Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından bir süredir çalışmaları yürütülen yeni ıslahat paketine Orta Vadeli Program’da yer alan amaçlar doğrultusunda son formu verildi.
Paketin, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in her fırsatta dile getirdiği, “Hedefimiz vergide adalet ve aktifliği sağlamak için vergilendirilmemiş hiçbir alan bırakmamak” mesajı doğrultusunda hazırlandıği belirtildi.
TBMM’ye sunulması planlanan pakette, ‘vergi adaletinin güçlendirilmesi, sermayeye yönelik vergi uygulamaları getirilmesi ve doğrudan vergilerin hissesinin artırılması’ için düzenleme teklifleri bulunuyor.
Çok uluslu şirketlere asgari kurumlar vergisi uygulamasını devreye alacak Bakanlık, doğrudan vergilerin hissesini artırmak için yerel asgari kurumlar vergisi ve asgari gelir vergisi modelini de getirecek.
Pakette yer alan bazı başlıklar şöyle:
Küresel asgari kurumlar vergisi alınacak
Kurumlar Vergisi Kanunu’nda yeni bir kısım açılarak, çok uluslu şirketlerden asgari kurumlar vergisi (küresel asgari kurumlar vergisi) alınacak.
Başta AB ülkeleri olmak üzere 30’dan fazla ülkede maddeleşen küresel asgari kurumlar vergisinde, yıllık konsolide hasılatı 750 milyon euro eşiğini aşan çok uluslu şirketlerin düşük vergileme yapılan ülkelerdeki şube, iştirak ve iş yerleri asgari yüzde 15 kurumlar vergisine tabi tutuluyor.
Bu şirketlerin faaliyette bulunduğu ülkede ödenen kurumlar vergisi yükü yüzde 15’ten aşağıdaysa uygulamayı maddeleştiren ülkeler, ilgili ülkenin almadığı vergi farkını tahsil edebilecek. Asgari kurumlar vergisi uygulamasına geçmeyen ülkeler, vergileme haklarını bir başka ülkeye devretmiş oluyor.
Türkiye’de sonuncu ana işletmesi yurt dışında bulunan 1024 grup yer alırken bunların ülkede 2 bin 134 işletmesi bulunuyor.
Yurt içi asgari kurumlar vergisi
Kurumlar vergisi mükelleflerinin yaklaşık yarısının zarar beyan ettiği ya da hiç matrah bildirmediği halde yüksek cirolarla faaliyetlerini sürdürdüğü belirlendi. Bu bahiste AB ve OECD uygulamalarını da inceleyen Bakanlık, mükelleflerin beyanları ile hasılat ve ödeme güçlerinin birbirleriyle kıyaslandığı hibrit bir model hazırladı.
Ödenecek kurumlar vergisi, beyan edilen çıkarın indirim ve istisnalar düşülmeden evvelki fiyatının muhakkak bir oranı ile gelir tablosundaki çıkarın belli bir oranı matrah olarak kabul edilerek bulunacak vergiden yüksek olanı temel alınarak belirlenecek.
Ödenen asgari kurumlar vergisi, izleyen 5 hesap periyodunda işletmelerin bundan daha yüksek vergi ödemeleri gerektiği dönemlerde, ödenecek vergiden mahsup edilecek.
Bazı istisnalar (iştirak yararları, emisyon primi çıkarları gibi) asgari vergi hesaplamasında kardan indirilerek dikkate alınacak.
Yatırım teşvik belgesi kapsamında yatırım harcaması yapan mükelleflerin hakları korunacak. Yeni işe başlayan mükellefler 3 yıl asgari vergiden muaf olacak.
Asgari gelir vergisi de geliyor
Gerçek adapta vergilendirilen ticari, zirai ve serbest meslek çıkarlarına da asgari gelir vergisi uygulaması getiriliyor. Gelir vergisi mükelleflerinin önemli bir kısmının zarar beyan ettiği veya beyanları ile hasılatları arasında önemli uyumsuzluklar olduğu görüldü. Bu hususta da yeni bir model kurulacak.
Buna göre, mükelleflerin beyan edecekleri kazanç, gelir ve kazanç bildirimi tablosundaki getirilerinin belirlenecek bir oranından az olamayacak.
Serbest meslek yararı elde edenlere ise ayrıyeten bir çıpa planlanıyor. Bu mükelleflerin beyan edileceği kazanç brüt asgari fiyatın yıllık meblağının altında olamayacak.
Hasılat üzerinden ödenen asgari vergi farkının izleyen 5 hesap devrinde mahsubuna izin verilecek. Yeni işe başlayanlar 3 yıl asgari vergiden muaf olacak.
YİD ve KÖİ projelerine yüzde 30 kurumlar vergisi
Türkiye’nin büyük yatırımlarından elde edilen karlara da artırımlı kurumlar vergisi uygulanacak.
Kurumlar vergisi oranı, gerçek sektör için yüzde 25, banka ve finans kurumlarında yüzde 30, ihracat yapan firmalarda yüzde 20, halka açık şirketlerde yüzde 23, imalatçılarda yüzde 24 olarak uygulanıyor.
Banka ve finans kurumlarında olduğu gibi, yap-işlet-devret (YİD) modeli ile kamu-özel işbirliği (KÖİ) projeleri kapsamında faaliyet gösteren kurumların buralardan elde ettikleri karlarına kurumlar vergisi oranının yüzde 25 yerine yüzde 30 olması öneriliyor. Bu düzenlemenin de vergi adaletinin güçlendirilmesine ve dolaysız vergilerin hissesinin artırılmasına katkı sağlaması hedefleniyor.
22:32
