Kanser, vücut hücrelerinin olağandışı bir şekilde büyüyüp çoğalması sonucu oluşan bir hastalıktır. Genetik mutasyonlar veya çevresel faktörler gibi birçok etken kansere neden olabilir.
Kanser, birçok farklı çeşitte ortaya çıkabilir ve tedavi seçenekleri çeşidine göre değişebilir. Erken teşhis değerlidir zira tedavi talihini artırabilir.
Kanser, genetik ve çevresel faktörlerin karmaşık etkileşimleri sonucunda ortaya çıkabilir. İşte kanserin oluşumunda rol oynayan bazı ana faktörler:
Genetik Faktörler: Bazı kanser cinsleri genetik mutasyonlardan kaynaklanabilir. Bu mutasyonlar, hücrelerin normal büyüme nizamını kontrol eden genlerdeki değişikliklerden kaynaklanabilir. Ailesel geçiş gösterebilen bazı kanser tipleri vardır, yani belli genetik mutasyonlar aile üyeleri arasında aktarılabilir.
Çevresel Faktörler: Çevresel faktörler, kanser riskini artırabilir. Bunlar arasında sigara içmek, zararlı kimyasallara maruz kalmak, radyasyon (örneğin, güneş ışınları veya radyoterapi), bazı enfeksiyonlar (örneğin, HPV gibi), obezite ve kötü beslenme alışkanlıkları yer alabilir. Çevresel faktörler kanser riskini artırabilir, lakin her zaman kanser gelişimine neden olmaz.
Yaş: Yaş, kanser riskini artıran bir faktördür. Zira hücrelerin bölünme ve tamir yeteneği yaşla birlikte azalabilir, bu da kanser riskini artırabilir.
Bağışıklık Sistemi Zayıflığı: Bağışıklık sistemi zayıfladığında, vücut kanser hücrelerini tanıyıp yok etme yeteneğini kaybedebilir. HIV/AIDS gibi bağışıklık sistemini zayıflatan durumlar kanser riskini artırabilir.
Hormonal Faktörler: Hormonlar bazı kanser tiplerinin gelişimini etkileyebilir. Örneğin, göğüs kanseri hormonal faktörlere hassastır.
Kanserin erken belirtileri, genellikle ileri evre belirtilerinden daha fazla dikkat çeker. Bunun nedeni, kanseri erken evrelerde tespit etmenin tedavi sürecini daha kolay hale getirmesidir.
Kanserle ilgili yapılan son araştırmalarda yen bilgileri gün yüzüne çıkardı. Bu görüş, BMC Palliative Deva mecmuasında yayımlanan bir araştırma tarafından da desteklenmektedir.
Araştırmacılar, en yaygın ve şiddetli semptomları tespit etmek amacıyla palyatif bakım ünitesindeki bir hasta kümesini incelediler. İlerlemiş kanser hastalarının semptom şiddetini değerlendiren bu çalışma, semptomların uygunlaşması ile bağlı faktörleri de araştırdı.
Cancer Research UK’ye göre, palyatif tedavinin amacı semptomları hafifletmek ve yaşam kalitesini güzelleştirmektir. Rahatsız edici semptomlar, hastalığın herhangi bir evresinde ortaya çıkabilir ve palyatif tedavi bu durumda devreye girer.
Hayır kurumu, “İlerlemiş kanserde palyatif tedavi, tedavi edilemese bile birinin daha uzun ve daha rahat yaşamasına yardımcı olabilir” diyor.
Çalışma, Ekim 2004 ile Aralık 2009 arasında Tayvan’da bir palyatif bakım ünitesinde yürütülmüştür. Belirti yoğunluğu, “Belirti Bildirim Formu” ile sıfırdan dörde kadar bir ölçekte derecelendirilerek ölçüldü (sıfır hiç, dört aşırı).
Bu değerlendirmeler palyatif bakım ünitesinde birinci, üçüncü, beşinci ve yedinci günlerde yapıldı. Çalışma bilgileri, rutin klinik kayıtlar ve hastaların demografik bilgilerini de içermekteydi.
