Bilim insanları beyindeki zaman hücrelerinin sadece vakti takip etmekle kalmadığını, karmaşık davranışları öğrenmede de kritik rol oynadığını keşfetti.
Beynin medial entorhinal korteks (MEC) denen bölgesindeki zaman hücreleri, kronometre gibi çalışarak tecrübelenen olayların takip edilmesini sağlıyor. Biriyle sohbet etmekten araba kullanmaya kadar pek çok şeyi yapabilmek için bunların ne kadar zaman aldığını algılamak ve hatırlamak gerekiyor.
Fareler üzerinde yakın zamanda yapılan bir çalışmada bu hücrelerin saat gibi çalışmanın ötesinde, zamanlama gerektiren davranışların öğrenilmesini sağladığı da saptandı. Bulguların Alzheimer gibi zaman algısını etkileyen hastalıklara karşı önemli etkiler yaratması bekleniyor.
BEYİN ÖĞRENMEYE BAŞLADIKÇA HÜCRELER FARKLI ZAMAN ÇİZELGELERİ OLUŞTURUYOR
Nature Neuroscience isimli hakemli mecmuada yayımlanan çalışmada fareler, zamanlamayı merkeze alan testlerden geçirildi. Hayvanların ödül almak için farklı zamanlamalarda verilen koku uyaranlarının nasıl bir düzen içinde salındığını anlamaları gerekiyordu. Başka bir deyişle, Mors alfabesinin basit bir versiyonunu öğrenmeleri bekleniyordu.
İlk başta farelerin beynindeki zaman hücreleri, farklı koku örüntülerine benzer tepkiler verdi. Ancak hayvanlar bu örüntüleri öğrenmeye başladıkça hücreler her birine farklı zaman çizelgeleri oluşturmaya başladı.
ZAMAN HÜCRELERİ SADECE VAKTİ TAKİP ETMİYOR…
Araştırmacılar MEC’yi engelleyerek zaman hücrelerini devre dışı bıraktığında fareler zamanlamayı algılayıp öngörebildi. Ama zamanlama gerektiren yeni bir görevi öğrenemediler.
Makalenin başyazarı nörobiyolog Erin Bigus, “Şaşırtıcı bir şekilde, zaman hücreleri sadece vakti takip etmekten daha karmaşık bir rol oynuyor” diyor.
MEC, basit bir durumda vakti takip etmek için gereken basit bir kronometre gibi davranmıyor. Rolü aslında bu daha karmaşık zamansal bağlantıları öğrenmek gibi görünüyor.
Daha evvelki çalışmalarda MEC’nin yerle ilgili bilgileri öğrenmede de rol oynadığı bulunmuştu. Yeni çalışmayı yürüten ekip, zamansal ve uzamsal misyonları öğrenirken beynin benzer şekilde çalıştığını fark etti.
ALZHEİMER GİBİ HASTALIKLAR ERKEN TEŞHİS EDİLEBİLİR
Araştırmacılara göre bu durum beynin yer ve vakti benzer şekilde işlediği anlamına gelebilir fakat bu savın daha fazla çalışmayla desteklenmesi gerekiyor.
Çalışma, Alzheimer gibi hastalıkların erken tespit edilmesini de sağlayabilir. Bu rahatsızlıkta beynin ilk etkilenen kısımlarından birinin MEC olduğu biliniyor.
Zamanlama gerektiren karmaşık misyonlar sayesinde hastalığı ilk evrelerinde tespit etmek mümkün olabilir. Ama bundan önce zaman hücrelerinin insanlarda da benzer bir fonksiyonu olduğunun doğrulanmasına ihtiyaç var.
20:44
