Kripto varlıklara ilişkin düzenlemeler yürürlüğe girdi. Buna göre, Sermaye Piyasası Kurulu (SPK), sermaye piyasası araçlarının bu madde kararlarına göre kayden ihraç edilerek Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) tarafından izlenmesi yerine, kripto varlık olarak ihracına ve bunların oluşturulup saklandıkları kripto varlık hizmet sağlayıcıları tarafından sunulan elektronik ortam nezdinde kayden izlenmesine ilişkin asıllar belirleyebilecek. Sermaye piyasası araçlarının kripto varlık olarak ihracı hâlinde; hakların izlenmesi, üçüncü bireylere karşı ileri sürülebilmesi ve devredilmesinde, bunların oluşturulup saklandıkları elektronik ortamdaki kayıtlar temel alınacak. Heyet, bu elektronik ortamdaki kayıtlarla MKK sistemi arasında entegrasyon sağlanmasını zorunlu tutabilecek.
Kripto varlık hizmet sağlayıcıların kurulabilmesi ve faaliyete başlaması için Konseyden izin alınması zorunlu olup, bunlar münhasıran Heyetçe belirlenecek faaliyetleri yerine getirecek. Bunların kuruluşlarına ve faaliyete başlamalarına, ortaklarına, yöneticilerine, çalışanına, tertibine, sermayelerine ve sermaye yeterliliğine, yükümlülüklerine, bilgi sistemleri ve teknolojik altyapılarına, pay evrelerine, yapabilecekleri faaliyetlere, faaliyetlerinin geçici veya daima olarak durdurulmasına ilişkin temeller ile faaliyetleri sırasında uymaları gereken diğer unsur ve asıllar Heyet tarafından belirlenecek. Pay bölümlerinde Heyet izninin alınması zorunlu olacak.
Kripto varlık hizmet sağlayıcıları, sistemlerinin güvenli bir şekilde yönetilebilmesi için gerekli düzenlemeleri yapmak, tedbirleri almak ve gerekli iç kontrol ünite ve sistemlerini oluşturmakla yükümlü olacak. Kripto varlık hizmet sağlayıcıların kuruluşlarına ve/veya faaliyete başlamalarına Konseyce izin verilebilmesi için bilgi sistemleri ve teknolojik altyapıları hususlarında TÜBİTAK’ın belirleyeceği kriterlere uygunluk aranacak.
Kripto varlık hizmet sağlayıcıları ile bunlarda işlem yapmak isteyen müşteriler arasında imzalanan kontratlar, yazılı şekilde veya uzaktan iletişim araçlarının kullanılması suretiyle uzaklıklı olarak ya da aralıklı olsun olmasın Konseyin yazılı biçimin yerine geçebileceğini belirlediği ve bir bilişim veya elektronik haberleşme aygıtı üzerinden gerçekleştirilecek ve müşteri kimliğinin doğrulanmasına imkân verecek teknikler yoluyla kurulabilecek ve buna ilişkin yol ve asıllar Şura tarafından belirlenecek. Şura, kripto varlık hizmet sağlayıcılarla müşterileri arasında mukavelelerin düzenlenmesine, kapsamına, değiştirilmesine, ücret ve masraflara, kontratın sona ermesine ve feshine ve bu kontratların içeriğinde yer alması gereken asgari konulara ilişkin belirlemeler yapabilecek. Kripto varlık hizmet sağlayıcıların müşterilerine karşı sorumluluğunu ortadan kaldıran veya sonlandıran her türlü sözleşme şartı geçersiz olacak. Platformlar müşterilerinin süreçlerine ilişkin itirazlarını ve şikayetlerini faal şekilde çözecek dâhili düzenekler kurmakla yükümlüdür. Kripto varlık hizmet sağlayıcıları müşterilerin kimliklerini, 11/10/2006 tarihli ve 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun ve ilgili diğer mevzuat kararları kapsamında tespit etmekle yükümlü olacak.
