Kirayı Elden Ödeyene Ceza: Hem Ev Sahibi Hem de Kiracıyı İlgilendiriyor

Hazine ve Maliye Bakanlığı kirayı elden ödeyene ceza uygulayacak.

Gelir Yönetimi Başkanlığı’nın hazırladığı bildiri taslağına göre elden ödenen her ay için ceza söz konusu olacak.

Elden ödenen fiyatın yüzde 10’u 5 bin liranın altında kalmayacak

Hürriyet’ten Sevinç Karanfil’in haberine göre ay itibarıyla kiranın yüzde 10’luk kısmına göre hesaplanan meblağ 5 bin liralık özel usulsüzlük cezasının altında kalırsa 5 bin liralık ceza uygulanacak. Örneğin 1 Ekim 2024 tarihinden itibaren ev sahibi Ayşe Hanım Ahmet Bey’e evini 25 bin liraya kiraladı. Kiranın 10 bin lirası bankadan, kalan 15 bin lirası elden ödendi. Elden ödenen 15 bin liranın yüzde 10’u 5 bin liranın altında kaldığı için ekim, kasım ve aralık ayları itibarıyla hem Ayşe Hanım hem Ahmet Bey’e ayrı ayrı 15 biner liralık ceza kesilecek.

Banka veya PTT

Gelir Yönetimi Başkanlığı 2 Ağustos 2024 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan 7524 sayılı yasa ile getirilen banka üzerinden ödeme zorunluluğuna ilişkin uygulamaya açıklık getirmek üzere bir bildirim taslağı hazırladı. ‘Kira Ödemelerinde Tevsik Yükümlülüğüne İlişkin Gelir Vergisi Bildirim Taslağı’na göre konutu ve işyerini kiraya veren ve kiralayanların, kiraya ilişkin tahsilat ve ödemelerini bankalar veya PTT tarafından düzenlenen dokümanlarla ‘tevsik etmeleri’ (belgelendirmeleri) zorunlu olacak. Haftalık, günlük veya benzeri şekilde kısa süreli konut kiralamalarına ilişkin yapılan tahsilat ve ödemeler de tevsik kapsamında tutuldu. Paylı gayrimenkullerin kiralanmasında, kira bedelinin tamamının kiraya verenlerden birine bankalar veya PTT aracılığıyla ödenmesi durumunda, tevsik zorunluluğunun yerine getirildiği kabul edilecek.

Ceza ne kadar?

Tebliğ taslağına göre getirilen zorunluluğa uymayanlara özel usülsüzlük cezası kesilecek. Ceza, zorunluluğa uymayanların her birine ve her bir işlem için uygulanacak. Birinci sınıf tüccarlar ile serbest meslek erbabı hakkında 20 bin lira; ikinci sınıf tüccarlar, defter tutan çiftçiler ile çıkarı basit adapta tespit edilenler hakkında 10 bin lira, bunlar dışında kalanlara da 5 bin liradan az olmamak üzere sürece konu fiyatın yüzde 10’u meblağında özel usülsüzlük cezası kesilecek. Bu cezalar her yıl yeniden değerleme oranında artırılacak. Bir takvim yılı içinde kesilecek ceza 20 milyon lirayı aşamayacak. Elden ödeme yapanlar eğer durumu takip eden 5 işgünü içinde zaten yönetime bildirirse özel usülsüzlük cezası kesilmeyecek.

Ceza nasıl uygulanacak?

Gelir Yönetimi Başkanlığı elden kira ödenmesine ilişkin taslakta çeşitli örnekler verdi. Ev sahibi Ali Bey gayrimenkulü 20 bin liraya Hakan Bey’e kiraladı. Kasım ayına ilişkin kira bedelinin elden ödendiği tespit edildi.

Tevsik (belgelendirme) zorunluluğuna uyulmadığı için kiraya veren ev sahibi Ali ve kiracı Hakan beyefendilere özel usulsüzlük cezası kesilecek. Elden yapılan ödeme 20 bin lira. Yüzde 10’luk kısmı 2 bin liraya denk geliyor. 2024 yılına ilişkin belirlenen asgari ceza fiyatı olan 5 bin liranın altında kaldığı için hem ev sahibi Ali hem de kiracı Hakan Bey’e 5 bin lira ayrı ayrı usulsüzlük cezası kesilecek.

Kiracı Hakan Bey ödemenin tevsik zorunluluğuna uymadan yapıldığını, ödemeyi takip eden beş işgünü içerisinde tabiatıyla yönetime bildirirse özel usulsüzlük cezası kesilmeyecek.

Ev sahibi Emine Hanım gayrimenkulünü Fatma Hanım’a 2024’te 25 bin liraya kiraladı. Kiracı Fatma Hanım’ın 2024 yılı eylül ve ekim aylarına ilişkin kira bedelini elden ödediği tespit edildi. Bu durumda hem ev sahibi hem de kiracıya özel usülsüzlük cezası kesilecek. Buna göre; her bir işlem için ayrı ayrı olmak üzere, elden tahsil edilen ve ödenen 25 bin lira kira fiyatı için bu meblağın yüzde 10’u oranında hesaplanan 2 bin 500 lira ceza meblağı, 2024 yılına ilişkin belirlenen asgari ceza fiyatı olan 5 bin liranın altında kaldığından, (2×5.000=) 10 bin lira özel usulsüzlük cezası kesilecek.

7 bin liranın üstüne farklı zorunluluk

Gelir İdaresi’nin hazırladığı bir başka taslakla da 7 bin liranın üzerindeki her türlü tahsilat ve ödemenin aracı finansal kurumlar aracılığıyla yapılması düzenlemesini getiriyor. Taslakta: “Memur Bay (A), (B) Ltd. Şti.’nden 20 bin liraya bir buzdolabı satın almıştır. Buzdolabının meblağı 7 bin liralık haddi aştığından bu sürece ait ödemenin aracı finansal kurumlar kanalıyla yapılması gerekmekte. Ödemede tevsik zorunluluğuna uyulmamazsa Bay (A) ve (B) Ltd. Şti.’ne ayrı ayrı ceza uygulanacaktır.”