Kakao fiyatlarında geçen sene görülen sert hareketler bu sene de devam ediyor. Geçen yıl kakao fiyatlarında rekorlar söz konusu olurken, bu sene tam tersi bir eğilimin hakim olduğu görülüyor.
ABD’de faaliyet gösteren emtia borsası Intercontinental Exchange’de kakaonun ton başına fiyatı 2024’te 12 bin 931 dolarla rekor seviyeyi test ettikten sonra yılı yüzde 178,2 artışla 11 bin 675 dolardan tamamlarken, bu yıl 2024 sonuna göre yüzde 33,3 azalarak 8 bin doların altına indi.
Kakao fiyatları, geçen yıl arza yönelik tasalarla rekor tazelemişti. Olumsuz hava şartlarının Batı Afrika’daki mahsuller için tehlike arz etmesi ve küresel stoklardaki düşüş nedeniyle kakao fiyatlarında ralli görülmüştü.
Fildişi Kıyısı ve Gana’daki zayıf üretim nedeniyle kakao fiyatlarında yıl genelinde arza ilişkin kaygılar kakao fiyatlarının rekor kırmasında önemli rol oynadı.
Fildişi Kıyısı’ndaki ihracatçıların kötü kalite nedeniyle kakao çekirdeklerini reddettiği bildirilirken, bu durumun küresel kakao arzını olumsuz etkileyebileceği tahmin ediliyordu.
Ülkede kakao hasadında görülen azalış da fiyatların artmasına neden olmuştu. Fildişi Kıyısı ve Gana’daki büyük kakao fabrikalarının tohum maliyetlerini karşılayamadığı için üretimi kısma veya durdurma kararı almasından dolayı da kakao fiyatları geçen yıl üst üste rekor tazeledi.
Kakao arzında sorunların ana nedeni uzun süreli kuraklık ve şiddetli yağmur gibi kötü hava şartları gösterilirken, bitki hastalıkları da mahsulü etkiledi. Özellikle kakao ağaçlarının ölmesine neden olan CSSVD virüsü üretimde sorunlara neden oldu.
Fildişi Kıyısı’nda kakao satışlarındaki kısıtlamalar arzın daha fazla sıkılaşacağı tasalarını artırdı. Fildişi Kıyısı kakao düzenleyicisi Le Conseil du Cafe-Cacao, ülkede sürece tesisi olmayan şirketlere ve ihracatçılara, kakao çekirdeklerini satın alamayacaklarını bildirmişti.
Batı Afrika’da başlayan Harmattan rüzgarlarının kakao hasadı için tehdit oluşturması ve teslimat için limanlara az miktarda ürün gelmesi sonrasında Fildişi Kıyısı’nda kakao teslimatlarının azalması da bu ürünün fiyatlarında yükselişe kapı aralamıştı.
Ganalı çiftçilerin kakao çekirdeklerini komşu ülkelere kaçırdıkları ve buralarda daha yüksek yararla sattıkları istikametindeki iddialar da fiyatlardaki sert yükselişi destekledi.
Batı Afrika’da yağışların yetersiz olması da kakaoda üretim telaşlarına yol açmıştı. Küçük çikolata şirketleri kakao, ham madde erişimini sağlayabilmek için daha fazla ücret ödemeye başladı. Bu da doğal olarak piyasada yeniden yukarı yönlü bir trendin oluşmasına yol açan etkenler arasında yer aldı.
Fiyatlardaki aşırı yükseliş talebi olumsuz etkiledi
Kakaonun üretim maliyetinin epeyce üzerinde işlem görmesi, esere talebin azalmasına neden oldu. Kakao piyasasında tekrar arz fazlası oluşacağına yönelik beklentiler de fiyatların düşmesine yol açtı.
Böylece güzelleşen arz görünümüyle kakao fiyatları baskı altında kaldı. Nijerya’da bu ürünün ihracatının artması da arza yönelik tasaların azalmasına katkıda bulunan başka bir faktör oldu.
Talebe yönelik kaygılar de kakao fiyatlarını olumsuz etkiledi. Çikolata üreticileri Hershey ve Mondelez’in yöneticilerinin “yüksek fiyatların talebi olumsuz etkilediği” konusunda ikazda bulunması talep tasalarını ortaya koydu.
Analistler, kakao üretiminin aslında nispeten daha fazla olması ve üretim açığının azalmasının beklendiğini belirterek, bu sebepten dolayı rekor düzeylerin kalıcı olmadığını söyledi.