KANSER HASTALARINDAKİ EN YAYGIN SEMPTOMLAR
Araştırma sonuçlarına göre, 824 ileri kanser hastası arasında en yaygın ve şiddetli semptomlar ağrı, iştahsızlık ve kabızlıktı. Bu semptomların hastalığın erken evrelerinde de görülebileceği vurgulanmaktadır.
Ayrıca iştirakçilerin yaşının, semptomların ciddiyeti üzerinde etkili olduğu tespit edilmiştir.
65 yaş ve üzerindeki hastalar, ağrı, uyku bozukluğu, depresyon ve anksiyete ölçeklerinde daha genç hastalara göre daha düşük puanlara sahiptiler.
Kadın hastalar ise kusma, iştahsızlık, ödem (şişme), depresyon ve anksiyete ölçeklerinde erkek hastalara göre daha yüksek puanlar almışlardır.
İlerlemiş kansere karşı çeşitli duygusal tepkiler vermek hayli yaygındır. Bu durum şok, korku ve öfke gibi hislere yol açabilir.
Macmillan Cancer Support’a göre, bu hisleri zamanla yönetmek genellikle daha kolay hale gelir ve kararlar verilmeye, planlar yapılmaya başlanır. Hayır kurumu, “İlerlemiş kanserle uğraşırken çevre, aile ve arkadaşlar önemli bir destek kaynağı olabilir” diyor.
“Aileniz ve arkadaşlarınız, hastalığınız ve tedaviniz hakkında ne kadar konuşmak istediğinizden emin olmayabilir. Bu konuda konuşmanızı bekliyor olabilirler.”
KANSERDEN KORUNMAK İÇİN ALINABİLECEK ÖNLEMLER
Kanserden korunmak ve kanser riskini en aza indirmek için sağlıklı bir yaşam benimsemelisiniz.
Sigara içmek, kanser riskini artıran önemli bir faktördür. Sigara içiyorsanız bırakmak ve pasif içicilikten kaçınmak çok kıymetlidir.
SAĞLIKLI BESLENME VE FİZİKÎ AKTİVİTE
Dengeli ve sağlıklı beslenmek, kanser riskini azaltabilir. Zerzevat, meyve, tam tahıllar ve düşük yağlı protein kaynakları içeren bir beslenme planı benimsemek yararlı olabilir.Düzenli fizikî aktivite yapmak, kanser riskini azaltabilir. Haftada en az 150 dakika orta şiddette veya 75 dakika yüksek şiddette aerobik antrenman yapılması önerilir.
Obezite ve aşırı kilo, birçok kanser çeşidi için risk faktörü olabilir. Sağlıklı bir vücut yükünü korumak, kanser riskini azaltabilir.Alkol tüketimi, bazı kanser tipleri için risk faktörüdür. Sağlık otoriteleri genellikle bayanlar için günde bir, erkekler için günde iki standart içkiyi geçmemelerini önerir.
GÜNEŞ IŞINLARININ ZARARLI TESİRLERİNDEN KORUNUN
Güneş ışınlarına maruz kalmayı azaltmak için güneş kremi kullanmak, şapka takmak ve gölgelerde kalmak cilt kanseri riskini azaltabilir.Bazı virüsler kanser riskini artırabilir. Örneğin, HPV aşısı rahim ağzı kanseri ve diğer bazı kanser çeşitlerini önlemeye yardımcı olabilir.
ERKEN TEŞHİS HAYAT KURTARIR
Erken teşhis, kanserin tedavi edilebilirliğini artırabilir. Makul kanser tiplerinde düzenli taramalar yapılması, potansiyel kanser belirtilerinin erken fark edilmesini sağlar.Zararlı kimyasallar, radyasyon ve diğer çevresel kirliliklerden kaçınmak, kanser riskini azaltabilir.
Bu tedbirler kanser riskini azaltmaya yardımcı olabilir lakin kanserin tamamen önlenmesi mümkün olmayabilir. Sağlıklı yaşam tarzı seçimleri ve düzenli sağlık denetimleri, kanserle mücadelede önemli bir rol oynar.
17:11
