Kontrol Etmeden Muhakkak Dışarı Çıkmayın! En Az Hava Sıcaklığı Kadar Önemli… | Uv İndeksi Ne Anlama Geliyor? Hangi Sayı Ne İfade Ediyor?

Güneşin ultraviyole (UV) ışınlarından kaynaklanan radyasyon ciltte kalıcı hasara yol açabiliyor. ABD’de bulunan Merkezi Dermatoloji Merkezi’nde görev yapan dermatolog Dr. Beth Goldstein, UV ışınlarının melanoma ve bazal hücreli karsinoma gibi cilt kanserlerinin bir numaralı sebebi olduğunu belirtti.

Dolayısıyla özellikle bu yaz günlerinde dışarı çıkmadan önce sadece hava sıcaklığını değil UV indeksini de kontrol etmek gerekiyor. UV indeksindeki kıymetlerin manasını bilmek ve duruma uygun tedbirleri almak sıhhatimizi güneşin zararlı tesirlerinden korumak için kritik ehemmiyet taşıyor.
ULTRAVİYOLE İNDEKSİ NEDİR?Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nün internet sitesinde, UV indeksi Güneş tam zirvedeyken yer yüzeyine ulaşması beklenen ve insan sağlığına zararlı olabilecek UV radyasyon ölçüsünün, 0’dan 15’e kadar uzanan bir ölçek üzerinde sınıflandırılması olarak tanımlanıyor. Daha basit bir tabirle UV indeksi, güneşin UV ışınlarının ne kadar yoğun olduğunu ifade eden bir gösterge.

UV indeks değeri arttıkça, UV ışınlarının gücü de artıyor; bu da güneşin yakıcılığının artması anlamına geliyor.
UV indeksindeki bedellerin ne anlama geldiğini anlamak, güneşe çıktığımızda cildimizin ne hızla yanacağını öngörebilmek ve dışarı çıkmadan önce alacağımız kollayıcı tedbirleri planlamak açısından çok önemli. UV indeksi hesaplanırken birkaç faktör göz önünde bulunduruluyor:

1) Günün hangi saati? UV radyasyonu güneşin en zirvede olduğu sabah 10.00 ile öğlenden sonra 15.00 saatleri arasında özellikle güçlü oluyor. 2) Hangi mevsim? UV radyasyonu, Kuzey Yarımküre’nin Güneş’e yaklaştığı ilkbahar ve yaz aylarında en yüksek düzeye ulaşıyor. Sonbahar itibarıyla Kuzey Yarımküre Güneş’ten uzaklaşmaya başladığında UV radyasyonu da azalıyor ve kış aylarında en düşük düzeyine ulaşıyor. 3) Bulutluluk oranı: Yoğun bulutlar UV radyasyonunu engelleyip UV indeksini düşürme tesirine sahip. 4) Enlem: Bir yerin Ekvator’a olan aralığına enlem diyoruz. Bulunduğumuz yer Ekvator’a yaklaştıkça UV radyasyonu da güçleniyor. 5) Rakım: Bir yerin deniz yüzeyinden yüksekliği rakım olarak isimlendiriliyor. Yüksek rakımlı yerlerde UV ışınları da daha güçlü oluyor. Ortalama her 300 metrede UV ışınlarının gücü yüzde 2 artıyor. 6) Çevresel faktörler: Ağaçlar ya da yüksek binalar, UV ışınlarını engelleyip UV radyasyon seviyelerini düşürebiliyor. Öre yandan su ya da kar gibi yansıtıcı özelliğe sahip yüzeyler UV radyasyonunu artırıyor. Güneş’e maruz kalmanın riskleri cilt tipine değişmekle birlikte UV ışınları herkese zarar verebilir. Açık derili insanlarda güneş yanıkları ve cilt kanseri oluşumu, koyu ciltli insanlara kıyasla daha mümkündür. Dolayısıyla daha açık ciltli insanlar daha düşük UV indeksi değerleri karşısında bile hassasiyete sahiptir. UV İNDEKSİNİN 0’DAN 2’YE KADAR OLDUĞU DURUMLARMount Sinai Hastanesi Icahn Tıp Okulu’nda dersler veren dermatoloji uzmanı Dr. Debra Jaliman, 0 ila 2 seviyesindeki UV indeksinin, düşük UV radyasyonu anlamına geldiğini ve güneş yanığı riskinin minimumda olduğunu belirtti. Dr. Jaliman, Böyle bir durumda ortalama bir kişi bir saat boyunca yanmadan güneşin altında oturabilir. Ancak çok açık ciltli insanlar 30 dakika içinde yanabilirler, bu nedenle tedbir almaları gerekir dedi. ABD Çevre Koruma Ajansı yönergelerinde, UV indeksinin 0 ila 2 olduğu günlerde güneş gözlüğü takılması ve en az 30 koruma faktörlü güneş kremi kullanılması tavsiye ediliyor. UV İNDEKSİNİN 3’TEN 5’E KADAR OLDUĞU DURUMLARUV indeksinin 3 ila 5 değerinde olması, UV radyasyonunun ve herhangi bir tedbir almadan güneşe çıkıldığında yanma ihtimalinin orta seviyede olması demek.

