Merve Kara – Kaşka
Suriye’de 8 Aralık’ta Beşar Esad iktidarının devrilmesi sınır komşusu İsrail’i yakından ilgilendiren bir gelişme.
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, bu gelişmeden kısa bir süre sonra işgal altındaki Golan Doruklarından yaptığı açıklamada, ülkesinin buradaki tampon bölgenin denetimini “geçici olarak” ele geçirdiğini duyurdu.
Bundan bir gün sonra İsrail ordusu, 9 Aralık’ta Suriye’de şüpheli gördüğü kimyasal silah ve füze alanlarını hedef alan hava saldırıları düzenlediğini doğruladı.
İsrail Dışişleri Bakanı Gideon Saar da 9 Aralık sabahı yaptığı basın açıklamasında, Menbiç’i örnek vererek “Kürtlere yönelik saldırıların durdurulması” çağrısında bulundu.
BBC Türkçe, İsrail’den gelen bu sinyaller ışığında ülkenin Suriye’deki gelişmelere nasıl yaklaştığını uzmanlara konuştu.
İsrail neden Suriye’ye hava saldırıları düzenliyor?
Suriye’de iktidarın devrilmesinden bu yana İsrail, ülkede bazı amaçlara hava saldırıları düzenliyor.
İsrail Dışişleri Bakanı Gideon Saar, bu atakla kimyasal silahların “aşırılıkçıların eline geçmesini” engellemeyi amaçladıklarını açıkladı.
İsrail’in Suriye’de hava saldırısı düzenlediği gayelerin arasında Şam’da, İranlı bilim insanları tarafından yeni füze geliştirmek amacıyla kullanıldığı söylenen bir sahanın da bulunduğu öne sürülüyor.
Uzmanlar bu saldırıların, İsrail’in Suriye’deki bazı olası gelişmelerle ilgili “endişelerinden” kaynaklandığını söylüyor.
BBC Türkçe‘nin sorularını yanıtlayan İngiliz risk istihbaratı şirketi Sibylline’da Orta Doğu ve Afrika Analisti Megan Suttcliffe, HTŞ son iki haftada önemli kazanımlar elde etmiş olsa da Suriye’nin geleceğinin “belirsizliğini koruduğunu” vurguluyor.
Suttcliffe, çok sayıda silahlı kümenin “pozisyonlarını güçlendirmek” veya “ülke genelindeki silah depolarına erişmek için” ortaya çıkan güvenlik boşluklarından yararlanabileceğini öngörüyor.
“Bu nedenle, İsrail’in ağır stratejik silahların isyancıların veya İsrail’e düşman olan ve bunları kullanmaya istekli kümelerin eline geçmesinden son derece endişe duyduğunu düşünüyorum” diyor.
Golan Tepeleri’ndeki hareketliliğin nedeni ne?
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Şam’ın HTŞ liderliğindeki kümelerin eline geçmesinden kısa bir süre sonra, işgal altındaki Golan Zirvelerindeki bir gözlem noktasından mesaj yayımladı.
Gelişmeyi Orta Doğu için “tarihi bir gün” olarak nitelendiren Netanyahu, İsrail’in “arzusunun” Suriye ile “barışçıl ilişkiler” kurmak olduğunu, ancak bu gerçekleşmezse İsrail devletini ve sınırını korumak için “ne gerekiyorsa” yapacaklarını söyledi.
Netanyahu konuşmasında, Suriye’nin isyancı kümelerin denetimine geçmesinin ardından 1974’teki ateşkes mutabakatının “çöktüğünü” ve İsrail ordusunun Golan Doruklarındaki tampon bölgenin denetimini “yeni bir düzen kurulana kadar geçici olarak” ele geçirdiğini duyurdu.
Netanyahu’nun açıklamalarının ardından İsrail ordusu, Golan Zirvelerinin İsrail işgali altındaki kısmına yakın beş köyde yaşayan Suriyelilere konutlarından çıkmamalarını söyleyen uyarılar gönderdi.