Platformlarca kendi nezdlerinde işlem görecek veya ilk satış ya da dağıtımı yapılacak kripto varlıkların belirlenmesine ve bunların işlem görmesinin sonlandırılmasına ilişkin yazılı listeleme prosedürü oluşturulması zorunlu olup, bu konuda Şura tarafından prensip ve asıllar düzenlenebilecek. Belirlenecek unsur ve temellerde, TÜBİTAK’ın ya da gerekli görülen diğer kurum ve kuruluşların görüşü alınarak kripto varlıkların teknolojik özelliklerine ilişkin teknik kriterlere yer verilebilecek. Bir kripto varlığın platformlarca listelenmiş olması bunların kamuca tekeffülü anlamına gelmeyecek.
Platformlarda fiyatlar serbestçe oluşacak. Heyetçe yurt dışı piyasalarda yaygın olarak işlem gördüğü bedellendirilen ve fiyatı yurt dışı piyasalarda da oluşan kripto varlıklara ilişkin süreçler hariç olmak üzere, platformlarda gerçekleştirilen makul ve ekonomik bir münasebetle açıklanamayan ve platform nezdindeki süreçlerin güven, açıklık ve istikrar içinde çalışmasını bozacak nitelikteki eylem ve süreçlere ilişkin bu Kanunun 104 üncü unsuru kararları uygulanacak. Platformlar süreçlerin güvenilir, şeffaf, faal, istikrarlı, adil, dürüst ve rekabetçi bir şekilde gerçekleşmesinin sağlanması ve piyasa bozucu nitelikte eylem ve süreçlerin tespit edilmesi, önlenmesi ve tekrarlanmaması amacıyla emir ve işlem asıllarını belirler, bünyelerinde gerekli nezaret sistemini kurar ve her türlü önleyici önlemleri alacak. Platformlar nezdlerinde gerçekleştirilen piyasa bozucu nitelikte eylem ve süreçlere ilişkin olarak tespitleri yapmak, bu nitelikteki eylem ve süreçleri gerçekleştiren hesapların kısıtlanması, durdurulması ve kapatılması dâhil olmak üzere gerekli önlemleri almak ve ulaşılan tespitleri rapora bağlayarak Konseye bildirmekle yükümlü olacak.
Platformlar ile bunların müşterileri arasındaki ilişkiler ve platformlarda gerçekleştirilen süreçler nedeniyle taraflar arasında oluşan uyuşmazlıklar genel kararlara tabi olacak. Platformlara Şura tarafından faaliyet izni verilmiş olması, süreçlerin kamunun teminatı altında olduğu anlamına gelmeyecek. Kripto varlıklar bu Kanunun 82 nci unsurunda düzenlenen yatırımcı tazmin kararlarına tabi olmayacak.
Müşterilerin kripto varlık transferlerinin gerçekleştirildiği cüzdanlara ve fon transferlerinin gerçekleştirildiği hesaplara ilişkin kayıtlar kripto varlık hizmet sağlayıcıları tarafından güvenli, erişilebilir ve takip edilebilir şekilde tutulacak. Tüm işlem kayıtlarının bütünlüğü, doğruluğu ve kapalılığı sağlanacak. Müşterilerin kripto varlık transfer süreçlerinde Konsey ve Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı tarafından yapılan düzenlemelere uyulur. Bu düzenlemelerde transfer bildirilerinde gönderici ve alıcıya ilişkin olarak yer alması öngörülen bilgi ve veriler kripto varlık hizmet sağlayıcıları tarafından yine düzenlemelerde belirlenen müddetlerde güvenli bir şekilde gönderilecek. Bu amaçla dağıtık defter teknolojisi, ayrıca bağımsız bir iletileşme platformu veya uygulama ara yüzü gibi iletileşmeye imkân veren yazılım uygulamaları ve teknolojik araçlar kullanılabilecek.