Dr. Jaliman, bu düzeyde güneş yanığı oluşma mühletinin cilt tipine bağlı olduğunu ancak ortalama 30-45 dakika içinde yanılabileceğini söyledi.
EPA böyle durumlarda cildi korumak için şunları tavsiye ediyor:– Sabahın geç saatlerinden ikindi vaktine kadar güneşe çıkmamak. — Derinin açıkta kalan yerlerine en az 30 koruma faktörlü güneş kremi sürmek. — UV ışınlarını engellemek için geniş kenarlı bir şapka, güneş gözlüğü ve kollayıcı giysilerden faydalanmak. Özellikle ultraviyole kollayıcı faktörü (UPF) 30 ve üstü olan, sıkı dokunmuş kumaşlardan elde edilen giysiler öneriliyor.

UV İNDEKSİNİN 6’DAN 7’YE KADAR OLDUĞU DURUMLAR

UV indeksinin 6 ila 7 değerinde olması yüksek UV radyasyonu kabul ediliyor. Böyle bir durumda tedbir alınmadığı takdirde ortalama bir kişinin 15-25 dakika içinde güneşten yanması bekleniyor.
EPA’in bu düzey için tavsiyeleri de şöyle:– Her iki saatte bir en az 30 koruma faktörlü güneş kremi sürmek. — Geniş kenarlı bir şapka ve güneş gözlüğü takmak. UPF özellikli kumaşlardan üretilmiş veya kolları ve paçaları uzun esirgeyici giysiler giymek. — Günün en sıcak saatleri olan 10.00-15.00 arasında güneşe çıkmaktan kaçınmak. Vilayetle çıkmak gerekiyorsa gölgede kalmaya çalışmak. UV İNDEKSİNİN 8’DEN 10’A KADAR OLDUĞU DURUMLAR

Çok yüksek UV radyasyonu anlamına gelen bu düzeyde güneş yanığı riski de çok yüksek. Dr. Jaliman, ortalama bir kişinin bu düzeydeki UV radyasyonunda en fazla 10 dakika içinde yanacağını söyledi.
EPA bu şartlarda dışarıda olanların, üstte sayılanların yanı sıra ek tedbirler almasını tavsiye ediyor. Dr. Goldstein de Çok önemli koruma tedbirleri almadan dışarı çıkmayın. Mümkünse hiç çıkmayın diye konuştu. UV İNDEKSİNİN 11’İN ÜZERİNDE OLDUĞU DURUMLARUV radyasyonunun aşırı yüksek olduğu bu düzeyde, herhangi bir hami tedbir almadan güneşe çıkmak tehlikeli kabul ediliyor. Güneş kremi sürmek, güneş gözlüğü ve geniş kenarlı şapka takmak ve gözetici giysiler giymek gibi tüm tedbirlerin alınması gerekiyor. Bu düzeyde açıktan kalan cilt, birkaç dakika içinde yanabiliyor.

UV indeksi ne olursa olsun cilt yanığı ve cilt kanseri riskini en aza indirmek için en az 30 koruma faktörü içeren güneş kremlerini sürmeden dışarı çıkmamak gerekiyor. Aynı şekilde dudakları güneşin zararlı tesirlerinden müdafaayı amaçlayan dudak kremlerini de ihmal etmemek gerekiyor. Özetle, UV indeksi, herhangi bir yerdeki UV ışınlarının gücünü gösteren bir paha. Bu bilgi, ne zaman dışarı çıkacağımız ya da kendimizi güneşten nasıl koruyacağımız konusunda önemli bir yol gösterici. UV indeks değeri arttıkça güneş yanığı riski de artıyor ancak indeks değeri ne olursa olsun hami güneş kremi sürmeden güneşe çıkmamak gerekiyor. Bunun yanı sıra özel kumaşlardan üretilmiş giysiler, geniş kenarlı şapkalar ve güneş gözlükleri de alınması gereken tedbirler arasında… Business Insider’ın How to read the UV index scale and why it’s crucial for preventing skin cancer başlıklı haberinden derlenmiştir.