Kuduz hastalığı belirtileri nelerdir, sorusu son günlerin en önemli başlıkları arasında yer alıyor. İnsan hadiselerinin birçoklarına kuduz köpeklerin sebep olduğu ısırıklar neden olurken, bulaşıcılık enfekte salyanın bulaşması, tırmalama gibi mekanik ya da besin yoluyla gerçekleşiyor. Lakin aşı ile önlenebilen viral zoonotik bir hastalık olan kuduzun tedavisi ise merak konusu. Pekala, kuduz insanlara nasıl bulaşır, tedavisi var mı? Kuduz aşısını kimler yaptırabilir? İşte, kuduz belirtileri ve detaylar.
KUDUZ NEDİR? Kuduz, en sık enfekte olmuş bir hayvanın ısırmasıyla bulaşan, Antartika hariç bütün dünyada görülebilen, aşıyla önlenebilen viral bir hastalıktır.
KUDUZ NASIL BULAŞIR? İnsanlara çoğunlukla hasta hayvanın derin ısırık ve tırmalaması sonucu bulaşır. Hastalık evcil ve yabanî hayvanlarda görülebilir. İnsan kuduz olaylarının en büyük kaynağını köpekler oluşturmaktadır. Bundan öteki yarasalar, çakallar, kokarcalar, tilkiler, rakunlar gibi pek çok hayvan da kuduz bulaşında tesirlidir.
Kuduz bir hayvanın tükürük, beyin dokusu gibi enfekte gereçlerinin direkt olarak gözlere, buruna, ağıza yahut bir yaraya temas etmesiyle de bulaşma mümkündür. Lakin daha düşük oranda görülür. Ayrıyeten organ nakilleriyle, kornea, teneffüs yolu ve mukozal membranlardan (ağız, burun, göz) bulaşma nadir de olsa bildirilmiştir. Kuduz bir hayvanı sevmek, kanıyla, idrarıyla yahut dışkısıyla temas etmek bir maruziyet oluşturmaz.
KUDUZ BELİRTİLERİ NELERDİR? Kuduzun kuluçka müddeti tipik olarak 1-3 aydır, ama 1 haftadan 1 yıla kadar da değişebilir.
Başlangıç belirtileri genel halsizlik, huzursuzluk, ateş ve baş ağrısı formundaki grip semptomlarına çok emsal. Bu belirtiler günlerce sürebilir. Isırık yerinde ağrı, batma yahut kaşıntı hissi, sonraki günlerde anksiyete, şuur bulanıklığı, sonluluk gelişebilir. Hastalık ilerledikçe merkezi sinir sisteminin etkilenmesine bağlı, uykusuzluk, hayal görme, olağandışı davranışlar, şuur kaybı, hafif yahut kısmi felç, aşırı uyarılma, saldırganlık, tükürük salgısında artış, yutma zahmeti, sudan ve bazan havadan korkma gibi daha bariz belirtiler ortaya çıkar. Hastalığın akut dönemi tipik olarak 2-10 gün sonra biter. Kuduzun klinik belirtileri bir kez ortaya çıktıktan sonra, sadece destekleyici tedavi yapılabilir ve neredeyse her zaman ölümle sonuçlanır. Ölüm, belirtilerin başlamasıyla günler içerisinde gerçekleşir. Bugüne kadar klinik olarak ortaya çıkmış kuduzdan sağ kalan 10 olay bildirilmiştir ve bunlardan sadece 2 adedinin ısırılma öncesi yahut sonrası aşı ile korunma hikayesi yoktur.
KUDUZUN TEDAVİSİ VAR MI? Hastalığın klinik başlangıcı öncesi beşerde kuduz enfeksiyonunu gösterecek bir test mevcut değildir. Kuduza has havadan yahut sudan korkmak gibi belirtiler görülmedikçe klinik teşhis güç olabilir.
Beşerde canlı iken ve ölüm sonrası değişik teşhis teknikleriyle enfekte dokularda (beyin, deri, idrar yahut tükürük) virüs, virüs antijenleri yahut nükleik asitleri tesbit edilmeye çalışılır. Herhangi bir yaralanma durumunda enfeksiyon mümkünlüğünü azaltmak için en faal yollardan biri yarayı çabucak su ve sabunla iyice yıkamaktır.
Maruziyetten sonra mümkün olan en kısa vakitte lokal yara tedavisi başlatılması, kuduz aşısı ve kuduz immünglobülinin yapılması kuduz semptomlarını ve mevti önleyebilir.
KUDUZ AŞISI KİMLERE YAPILIR? Isırılma sonrası korunma, 14 günlük bir dönem içinde bir doz insan immun globulini ve 4 doz kuduz aşısı rejiminden oluşur. Kuduz immun globulini ve ilk doz kuduz aşısı, sağlık kuruluşu tarafından ısırılma sonrasında mümkün olan en kısa süre içinde uygulanmalıdır. Diğer aşı dozları ilk dozdan 3, 7 ve 14 gün sonra uygulanır.
Bazı durumlarda proflaktik aşılama (ısırılma öncesi korunma ) önerilebilir. Bunun için 3 doz 0,7 ve 21 yahut 28. günlerde birer doz aşı yapılır. Profilaktik aşılama önerilen durumlar: Daha çok kırsal alanlarda vakit geçirecekseniz (hayvanlarla çalışan biyolog, veteriner yahut tarım uzmanları gibi) yahut hayvanlarla yakın temas gerektirecek iş planlarınız varsa (hayvan ticareti, maden işletmek gibi), Köpeklerin yaygın olduğu, tıbbi bakımı güç ve gecikmiş olarak alabileceğiniz uzak kırsal köyleri yürüyüş yaparak ziyaret edecekseniz, Köpeklerde kuduzun yaygın olduğu bir bölgede bir aydan fazla kalacaksanız, (daha uzun kalmak bir hayvanla karşı karşıya kalma riskini artırır), Ayrıca korunma için; Evcil hayvanlarınızı aşılatın, Evcil hayvanınızın yırtıcı tabiatla etkileşimini azaltın, Başıboş hayvanlardan uzak durun, Başıboş yahut hasta hayvanları ilgili kurumlara bildirin.
13:13
