“25 yaşıma kadar ağzıma sigara bile sürmedim ama şimdi kumar, kripto, borsa ne desen var” diyerek sözlerine başladı ve şöyle devam etti: “Bu kripto paralar ilk çıktığında ben bir ayakkabıcıda çalışıyordum. Aslında üç kuruş para kazanıyordum, onu da kriptoya yatırdım. Sonra borsaya girdim, o da olmadı. En sonunda kumar oynamaya başladım. Benim babama ‘hacı’ diyorlar. Çok takva bir insandır. Onun gibi bir insanın oğlu olduğuma utanıyorum. Dört yıldır oynuyorum. Bugüne kadar ne kazandıysam 50 mislini kaybettim.”
Bu sözler; şu anda özel bir işletmede asgari ücretin bile altında çalışan, kazandığı paranın yarısından fazlasını yasa dışı kumar sitelerinde harcayan ve ‘utanıyorum’ diyerek isminin paylaşılmasını istemeyen 29 yaşındaki bir gence ait. Ancak sözleri farklı olsa da hikayesi aynı olan, çoğunluğu genç, binlerce insan daha var.
Yasa dışı kumar ve bahis siteleri, günümüzde giderek artan ve derinleşen bir sorun. İnternet üzerinden oynanan ve bu nedenle erişimi kolay olan ‘sanal kumarhaneler’, bağımlılığa yol açtığı gibi kişisel bilgilerin güvenliğini de tehdit ediyor.
Türkiye’de kumar oynamak, oynatmak veya oynanması için yer ve imkan sağlamak, suç olarak kabul ediliyor olsa da birçok yasa dışı kumar sitesine rahatlıkla erişim sağlanabiliyor.
Bilişim Uzmanı Alım Berge’ye göre, Bilgi Teknolojileri Kurumu (BTK) bu siteleri düzenli olarak denetliyor ve erişimleri engelliyor olsa da bu erişim pürüzü birçok zaman yeterli olmuyor. Hakikaten bu sitelere girmek isteyenler, VPN kullanarak sanal pozisyonlarını değiştirebiliyor ve farklı bir ülkedeymiş gibi bu sitelere erişebiliyor. Öte yandan, bu sitelerin sunucuları (ana bilgisayarları) ise çoğunlukla KKTC’de bulunuyor. Bu nedenle, sunucuya doğrudan fiziki müdahale mümkün olmuyor.
Bilişim Uzmanı Alım Berge
Kumar ve bahis oynanmasına imkan tanıyan yasa dışı internet siteleri, kayıt kademesinde bir kullanıcı adı belirlenmesini ve bir şifre oluşturulmasını zorunlu kılıyor. Ayrıca, bu siteler kullanıcılarından kimlik ve biyometrik bilgilerini paylaşmasını, cep telefonu kamerasına, mikrofonuna, galerisine ve evraklarına da erişim izni istiyor.
Berge, bu durumun nasıl bir tehlike yarattığına şu sözlerle dikkat çekiyor: “Kişisel bilgilerimizi karşı tarafa kendi elimizle vermiş oluyoruz. Artık bu uygulama rahatlıkla özel hayatımıza erişebilir, biz farkında olmadan kameramızı çalıştırabilir, mikrofonumuzu açabilir. Hatta klavyemize de erişebilir. Klavyeye erişebilen bir uygulama, bankacılık şifrelerimizi bile ele geçirebilir.”
‘ÖĞRENCİLER VE MOTOKURYELER KULLANILIYOR’
Peki Türkiye’de yasa dışı kumarla faal bir şekilde mücadele edilebiliyor mu? Bu sorunun yanıtını eski Organize Şube yöneticisi Mustafa Böğürcü veriyor.
Böğürcü, birçok üniversite öğrencisinin bu sitelere banka hesaplarını kullandırdığına ve bazı motokuryelerin ise para sevkiyatında çalıştırıldığına dikkat çekiyor ve yasadışı kumarla faal mücadele edilmesi gerektiğini söylüyor: “23 yıldır ülkeyi yöneten iktidarın, bu hususa odaklanması lazım. Çabanın en önemli yolu, para trafiğini ortaya çıkarmaktır. Eski İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, ‘Bataklık Operasyonu’ olarak isimlendirdiği büyük bir operasyon gerçekleştirmiş ve ‘Cumhuriyet tarihinin en büyük operasyonu’ demişti. Ancak altı ay sonra herkes beraat etti ve mal varlıklarını geri aldı. Böyle bir teknikle ne bahis engellenebilir ne de mücadele edilebilir.”
Eski Organize Şube yöneticisi Mustafa Böğürcü
POLİS İNTİHARLARI VE KUMAR İLİŞKİSİ
Özellikle genç yaştaki bireylerin sanal kumar oynayarak gelir elde etmeye çalıştığını ifade eden Böğürcü, birçok polis intiharının gerisinde da kumar bağımlılığının olduğunu söylüyor: “Bazı polisler, jandarmalar, savcılık kurumunda çalışan memurlar bile bu sitelere giriyor. Gidin bakın! Birçok polis intiharının altında da yasadışı kumara para kaptırmalarının veya dijital varlıklar üzerinden zenginleşip bir an önce mesleği bırakma amacıyla bunu alışkanlık haline getirmelerinin yattığını göreceksiniz.”