Orta Doğu ve Afrika Analisti Megan Sutcliffe, İsrail’in Golan Doruklarındaki müdahalesinin ülkenin Suriye’de “yayılmacı” bir motivasyonla hareket ettiğine yönelik tasaları daha da artırabileceğini belirtiyor.
Sutcliffe, İsrail’in Suriye topraklarında önemli bir genişleme içinde olmasını beklemediğini düşünüyor.
Ancak Golan Zirvelerinde güvenlik kaygılarıyla İsrail’in aldığı kıymetlerin “herhangi bir Suriye hükümetiyle” gerginliği şiddetlendirmesini ve yerel silahlı kümelerle çatışma risklerini artırmasını beklediğini kaydediyor ve ekliyor:
“Bu da Suriye’deki gelişmeleri daha da karmaşık hale getirecektir. Netanyahu hükümeti Golan Zirveleri üzerindeki İsrail egemenlik tezlerinin tanınmasıyla ilgileniyor ve geçtiğimiz birkaç gün içinde görülen destekler muhtemelen bu gayretlerin bir parçası.”
Golan Zirveleri’nin en yüksek noktasından Suriye’nin güneyi ve 60 kilometre kadar uzaklıktaki başkent Şam çok rahat gözlemlenebiliyor.
Geçmişte doruklara hükümran olan Suriye, diğer taraftaki İsrail’in kuzey bölgelerini rahatça top ateşine tutuyordu.
Tepelerin ele geçirilmesi İsrail’e Suriye’nin askeri hareketlerini kontrol etmek için avantajlı bir mevzi sağlamış oldu. Ayrıca bu coğrafya Suriye ile yeni bir savaş durumunda ülkü bir tampon bölge oluşturuyor.
‘İsrail’in hududun diğer tarafında kiminle yüzleşeceğine dair belirsizlik var’
BBC Türkçe‘ye konuşan İsrail merkezli Alma Araştırma Merkezi’nden İstihbarat Analisti Avraham Levine, İsrail ordusunun Golan Tepeleri’ndeki atağının “kesinlikle geçici” bir önlem olarak gördüğünü belirtiyor.
Levine, İsrail’in son günlerdeki ataklarının sonun diğer tarafından “kiminle yüzleşeceğine” dair meçhullükten kaynaklandığını savunuyor.
Binbaşı Levine, şu yorumu yapıyor:
“Suriye’deki İran destekli on binlerce Şii savaşçının nereye gittiğini bilmiyoruz, diğer yandan Cihatçı savaşçıların ülkede geniş bir alanı ele geçirdiğini görüyoruz; bir dengeleyici güç olan Rusya’nın etkisi zayıflıyor…
“Karşınızda Esad’ın denetimindeki Suriye ordusunun olduğunu bilmekten farklı olarak bir kaos ortamı var ve risk yönetimi de buna göre değişiyor.”
BBC Türkçe‘nin sorularını yanıtlayan Tel Aviv Üniversitesi Ulusal Güvenlik Çalışmaları Enstitüsü’nde Türkiye dış siyaseti uzmanı Gallia Lindenstrauss da “Esad’ın devrilmesine neden olan güçlerin Suriye’nin denetimini ele geçirdikten sonra İsrail’e düşmanca yaklaşması riskinin” İsrail açısından tehlikeli göründüğünü belirtiyor.
İsrail’in Suriye’deki Kürtlerle ilgili konumu ne?
Suriye’de iktidar değişiminden sonra İsrail’den gelen resmi açıklamalardan bir başkası de Türkiye destekli Suriye Milli Ordusu (SMO) isimli oluşumun Menbiç’e başlattığı hücumla ilgiliydi.
SMO’nun 9 Aralık’ta Suriye’nin kuzeyindeki Menbiç’i ele geçirdiği açıklandı.
Menbiç’teki Kürt kaynaklar çatışmaların devam ettiğini söylüyor.
Türkiye, Menbiç’i kontrol eden SDG’nin temelini oluşturan Kürt Demokratik Birlik Partisi’ni (PYD) PKK’nın uzantısı bir terör örgütü olarak tanımlıyor.
