Talep şartlarındaki zayıflık, kesimin faaliyet şartları üzerinde belirleyici olmaya devam etti ve hem yeni siparişlerde hem de üretimde yavaşlamanın sürmesine neden oldu. Üretimde üst üste üçüncü ay azalma gerçekleşirken, düşüş bir evvelki aya göre hafif hız kesmesine rağmen besbelli gerçekleşti. Yeni siparişlerde yılın en sert yavaşlaması kaydedilirken, satış fiyatları enflasyonu son dört buçuk yılın en düşük düzeyine geriledi.
İstanbul Sanayi Odası Türkiye Sektörel PMI raporuna göre takip edilen on sektör içerisinde yeni siparişleri artırabilenlerin sayısı mayıs ayında üç iken haziranda ikiye geriledi. On daldan üçü satış fiyatlarını düşürürken, girdi maliyetleri enflasyonunda genele yayılı azalma kaydedildi. İş yüklerinin azalmasıyla birlikte makine ve metal ürünleri hariç tüm dallarda istihdam düşüş gösterdi.
Ekonomik büyümenin öncü göstergesi olan imalat sanayi performansında en hızlı ve güvenilir referans kabul edilen İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi) anketinin Haziran 2024 dönemi sonuçları açıklandı. Eşik kıymet olan 50,0’nin üzerinde ölçülen tüm sayıların kesimde güzelleşmeye işaret ettiği anket sonuçlarına göre, mayıs ayında 48,4 düzeyinde kaydedilen manşet PMI, haziranda 47,9’a gerileyerek üst üste üçüncü ay 50,0 eşik bedelinin altında gerçekleşti. Endeks, Türk imalat kesiminin faaliyet şartlarında hafif bir bozulmaya işaret etti. Öte yandan, bu bozulma 2024’ün başından bu yana en besbelli seviyede kaydedildi.
YENİ İHRACAT SİPARİŞLERİNDE YAVAŞLAMA ÖLÇÜLÜ SEYRETTİ
Talep şartlarındaki zayıflık, dalların faaliyet şartları üzerinde belirleyici olmaya devam etti ve hem yeni siparişlerde hem de üretimde yavaşlamanın sürmesine neden oldu. Üretimde üst üste üçüncü ay azalma gerçekleşirken, düşüş bir evvelki aya göre hafif hız kesmesine rağmen besbelli gerçekleşti. Yeni siparişlerdeki düşüş ise hem iç hem de dış pazarlardaki zayıflık nedeniyle mayıs ayına kıyasla hızlandı. Diğer yandan, yurt dışından alınan yeni siparişlerdeki yavaşlama toplam yeni siparişlerdekine göre daha ölçülü seyretti.
DENİZ TAŞIMACILIĞINDAKİ AKSAMA TESLİMATI UZATTI
İş yüklerindeki azalış, haziranda imalatçıların istihdam ve satın alma faaliyetlerini bir evvelki anket dönemine göre daha yüksek oranda azaltmalarına yol açtı. İstihdamdaki daralma Ekim 2022’den bu yana en yüksek oranda kaydedildi. Girdi maliyetleri enflasyonu haziranda üst üste beşinci ay gerileyerek Mayıs 2023’ten bu yana en düşük düzeyde ölçüldü. Satın alma maliyetlerinde artış bildiren anket iştirakçileri, bu durumun yüksek ham madde ve deniz nakliyatı fiyatlarının yanı sıra liradaki zayıflıktan kaynaklandığını belirtti. Maliyet enflasyonundaki gevşeme ve talepteki durgunluk nedeniyle firmaların kendi satış fiyatlarını artırma suratı da son dört buçuk yılın en düşük seviyesine geriledi. Son olarak, özellikle Kızıldeniz’de yaşanan sorunlar olmak üzere deniz taşımacılığındaki aksamalara bağlı gecikmeler, tedarikçilerin teslimat müddetlerinin daha da uzamasına yol açtı.
İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI anket dataları hakkında değerlendirmede bulunan S&P Küresel Market Intelligence Ekonomi Yöneticisi Andrew Harker, şunları söyledi: “Talepte devam eden durağan seyir, imalat bölümünün istihdam datalarında daha bariz hissedilmeye başlandı. Türk firmaları, ayrılan çalışanını yenileri ile ikame etmek konusunda isteksizlik gösterdi ve buna bağlı olarak da istihdam Ekim 2022’den bu yana en yüksek oranda daraldı. Diğer taraftan, firmalar maliyet enflasyonundaki gerilemeden faydalanarak Haziran’da son ürün fiyatlarında artışları daha ölçülü seviyede tutma imkanı buldular. Bu durumun, önümüzdeki aylarda talebe destek sağlaması açısından yararlı olabileceği bedellendiriliyor.”
SEKTÖRLERİN ÇOĞUNLUĞUNDA ÜRETİM VE YENİ SİPARİŞLER YAVAŞLADI
Türkiye Sektörel PMI raporu, haziran ayında imalat dalının büyük kısmında zorlu faaliyet şartlarının devam ettiğini gösterdi. Kesimlerin çoğunluğunda üretim ve yeni siparişler yavaşlama kaydederken istihdam ise çabucak hemen tüm faaliyet kümelerinde azaldı. Buna karşılık, girdi maliyetleri enflasyonunun tüm dallarda gerilemesi ve bazı bölümlerin kesin ürün fiyatlarını düşürmesi, anketin müspet gelişmeleri olarak öne çıktı.
YENİ SİPARİŞLERİ ARTIRAN SEKTÖR SAYISI 2 OLDU
Takip edilen on sektör içerisinde yeni siparişleri artırabilenlerin sayısı mayıs ayında üç iken haziranda ikiye geriledi. Yeni siparişler sadece makine ve metal eserlerinde üst üste iki ay artarken gıda eserlerinde ise daralmadan ölçülü büyümeye geçti. En besbelli düşüş ise Nisan 2020’den bu yana en sert bozulmanın yaşandığı kara ve deniz taşıtları dalında kaydedildi. Yeni ihracat siparişlerinde görece olumlu bir tablo ortaya çıktı ve on kesimden dördünde artış gözlendi. Özellikle makine ve metal eserlerinin yurt dışından alınan yeni işleri bariz bir genişleme kaydetti.
İSTİHDAM DÜŞÜŞ GÖSTERDİ
Üretim tarafında ise yeni siparişlerle uyumlu bir tablo ortaya çıktı. Üretim artışı makine ve metal ürünleri ve gıda ürünleri dallarıyla hudutlu kaldı. Şubat 2021’den bu yana en bariz daralmanın gerçekleştiği elektrikli ve elektronik ürünler ise en besbelli yavaşlama kaydeden sektör oldu. İş yüklerinin azalmasıyla birlikte çabucak hemen tüm kesimlerde istihdam düşüş gösterdi. Bu eğilimin istisnası makine ve metal ürünleri sektörü oldu. Böylelikle istihdam artıran sektör sayısı 2020’deki pandemi kaynaklı kısıtlamalardan bu yana en düşük seviyeye geriledi. İstihdamda en bariz daralma ise dokumacılık kesiminde yaşandı.
Maliyet baskılarının genel olarak azalması ve girdi fiyatlarındaki artışın bir evvelki aya göre tüm bölümlerde hız kesmesi, anketin görece olumlu gelişmesi olarak kayda geçti. Girdi fiyatları enflasyonundaki en sert düşüş ağaç ve kağıt eserlerinde kaydedilirken, en zayıf maliyet artışı makine ve metal eserlerinde gerçekleşti. Girdi fiyatlarının en hızlı arttığı sektör ise metalik olmayan mineral ürünler oldu.
Maliyet baskılarındaki hafifleme, bazı firmaların talebi canlandırmak amacıyla kendi satış fiyatlarını düşürmesine imkan sağladı. Makine ve metal ürünleri, giysi ve deri ürünleri ile kimyasal, plastik ve kauçuk bölümlerinde satış fiyatları ölçülü düşüş kaydetti.
KAYNAK: HABER7
17:11