Nitekim, Independent Türkçe’den Ali Kemal Erdem’in 12 Ekim 2022 tarihli haberine göre EGM, intiharların sebeplerine ilişkin de veriler paylaştı. Şu anda EGM’nin veya İçişleri Bakanlığı’nın resmi internet sitelerinden bu bilgilere ulaşılamıyor olsa da Erdem’in haberine göre; intiharların sebepleri arasında ‘ekonomik nedenler’ ilk sırada yer aldı ve bu başlık altında detay verilmeden parantez içinde ‘Kripto para, sanal bahis, iddia vb. gibi’ denildi.
NEDEN KIBRIS?
Türkiye’de kumar 1996 yılında yasaklandı. Ancak kararın uygulanması yaklaşık bir sene sürdü ve kesin olarak 1997’de bir devir kapanmış oldu. O devrin nam yapmış işletmecileri ise başta Kıbrıs olmak üzere ülkede yeni kumarhaneler açtı. Bunlardan birçoğu hala faaliyetine devam ediyor ve her geçen gün yenileri de ekleniyor. Pekala neden Kıbrıs?
Bu sorunun karşılığını, Türkiye’de uyuşturucu, mafya ve yolsuzluklar üzerine çeşitli kitaplar yazan ve pek çok habere de imza atan Kısa Dalga yazarı gazeteci Cengiz Erdinç veriyor: “Kıbrıs’ta kumar yasal ve bu sanal bahis sitelerine çok kolay bir şekilde lisans verdiler. Aslında Kıbrıs, dünyada nüfusa oranla kumar bağımlılığının en yüksek olduğu noktalardan biri. Kıbrıs’ın ücra köylerinde bile bahis ofisleri olduğunu gördüm. Her yeri sarmışlar. Zira orada hem kara para aklamayla ilgili hem de kumarla ilgili bir alt yapı var.”
Gazeteci Yazar Cengiz Erdinç
‘PARA SİSTEMİ, UYUŞTURUCU TİCARETİNDE DE KULLANILIYOR’
Türkiye’de yasadışı kumarda en fazla takip edilmesi gereken bahislerden birinin ‘para trafiği’ olduğuna dikkat çeken Erdinç, “Para transferinde harikulade bir organizasyon var. Tahminen de bir yazılım kullanılarak eşleştirme yapılıyor. Örneğin; oyuna 100 TL yatırmak isteyen bir kişiye verilen hesap numarası, 100 TL kazanan başka kişiye ait oluyor. Bunun yanı sıra çok sayıda paravan hesap kullanılıyor. Bazı hesapların sahiplerinin haberi var ama kimilerin da yok. Bir takım sanal ödeme sistemleri kullanıyorlar. Bu aslında bir para sistemi olduğu için, sokakta ATM’lerin başında birtakım elemanları var. Onlar düzenli olarak bir cep telefonundan başka bir cep telefonuna para aktarıyorlar. Kuryeler ve alt kuryeler var. Bu para sistemi, aynı zamanda uyuşturucu ticaretinde de kullanılıyor” diyor.
EKONOMİK ZORLUKLAR KUMARA İTİYOR
Sanal bahis ve kumarın yaygınlaşmasının altında ekonomik, sosyolojik ve psikolojik birçok sebep bulunuyor. Kumar bağımlılığının önüne geçilebilmesi için faal çalışmaların yapılması gerektiğini vurgulayan Klinik Psikolog Hüseyin Erol, özellikle sanal kumar bağımlılığının 20 ila 40 yaş arasındaki bireylerde daha fazla arttığını söylüyor.
Klinik Psikolog Hüseyin Erol
Erol’a göre kumar bağımlılığının tek sebebi ‘haz duygusu’ değil. Ekonomik zorlukların getirmiş olduğu para kazanma hırsı da kumara iten en önemli etkenler arasında yer alıyor: “Bireyin yaşamış olduğu ekonomik şartların kötü oluşu ve bu şartları uygunlaştırmak için attığı kişisel adımların yetersiz olması, onu farklı arayışlara iter. Özellikle sanal kumarın, ekonomik imkanları kötü olan bireyler için çok cazip istikametleri var. İlk kez kaydolan bireylere makul bir bakiyenin ücretsiz verilmesi bu bireylere çok cazip geliyor. İlk etapta bireyler oradan elde ettikleri yararların ekonomik sorunlarına çözüm olacağını düşünüyorlar. Ama kumarda geçirdikleri zaman ve para gitgide artar. Bir süre sonra da bu işin çıkmazına girerler. Zati kötü giden ekonomilerine bir de bu sorun eklenince, bu sefer daha önemli ruhsal sorunlar başlıyor. Ekonomik durumu kötü olan bir toplumda uyuşturucu ve kumar bağımlılığı artar.”
13:14