SMO, hafta içinde Tel Rıfat’ı SDG’den almıştı.
Menbiç ve Tel Rıfat, SDG’nin Fırat Irmağı’nın batısında kontrol ettiği son iki büyük bölgeydi.
İsrail Dışişleri Bakanı Gideon Saar, 9 Aralık sabahı yaptığı basın açıklamasında şöyle konuştu:
“Dün Menbiç’te gördüğümüz gibi Kürtlere yönelik saldırılar durdurulmalı! Bunu ABD yönetimindeki dostlarımızla ve diğer ülkelerle görüşüyoruz. Uluslararası toplumun IŞİD’e karşı cesurca savaşan ve aynı zamanda Suriye’de istikrar sağlayan güç olanlara karşı ahlaki bir yükümlülüğü var.”
Peki İsrail’in son çağrısı Kürtlere desteği ve Türkiye açısından ne anlama geliyor?
Megan Suffcliffe bu soruya, İsrail hükümetinin 2017’de Irak’ta Kürdistan Bölgesel İdaresi’nin (KBY) kurulmasına destek verdiğini ve bölgeyle gayri resmi bağlarını sürdürdüğünü hatırlatarak cevap veriyor.
Suffcliffe, “SDG resmi olarak tanınan bir bölgesel yönetim ya da devlet kurarsa, İsrail muhtemelen benzer ilişkiler kuracaktır” diyor.
Ancak bunun özellikle SMO ile çatışmalar sırasında SDF’ye “doğrudan destek anlamına geleceğini düşünmediğini” söylüyor.
Tel Aviv Üniversitesi Ulusal Güvenlik Çalışmaları Enstitüsü’nde Türkiye dış siyaseti uzmanı Gallia Lindenstrauss da bu görüşe katılıyor.
Gideon Saar’ın mevcut İsrail hükümetinde “Kürtler lehine en yüksek sesle konuşan kişi” olduğunun altını çiziyor.
Lindenstrauss, bununla birlikte İsrail’in Suriye’nin kuzeydoğusundaki dinamiklere ilişkin anlayışının ülkenin orta ve güney bölgelerine kıyasla daha az geliştiğini savunuyor:
“İsrail’in ABD güçlerinin Suriye’nin kuzeydoğusunda kalmasını istediği açık, ancak bu yönde Washington’a yönelik diplomatik uğraşların ötesinde, İsrail’in aktif olarak yapacağı herhangi bir atılımın Suriye’nin kuzeyinde olup bitenler üzerinde büyük etkileri olacağına inanmak zor.”
Hapishaneyi beş yaşındaki bir çocuk için eğlenceli hale getirmek: Uçurtmayı Vurmasınlar
|
|
Öne çıkan haberler…
TIKLAYIN – Almanya: Suriye’ye dönecek sığınmacılara 1000 euro teklifi
TIKLAYIN – Bankaların güvenlik açıkları dolandırıcılıkta yeni dönemi başlattı: Yazar Figen Şakacı, nasıl dolandırıldığını ve borçlandırıldığını anlattı
TIKLAYIN – Ali Erbaş’tan makam aracı çıkışı: Bir Audi’yi Diyanet İşleri Lideri’ne çok gördüler
TIKLAYIN – Galatasaray’a müjdeli haber; Napoli’den resmi Osimhen açıklaması
TIKLAYIN – Sanatkarlar ve müelliflerin da yer aldığı istekli heyet, kayyımlara karşı Mardin’deydi: İsteğimiz yok, itirazımız var
|
Diğer Güncel Haberler İçin Tıklayın / Bursa Haber – Bursa Gündem – Bursa Gündem Haber – Bursa Haberleri – Bursa Son Dakika
Bizi İnstagram’da Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber
Bizi X’de Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHbr
Bizi Facebook’da Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber
Bizi Youtube’da Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber
Bizi Linkedin’de Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber
02:00
News
Dünya
Dünya
Dünya
Dünya
Dünya
Dünya