Platformların müşterilerine ait kripto varlıkların müşterilerin kendi cüzdanlarında bulundurulması temel olacak. Müşterilerin kendi cüzdanlarında bulundurmayı tercih etmedikleri kripto varlıklara ilişkin saklama hizmetinin, Heyet tarafından yapılacak düzenleme uyarınca yetkilendirilmiş ve Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu tarafından uygun görülen bankalarca veya Heyetçe kripto varlık saklama hizmeti sunma konusunda yetkilendirilmiş diğer kuruluşlarca sunulması ve müşterilere ait nakitlerin bankalarda tutulması zorunlu olacak. Bankalar nezdinde saklanan kripto varlıklar ile müşterilere ait bu kapsamdaki nakitler 5411 sayılı Kanunun 63 üncü hususunda düzenlenen mevduat ve katılım fonunun sigortalanması kararlarına tabi olmayacak. Konsey, her bir kripto varlık için veya bunların dayandığı teknolojik özellikler ya da kripto varlıkların nitelik ve nicelikleri kapsamında saklama konusunda ayrı temeller belirlemeye yetkili olacak.
Müşterilere ait nakit ve kripto varlıklar, kripto varlık hizmet sağlayıcıların mal varlığından ayrı olup, kayıtlar da bu karara uygun olarak tutulacak. Müşterilerin her ne suretle olursa olsun kripto varlık hizmet sağlayıcıları nezdinde bulunan nakit ve kripto varlıkları, kripto varlık hizmet sağlayıcılarının borçları nedeniyle, kripto varlık hizmet sağlayıcılarının mal varlığı ise müşterilerin borçları nedeniyle kamu alacakları için olsa dahi haczedilemez, rehnedilemez, iflas masasına dâhil edilemez ve üzerlerine ihtiyati önlem konulamaz. Kripto varlık hizmet sağlayıcıları tarafından müşteri nakitlerinin bankalarda tutulmasına ilişkin olarak bu Kanunun 46 ncı unsurunun yedinci ve sekizinci fıkraları kripto varlık hizmet sağlayıcıları bakımından da uygulanacak.
Kripto varlıklara yönelik yatırım danışmanlığı ve portföy yöneticiliği yapılmasına ilişkin adap ve temeller Heyetçe belirlenecek.
Kripto varlık hizmet sağlayıcıları yayın, ilan, reklam ve duyurular ile her türlü ticari bağlantıyla ilgili olarak Şuraca belirlenen temellere uyacak.
Kripto varlık hizmet sağlayıcılara icra edecekleri faaliyetleri gösteren yetki belgesi verilecek. Bankalar için Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunun uygun görüşü aranacak.
Bankalar nezdinde tutulmakta olan müşteri nakitlerinin ilgili yatırım kuruluşu müşterileri için açılacak olan münferit hesap veya hesaplarda, yatırım kuruluşunun kendi nakit varlığından ayrı olarak izlenmesi temel olacak. Müşteri hesaplarının bankalarda nemalandırılmasına ilişkin temeller Heyetçe belirlenecek. Müşteri hesapları kredi teminatı olarak gösterilemez, bu hesaplar üzerinde yatırım kuruluşu lehine blokaj, rehin ve gibisi takyidat tesis edilemez. Bankaların bu kapsamdaki sorumluluğu yatırım kuruluşlarınca yapılan bildirimlerle hudutlu olacak. Bu hesaplarda bakiyesi yer alan müşterilerle ilgili önlem, haciz ve gibisi her türlü idari ve adli talepler münhasıran ilgili yatırım kuruluşuna bildirilir ve yatırım kuruluşu tarafından yerine getirilecek.
Yatırım kuruluşlarınca müşteri nakitleri için bankalar nezdinde açılan hesaplar banka muhasebesinde ayrı bir hesapta izlenecek. Bankalar yatırım kuruluşu müşteri nakitlerinin kaydedildiği hesaplara ilişkin olarak Heyetçe belirlenen şekilde ve sıklıkta Şuraya bildirim yapmak zorundadır. Bu yükümlülük Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafından Heyete tahsis edilen bir sistem yoluyla da yerine getirilebilecek.
13:13