“Üretim tarafında artış var”
Vadeli işlem ve emtia piyasaları uzmanı Zafer Ergezen, AA muhabirine yaptığı değerlendirmede, kakao fiyatlarında özellikle Batı Afrika’daki kuraklığın etkili olduğunu belirtti.
Geçen sene sonu ve bu sene başında fiyatlarda önemli yükselişler görüldüğünü ifade eden Ergezen, “Kakaoda kısa vadeli arz konusunda telaşlar vardı ama gelecek dönem üretim tahminleri geçtiğimiz yılın üzerindeydi. Bu da bize kısa vadeli arz tasaları nedeniyle yukarı yönlü hareketlenmeler olsa bile orta ve uzun vadede fiyatlarda geri çekilme potansiyelini ve satışların daha yük kazanacağını gösteriyordu ve aslında öyle de oldu.” ifadelerini kullandı.
Bunun sürpriz bir gelişme olmadığını aktaran Ergezen, şu değerlendirmede bulundu: “Geçtiğimiz sene özellikle rekoltedeki düşüş, Batı Afrika’daki üretimin azalmış olması ki dünya kakao üretiminin yüzde 70’i, hatta daha fazlası bu bölgeden geliyor, Fildişi Kıyısı ve Gana en büyük üreticiler, haliyle bu bölgede önemli sıkıntılar olması, rekoltenin düşmüş olması bütün dünyada kakao fiyatlarını etkilemişti. Ama kakaoda gelecek dönem üretim tahminleri bu yılın üzerinde. Genel olarak bakacak olursak üretim tarafında artış var. Kısa vadeli fiyatlar yukarı yönlü olsa bile ki tepki hareketleri oluyor. Genel eğilim satış yönünde.”
“İyileşen hava şartları kakao fiyatlarının düşmesinde etkili oldu”
Rabobank Emtia Analisti Oran van Dort da kakao vadeli fiyatlarının 2024’te düşük likiditeden kaynaklı tesirlere karşı koyamamasıyla birlikte arz yönlü temel ögelerin kakaoda ralliyi körüklediğini belirtti.
Batı Afrika’daki arz yönlü sorunlara örnek olarak düşük gübre kullanımı, kara bakla hastalığı, şişkin sürgün virüsü, yaşlanan ağaçlar, olumsuz hava şartları ve çiftçilerin kakao tarımını bırakıp altın madenciliği ve kauçuk üretimine yönelmesinin gösterilebileceğini ifade eden Dort, “2024 yılı sonunda fiyatlar artan spekülatif faaliyet yani spekülatörlerin vadeli süreçlerdeki net uzun konumlarını genişletmeye devam etmesi, devam eden kurak hava şartları ve Harmattan’ın erken başlamasının ürün gelişimi açısından önemli kaygılara yol açması, kakao piyasasına yönelik yukarı yönlü ve arza yönelik açık olacağına yönelik beklentilerde dolayı arttı.” dedi.
Dort, o vakitten beri önemli kakao fiyatlarında düşüş eğilimi görüldüğünü vurgulayarak, şu değerlendirmelerde bulundu: “Spekülatörler, kakao piyasadan büyük ölçüde çekildi. Güzelleşen hava şartları kakao fiyatlarının düşmesinde etkili oldu. 24 Ocak’tan bu yana Batı Afrika’ya yağmur geri döndü ve bu da kurak hava tasalarının birçoklarını önemli ölçüde azalttı. Uluslararası Kakao Tertibi 2024/2025 sezonu için 142 bin metrik ton fazlalık açıkladı, bu da söz konusu varsayılan açık senaryolarının birçoklarını sorgulatıyor. Tüm büyük çikolatalı şekerleme üreticileri kar güncelleme görüşmelerinde eserlerinin fiyatlarını arttırdıklarını, daha az kakao kullandıklarını ve fiyatları daha da arttırmak zorunda kalabilecekleri için kakao talebinin zarar gördüğünü belirttiler.”
Diğer Güncel Haberler İçin Tıklayın / Bursa Haber – Bursa Gündem – Bursa Gündem Haber – Bursa Haberleri – Bursa Son Dakika
Bizi İnstagram’da Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber
Bizi X’de Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHbr
Bizi Facebook’da Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber
Bizi Youtube’da Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber
Bizi Linkedin’de Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber
02:00
News
Ekonomi
Ekonomi
Ekonomi
Ekonomi
Ekonomi
Ekonomi
EKONOMI
