34,1026$% 0.24
38,1457€% 0.1
2.874,39%1,62
4.771,00%1,77
19.025,00%1,76
2.621,87%1,39
9.900,25%-0,76
İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi’nin helikopter kazasında hayatını kaybetmesinin ardından seçim kararı alındı.
28 Haziran’da yapılacak cumhurbaşkanı seçimiyle ilgili süreç devam ediyor.
Aday olmak isteyenlerin rejime bağlılığı ile siyasi, ahlaki ve dini sabıkalarını inceleyen Anayasayı Koruyucular Kurulu, 5 muhafazakar ve 1 reformist isme adaylık izni verdi.
İran’da yarışacak adaylar
Cumhurbaşkanlığı koltuğu için yarışacak isimler şu şekilde:
Meclis Başkanı Muhammed Bakır Kalibaf, eski Ulusal Güvenlik Kurulu Genel Sekreteri Said Celili, eski İçişleri Bakanı Mustafa Purmuhammedi.
Şehit ve Gaziler Vakfı Lideri Buyruk Hüseyin Kadızadehaşimi, Tahran Belediye Başkanı Ali Rıza Zakani ve eski Sağlık Bakanı Tebriz Milletvekili Mesud Pezeşkiyan.
Afişler asıldı
Başkent Tahran’daki cadde ve sokaklara, seçime katılacak adayların fotoğraflarının yer aldığı afiş ve posterler asıldı.
Helikopter kazası sonrası zorunlu seçim
Cumhurbaşkanı Reisi’nin 19 Mayıs’ta helikopter kazasında hayatını kaybetmesinden sonra anayasaya göre, İran lideri Ayetullah Ali Hamaney’in onayıyla Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı Muhammed Muhbir vekaleten cumhurbaşkanlığı misyonunu üstlenmişti.
Yasama, yürütme ve yargı liderleri arasında 20 Mayıs’ta yapılan harikulâde görüşmede, cumhurbaşkanı seçiminin 28 Haziran’da gerçekleştirilmesi kararı alınmıştı.
Said Celili
Muhafazakar kimliğiyle bilinen 58 yaşındaki Said Celili, eski Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad devrinde 2007-2013 yıllarında Ulusal Güvenlik Yüksek Kurulu Sekreterliği vazifesinde bulundu. Celili aynı periyotta İran’ın nükleer görüşmelerinde Başmüzakereci olarak görev yaptı.
Celili’nin Meclisteki gücü ve muhafazakarlar içindeki aktifliği kendisini aday olması halinde cumhurbaşkanlığına taşıyabilecek durumda lakin kendisinin katı görüşleriyle tanınmasının ise oy potansiyelini azalttığı yorumları yapılıyor. Celili, 2021’deki seçimlerde aday olmuş lakin daha sonra İbrahim Reisi lehinde adaylıktan çekilmişti.
Halihazırda İran lideri Ayetullah Ali Hamaney’in Ulusal Güvenlik Yüksek Kurulu’ndaki temsilcisi Celili, kayıt süreçleri sonrası yaptığı konuşmada, göreve gelmesi halinde odak noktasının “hizmet, dürüstlük, verimlilik ve adalet” olacağını ve Reisi hükümetinin politikalarını devam ettireceklerini söyledi.
Celili, “İran artık büyük güçlerle eşit kabul edilmektedir. Artık, tek tek tüm İran halkının ülkenin kalkınmasında rol oynamasının vaktidir.”ifadesini kullandı.
Muhammed Bakır Kalibaf
Eski İhtilal Muhafızları Ordusu Hava Kuvvetleri Komutanı Muhammed Bakır Kalibaf (62) bir dönem İran Emniyet Genel Müdürü olarak görev yaptı.
2005-2017 yıllarında Tahran Belediye Başkanı görevini yürüten Kalibaf, 2005, 2013 ve 2017’de cumhurbaşkanı seçimlerine aday oldu. Kalibaf, 2017’deki seçimde ise helikopter kazasında hayatını kaybeden Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi lehine adaylıktan çekildi.
Mayıs 2020’den bu yana İran Meclis Başkanı olarak görev yapan muhafazakar siyasetçi Kalibaf, seçimin güçlü isimlerinden görünse de Tahran’dan aday olduğu son genel seçimlerde Meclise lakin dördüncü sırada girebildi. Kalibaf’ın oğlu İshak’ın Kanada’da daimi oturum müracaatında bulunmasının ortaya çıkması ülkede yansılara yol açtı.
Mesud Pezeşkiyan
Reformist kanadın önde gelen isimlerinden Tebriz Milletvekili Mesud Pezeşkiyan, eski Cumhurbaşkanı Muhammed Hatemi devrinde 2001-2005 arasında Sağlık Bakanı olarak görev yaptı.
2021’deki cumhurbaşkanlığı seçimlerinde İbrahim Reisi’ye karşı aday olma talebi Anayasayı Koruyucular Kurulu tarafından veto edildi. Pezeşkiyan, son genel seçimlerde ise Tebriz’den birinci sırada Meclis’e girdi.
Mustafa Purmuhammedi
Muhafazakar kimliğiyle bilinen Mustafa Purmuhammedi, uzun yıllar savcı olarak görev yaptı. 1997-1999 yılları arasında İstihbarat Bakan Yardımcısı olan Purmuhammedi, Mahmud Ahmedinejad periyodunda 3 yıl İçişleri Bakanı olarak görev yaptı. Mustafa Purmuhammedi, Hasan Ruhani’nin cumhurbaşkanı olduğu devirde de 4 yıl Adalet Bakanı görevini yürüttü.
Rejim muhalifleri tarafından “ölüm komitesi” olarak isimlendirilen 4 kişilik heyette yer alan Purmuhammedi’nin o dönem yaklaşık 3 bin kişinin idam edildiği kararları veren isimlerin başında geldiği iddia ediliyor.
Emir Hüseyin Kadızadehaşimi
Muhafazakar siyasetçi Buyruk Hüseyin Kadızade Haşimi, siyasi hayata atılmadan önce Simnan Sağlık Bilimleri Üniversitesi Rektörü olarak görev yaptı. 2008’den 2021’e kadar 4 dönem Milletvekili olan Kadızadehaşimi, şu anda Şehit ve Gaziler Vakfı Başkanı olarak aynı zamanda Cumhurbaşkanı Yardımcısı sayılıyor.
Ali İstek Zakani
Muhafazakar siyasetçi Tahran Belediye Başkanı Ali Rıza Zakani, 4 dönem Milletvekili olarak görev yaptı. Tahran Üniversitesi’nde nükleer tıp okuyan Zakani, Irak savaşında eli, ayağı ve boynundan yaralandı.
Zakani 2013 ve 2017’de yapılan cumhurbaşkanlığı seçimleri için de aday oldu lakin veto edildi.
2021’deki cumhurbaşkanı seçimine adaylık başvurusu kabul edilen Zakani, Reisi lehine çekildi. Zakani, 2021’den bu yana Tahran Belediye Lideri vazifesinde bulunuyor.
Haber Kaynağı: Anadolu Ajansı (AA)
Kosova ile İsrail Arasında Vize Muafiyeti Anlaşması İmzalandı