ABD Başkanı Donald Trump’ın “Önce Amerika” siyaseti kapsamında izlediği ekonomi ve ticaret siyasetleri küresel anlamda belirsizlik kaynağı olmaya devam ederken, bu yönde atılacak karşı adımlar piyasaların istikameti üzerinde etkili oluyor.
Tarifelerin küresel büyüme üzerinde baskı oluşturacağı ve artan gümrük vergilerinin fiyatlara yansıtılarak enflasyonu tetikleyeceği telaşları, risk algısının yüksek seyretmesine neden olarak pay piyasalarında satış baskısını artırdı.
Öte yandan, ABD yönetimi açıklanan tarifelere yönelik olası misillemelere daha sert tarifelerle karşılık verileceğini bildirirken, Çin’in cuma günü ABD eserlerine ek gümrük vergisi uygulama kararı, ticaret savaşının derinleşeceğine yönelik telaşları artırarak mevcut risk algısının daha da yükselmesine neden oldu.
Söz konusu gelişmelerle artan risk algısının etkisiyle, tahvil piyasalarında alış tartı bir seyir izlenirken, ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi Ekim 2024’ten bu yana en düşük düzeyi olan yüzde 3,9150’yi test etti.
Buna ek olarak, Trump’ın duyurduğu tarifelerin ülkede fiyatları artırıcı tesirde bulunabileceğine yönelik soru işaretleri sürerken, ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Jerome Powell, cuma günü yaptığı açıklamada, “İleriye baktığımızda, yüksek tarifeler ekonomimizde tesirini gösterecek ve muhtemelen önümüzdeki çeyreklerde enflasyonu yükseltecektir.” ifadelerini kullanması bu fikirleri teyit etti.
Powell, İş Dünyası Editörlüğü ve Yazımını Geliştirme Derneği (SABEW) Yıllık Konferansı’nda, ekonomik görünüme ilişkin konuştu. Trump’ın karşılıklı tarifeleri açıklamasının ardından ilk kez konuşan Powell, belirsizliğin yüksek ve aşağı yönlü risklerinin artmasına rağmen iktisadın hala iyi bir yerde olduğunu söyledi.
Gelen dataların sağlam bir büyüme, istikrarda bir iş gücü piyasası ve yüzde 2’lik maksada çok daha yakın olmasına karşın yine de bankanın maksadının üzerinde seyreden bir enflasyona işaret ettiğini anlatan Powell, “Yeni siyasetler ve bunların olası ekonomik etkileri netleştikçe, bunların ekonomi ve para siyaseti üzerindeki etkilerini daha iyi anlayacağız.” dedi.
Neyin, hangi seviyede ve ne kadar süreyle tarifeye tabi tutulacağı ve ticaret ortaklarının misillemesinin boyutu gibi detaylar hakkında daha fazla katılık sağlanana kadar yüksek tarifelerin olası ekonomik etkilerini değerlendirmenin çok zor olacağını vurguladıklarını anımsatan Powell, “Belirsizlik hala yüksek olsa da tarife artışlarının beklenenden önemli ölçüde daha büyük olacağı artık netleşiyor.” dedi.
Powell, “Aynı durum, daha yüksek enflasyon ve daha yavaş büyüme gibi ekonomik etkiler için de geçerli olacaktır.” diye ekledi.
Etkilerin boyutu ve müddetinin belirsizliğini koruduğunu kaydeden Powell, “Tarifelerin enflasyonda en azından geçici bir yükseliş yaratması son derece muhtemel olsa da tesirlerin daha kalıcı olması da mümkündür.” şeklinde konuştu.
Trump, Powell’ın konuşmasının hemen öncesinde faiz oranlarını düşürmek için “mükemmel” bir zaman olduğunu belirterek, Fed Lideri’ne faiz oranlarını düşürmesi çağrısında bulundu.
Para piyasalarındaki fiyatlamalarda Fed’in yıl sonuna kadar toplamda 4 faiz indirimi yapacağına ilişkin beklentiler güçlenirken, bankanın haziran ayında politika faizini yüzde 75 ihtimalle 25 baz puan indireceği tahmin ediliyor.
Analistler, fiyatlamalarda ABD’de cuma günü açıklanan tarım dışı istihdam verisinin öngörülerin üzerinde gerçekleşmesinin de etkili olabileceğini kaydederek, ABD’de gelecek hafta açıklanacak enflasyon datalarından alınacak sinyallerin beklentiler üzerinde değişikliğe sebep olabileceğini söyledi.
Fed yetkililerinin açıklamaları da takip edilirken, Fed Başkan Yardımcısı Philip Jefferson enflasyondaki ilerleme ve istihdam piyasasına bağlı olarak mevcut sıkı politikayı daha uzun süre koruyabileceklerini veya politikayı gevşetebileceklerini kaydetti.
