Kastamonu Mutfağından Çıktı, Osmanlı Sarayına Girdi: Asırlardır Ramazan’da Sevilerek Tüketiliyor

1489 yılında Kastamonu’ya gelen saray erkanı, Kastamonulu Ali Usta tarafından yapılan “güllü aşı” çok beğenmesiyle saray mutfağına giren güllaç, asırlardır Ramazan’da damakları tatlandırıyor.

Hafifliğiyle dikkat çeken güllaç, Ramazan ayında en çok tercih edilen tatlılar arasında yer alıyor. 2023 yılında Kastamonu Kalkınma Derneği’nin (KAL-DER) coğrafik işaret alınması yönünde gösterdiği gayretlerden sonuç çıkmazken Kastamonulu ustalar, Bilecik’ten güllaç tatlısı için coğrafik işaret müracaatında bulunulmasına tepki gösterip, güllacın Kastamonu mutfağından Osmanlı sarayına kazandırıldığını söyledi.

“RAMAZAN AYINDA GÜLLAÇ, ÇOK TÜKETİLEN BİR TATLIDIR”

Güllacın, Kastamonu’ya ait bir tatlı olduğunu söyleyen pastane işletmecisi Abdullah Demirci, “İlk kez 1489 yılında kayıtlara göre Osmanlı sarayından bir görev için Kastamonu’ya gelen görevlilere güllaç tatlısı ikram edilir. Bu tatlıyı çok beğenen saray görevlileri, bizim tatlı yapan Ali Usta’yı saraya götürüp tatlıcı başı olarak önerirler.

Ali Usta da Osmanlı sarayında tatlıcı başı olarak saray hanedanına, padişaha, şehzadelere tatlılar yapar ve güllaç tatlısı da Osmanlı saray mutfağından ülkemizin dört bir tarafına yayılır. Güllacın Kastamonu ile alakalı özdeşleşmiş bir tarihi mevcuttur. Çok değerli Prof. Dr. Arif Bilgin hocamız tarafından ‘Osmanlı Saray Mutfağı’ kitabında bu konular bahsedilmiştir. Kayıtlı olarak tarihimizde bunlar vardır” dedi.

Ramazan ayında güllacın çok tüketilen bir tatlı olduğunu belirten Demirci, “Hazmı, yemesi kolaydır. Çok beğenilen bir tatlıdır. Bizler de Kastamonu’da bu tatlıyı bol bol üretiyoruz. Buğday nişastasından yapılan güllaç yufkaları, şerbetli süte bandırılarak üzerine de fındık, ceviz, fıstık arasına konularak üzerine de çilek, nar gibi meyvelerle süslenerek tezgahta satışa sunuyoruz. Coğrafik işaretini iki yıl önce Kastamonu’da faaliyet gösteren bir dernek tarafından dillendirildi ama coğrafik işaret alınacaktı ama gereğince gündeme gelmemesinden dolayı şimdi başvurusu yapılamadı.

Bilecik bizlerden önce coğrafik işarete başvurmuş ama tarihimizde güllaç, Kastamonu ile tamamen özdeşmiş ve 500-600 yıllık bir tarih boyunca Kastamonu ile anılır olmuştur. Ali ustamız ise Kastamonu’dan kalkmış, Osmanlı sarayına mutfağına giderek bu tatlıyı yapmıştır. Bu yüzden ben bir üretici olarak davette bulunuyorum Kastamonu Üniversitemize, Ticaret Odamıza, bunun bir önce çalışmalarını tamamlayıp güllaç için coğrafik işareti kesinlikle almalıyız. Çünkü 500-600 yıllık bir tarih var. Güllaç, bu topraklarda doğdu, memlekete bu topraklardan yayıldı. Diğer yöneticilerimizin de sayın valimizin, sayın belediye liderimizin da bu konuya destek olmalarını talep ediyoruz. Kastamonu’nun diğer coğrafik işaretli ürünleri sarımsak, etli ekmek, banduma, kuyu kebabı, siyez buğdayı, Tosya pirinci gibi coğrafik işaretli ürünler arasına konulup güllaç tatlısını da Kastamonu’nun mutfağında tescilli olarak görmek ve devam etmek istiyoruz” diye konuştu.

Bilecik ile güllacın tarihî açıdan hiçbir temasının olmadığını söyleyen Demirci, “500-600 yıldır Kastamonulular tarafından yapılan memlekete sevdirilen güllacımıza, Bilecik coğrafik işaret için tescil müracaatında bulunmuş. İşin enteresan tarafı Bilecik ile güllacın hiçbir alakası yok. Bilecik’teki arkadaşlar güllaca sahip çıkmaya çalışmışlar ama güllaç ile Bilecik’in tarihi olarak hiçbir bağlantısı bulunmamaktadır. Güllaç, tamamen Kastamonu mutfağından çıkan bir eserdir. Yarından tez bir üretici olarak bizler, buradaki Kastamonu Üniversitemize, Kastamonu Ticaret Odamıza davette bulunuyorum. Bu ürünün bir an önce coğrafik işaret noktasında adım atıp Kastamonu’nun hak ettiği değeri, coğrafik işaret ile taçlandırması gerekiyor. Ali Ustamız Kastamonu’dan kalkıp saraya kadar gitmiş, sarayda tatlılar yapmış, onun mesleğe olan hürmetine, mesleğine olan yeterliliğine hürmeten olsa bizim Kastamonu olarak bu işi yapmamız lazım kesinlikle” ifadelerini kullandı.