TCMB’nin yayımladığı Finansal İstikrar Raporu, konut sektöründeki yeni durum ve geleceğe dair önemli ayrıntıları içeriyor. Ferdî kredilere yönelik tedbirler ve politika faiz artışları, tüketici kredilerinde büyümeyi zayıflattı. Bu durum, tüketim harcamalarının dengelenmesine ve cari süreçler istikrarına olumlu katkı sağlıyor. Konut kredilerinde de benzer bir zayıf görünüm devam ediyor.
FAİZ ORANLARININ ETKİSİ Rapora göre, konut kredisi kullanan kişi sayısı ölçülü şekilde azaldı. Mart 2024 itibarıyla borçlu sayısı 2 milyon kişiye düştü. Konut kredisi piyasasında faiz oranlarının yüksek seyri, ikinci veya daha fazla tapulu ev alacaklar için kredi kıymet oranının yüzde 75 azaltılması ve risk yükünün yüzde 35’ten yüzde 150’ye çıkarılması etkili oldu.
KREDİ HACMİ VE GSYİH ORANI Toplam konut kredisi hacmi Mart 2024 itibarıyla 512 milyar TL’ye ulaştı. Bu rakam, GSYİH’ya oranla yüzde 1,5 seviyesinde. Konut kredilerinin GSYİH’ye oranları, tarihi ortalamaların altında kalmaya devam ediyor. Türkiye’de konut fiyatlarındaki artış, konut alım gücünü düşürdü. Bu durum, konut kredisi kullanımını ve hissesini azalttı.
KREDİ TAKSİTLERİ VE HANE HALKI GELİRİ Artan faiz oranları, konut fiyatlarının yüksek seyri ve kredi taksitleri ile hane halkı geliri arasındaki uyumsuzluk, konut kredisi kullanımını olumsuz etkiledi.
Kamu bankalarının zayıf kredi iştahı da bu durumu pekiştirdi. 13 haftalık yıllıklandırılmış konut kredisi büyüme oranı negatif bölgeye geriledi. Konut satışları yüklü olarak ipoteksiz satışlardan geldi.
TEMİNATLAR VE TGA ORANI Bireysel kredi tahsili gecikmiş alacak oranları, geçmiş dönem ortalamalarının altında kaldı. Teminatlı yapıları ve kredi/değer oranı gibi kredi riskliliğini sınırlayan düzenlemeler, düşük TGA oranını sağladı. Konut kredilerindeki TGA oranları, yüzde 0,1 ile tarihi ortalamanın altında seyretti.
KİRA ARTIŞI SINIRLAMASI SONA ERDİ Kira artışında yüzde 25’lik zam sınırı 2 Temmuz’da sona erdi. Yeni devirde kira artışı, 12 aylık TÜFE oranına göre belirlenecek.
Temmuz ayı kira artış oranı, 12 aylık TÜFE verisinin yüzde 65,07 olmasının ardından yüzde 65,07 olarak uygulanacak. Konut kredilerindeki en önemli sınırlayıcı etki, BDDK’nın Ağustos 2023’teki düzenlemesi oldu. Bu düzenlemeden geri adım atılmadığı sürece, yüksek faiz oranlarına rağmen konut kredisi kullanımı sınırlı kalacak.
TCMB Başkanı Fatih Karahan’ın açıklamaları, yılın ikinci yarısında iç talepte daralma beklentisi nedeniyle düzenlemeden geri adım atılmayacağını gösteriyor. Kredi faizlerinin yüksek olduğu bugünler, konut fiyatlarının yarınlara kıyasla daha düşük olduğu bir dönem yaratıyor. Bu nedenle, nakit sermayesi olanlar alım yaparken, borçlanarak erişim zorlaşacak.
ÖRNEK KİRA ZAMMI HESAPLAMASI – Mevcut Kira Bedeli: 15 bin TL – Kira Artışı Yapılacak Ay: Temmuz 2024 – Artış Oranı: %65,07 – Kira Artış Meblağı: 9 bin 760 TL – Aylık Yeni Kira Meblağı: 24 bin 760 TLBu gelişmeler, konut kredisi kullanımlarında ve ipotekli konut satışlarında zayıf görünümün devam edeceğini gösteriyor.
17:11