Jefferson, bu yıl iş gücü piyasasında ölçülü bir yumuşama beklediğini söyledi. Fed Yönetim Kurulu Üyesi Lisa Cook da tarifelere ilişkin belirsizliğin iktisadın zayıflamasına neden olabileceğini söyledi.
Bu gelişmeler ışığında tahvil piyasalarında alıcılı bir seyir hakim olurken, ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi yaklaşık 40 baz puanlık azalışla haftayı son 7 ayın en düşük düzeyi olan yüzde 3,95’ten kapattı.
Altının ons fiyatı, haftayı yüzde 1,6 bedel kaybıyla 3 bin 37 dolardan tamamlayarak, son 4 haftalık yükselişini sona erdirdi. Dolar endeksi de, haftayı yüzde 1 düşüşle 103’ten tamamladı.
Tarifelerin küresel büyümeyi negatif yönde etkileyeceğine yönelik tasalar ve petrol arzının artabileceğine ilişkin haber akışı petrol fiyatlarını baskıladı. Brent petrolün varil fiyatı, geçen haftayı yüzde 9,2 azalışla 65,7 dolardan tamamlayarak, Aralık 2021’den bu tarafa en düşük düzeye indi.
New York borsası negatif seyretti
New York borsasında geçen hafta satış yük bir seyir öne çıktı. Cuma günü satış baskısının derinleşmesiyle teknoloji öncülüğünde satış baskısı izlendi.
Ülkede geçen hafta açıklanan verilere göre, ABD’de tarım dışı istihdam martta 228 bin kişi artarak beklentilerin üzerinde gerçekleşirken, işsizlik oranı yüzde 4,1’den 4,2’ye çıktı.
ABD’de Tedarik Yönetim Enstitüsünün (ISM) imalat sanayi Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI), mart ayında 49 kıymetine inerek piyasa beklentilerinin altında gerçekleşti ve kesimdeki daralmaya işaret etti.
Ülkede JOLTS açık iş sayısı da şubatta 7 milyon 568 bine gerileyerek öngörülerin altında kaldı.
Bu gelişmelerle haftalık bazda S&P 500 endeksi yüzde 9,08, Nasdaq endeksi yüzde 9,77 ve Dow Jones endeksi yüzde 7,86 bedel kaybetti.
Yeni haftada çarşamba FOMC toplantı tutanakları, toptan stoklar, perşembe enflasyon, haftalık işsizlik maaşı başvuruları, cuma Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) ve Michigan Tüketici Güven Endeksi takip edilecek.
Avrupa borsalarında satış baskısı öne çıktı
Geçen hafta Avrupa borsaları, Trump’ın tarifelerine ilişkin gelişmelerin etkisiyle negatif bir seyir izlerken, yeni haftada piyasaların odağında ABD’ye olası misillemeler ve Almanya’da açıklanacak enflasyon yer alacak.
Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanı Christine Lagarde, çarşamba günü yaptığı açıklamalarda tarifelerin küresel ekonomi için iyi olmadığını vurguladı. Lagarde, “Şu anda ABD’ye yatırım yapma konusunda çok daha az heyecan var, daha fazla belirsizlik olana kadar duraklama ve bekleme var.” dedi.
Avrupa Birliği (AB) Komitesi Başkanı Ursula von der Leyen, perşembe günü yaptığı açıklamada tarifeleri küresel ekonomiye büyük bir darbe olarak nitelendirdi. Von der Leyen, küresel iktisadın büyük ölçüde zarar göreceğini belirterek, “Belirsizlik artacak ve daha fazla korumacılığı tetikleyecek. Sonuçları korkunç olacak.” yorumunu yaptı.
Tarifelerin tesirlerinin hemen hissedileceğine ve dünya çapındaki tüketicilere zarar vereceğine dikkati çeken von der Leyen, “Milyonlarca vatandaş daha yüksek market faturalarıyla karşı karşıya kalacak. İlaçlar ve ulaşım daha pahalı olacak. Enflasyon artacak.” diye konuştu.
Von der Leyen, Trump’ın diğerlerinin mevcut kurallardan haksız yere yararlandığı konusundaki görüşüne katıldığını aktararak, dünya ticaret sistemini küresel iktisadın gerçeklerine uygun hale getirmek için her türlü çabayı desteklemeye hazır olduklarını ifade etti.
ABD ile görüşmelere başlamak için şimdi geç olmadığını da vurgulayan Von der Leyen, “Başından beri, transatlantik ticaretteki kalan engelleri kaldırmak için Amerika Birleşik Devletleri ile müzakere etmeye her zaman hazır olduk.” yorumunu yaptı.
Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Noel Barrot, Avrupa Birliği’nin (AB), ABD’nin tarifeleri artırma kararına karşılık vereceğini söyledi.
