?

Zheng ve Meister, beynin bu kadar yavaş çalışmasının nedeni olarak “gerek duyulmaması” ihtimalini öne sürüyor.

Araştırmacılara göre, cetlerimiz dünyadaki değişimlerin gereğince yavaş olduğu bir ekolojik niş seçti ve etrafımızdaki değişimlerin hızının genellikle saniyede birkaç bitlik karar alma ihtiyacı oluşturdu.

Bu yüzden, insan beyni bu süratte işlem yapmaya adapte oldu.

İnsan beyninin işlem suratındaki bu darboğazı aşmak için teknolojik ilerlemelerle bilişsel süreçlerimizin bilgisayarların paralel işlem gücüyle birleştirilmesi mümkün olabilir.

Bu süreç, yapay zekânın gelişimi ve insan beyniyle uyumlu hale getirilmesi açısından önemli bir içgörü sunabilir. Ayrıca, bu araştırma, dünyayı daha basit sorularla ve yavaş bir tempoyla algılamanın bedelini anlamamıza da yardımcı olabilir.

Araştırma, Neuron mecmuasında yayımlandı.