Söz konusu gelişmelerle, haftalık bazda Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 8,10, İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 6,97 ve İtalya’da MIB 30 endeksi ise yüzde 10,56 ve Almanya’da DAX 40 endeksi yüzde 8,10 düştü.
Gelecek hafta açıklanacak veri gündeminde pazartesi Euro Bölgesinde perakende satışlar, Almanya’da sanayi üretimi, cuma günü Almanya’da enflasyon, İngiltere’de sanayi üretimi takip edilecek.
Asya borsaları satıcılı seyretti
Asya borsaları ise geçen hafta, satış ağırlıklı bir seyir izlerken, Çin yönetimi Trump tarifelerine karşı adım olarak bazı kararlar aldı.
Buna göre, Çin yönetimi ABD’nin “karşılıklı tarifeler” kapsamında getirdiği yüzde 34’lük tarife artışına karşı aynı oranda ek tarife uygulayacağını duyurdu, ayrıca bazı nadir toprak elementlerinin ihracatına kısıtlama getirdi.
Çin Ticaret Bakanlığından yapılan açıklamada, samaryum, gadolinyum, terbiyum, disprosyum, lütesyum, skandiyum, itriyum ve alaşımlarının olduğu 7 kategorideki orta ve ağır nadir metallerin 4 Nisan’dan itibaren ihracat kontrol listesine alınacağı bildirildi.
Bakanlık, 27 ABD şirketi ihracat denetimi veya yasağı listelerine eklendi. Şirketlerden 16’sının askeri ve sivil ikili kullanımı olan eserlerinin ihracatına yasak getirilirken, 11 şirket ihracat yasağı uygulanan “güvenilmez varlık” listesine alındı.
Bakanlık tarafından, 16 ABD şirketinin, Çin’in ulusal güvenliğini ve çıkarlarını korumak ve silahların yayılmasının önlenmesine yönelik uluslararası yükümlülüklere uymak amacıyla ihracat kontrol listesine alındığını bildirildi.
Öte yandan geçen hafta Japonya Merkez Bankası (BoJ) Başkan Yardımcısı Shinichi Uchida, enflasyonun yüzde 2’lik amacına ulaşma ihtimalinin artması halinde merkez bankasının faiz artırmaya devam edeceğini söyledi.
Uchida, “Her politika toplantısında, herhangi bir önyargı olmaksızın, para siyasetine karar verirken (ekonomik ve fiyat) varsayımlarımızın gerçekleşip gerçekleşmeyeceğini inceleyeceğiz.” dedi.
Makroekonomik verilere göre, Japonya’da şubat ayında hanehalkı harcamaları yıllık bazda yüzde 0,5 azalarak beklentilerin üzerinde gerçekleşti.
Bölgede siyasi gelişmeler de takip edilirken, Güney Kore’de Anayasa Mahkemesi, Cumhurbaşkanı Yoon Suk Yeol’un azline karar verdi.
Bu gelişmelerle geçen hafta Güney Kore’de Kospi endeksi yüzde 3,62, Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 9, Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 2,46 ve Çin’de Şanghay Bileşik endeksi yüzde 0,28 bedel kaybetti.
24 Mart ile başlayan haftada, salı günü Japonya’da dış ticaret istikrarı karşılanacak.
Yurt içinde enflasyon verileri ve ihracat sayıları takip edildi
Yurt içinde geçen hafta düşüş eğilimi öne çıktı. Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi haftayı yüzde 2,90 paha kaybederek 9.379,83 puandan tamamladı.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun açıkladığı mart ayına ilişkin enflasyon verileri ile aynı aya ait ihracat sayıları geçen hafta öne çıktı.
Buna göre, Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), martta aylık bazda yüzde 2,46, Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) yüzde 1,88 artış gösterdi. Yıllık enflasyon tüketici fiyatlarında yüzde 38,1, yurt içi üretici fiyatlarında yüzde 23,5 olarak kayıtlara geçti.
Ticaret Bakanı Ömer Bolat, Mart 2025’te 23,4 milyar dolarla tarihin en yüksek ikinci mart ayı ihracat rakamı elde edildiğini belirterek, “Mayıs ortasında ABD’ye yapacağımız ziyarette, ilave gümrük vergilerini konuşacağız. İhracatımızı artırmak için hazırlığımızı yaptık.” dedi.
Bununla birlikte dolar/TL, haftayı bir önceki kapanışın hemen üzerinde 37,9950’den kapattı.
Yurt içinde gelecek hafta salı günü Hazine nakit istikrarı, perşembe günü sanayi üretimi, cuma günü Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) piyasa iştirakçileri anketi takip edilecek.
Diğer Güncel Haberler İçin Tıklayın / Bursa Haber – Bursa Gündem – Bursa Gündem Haber – Bursa Haberleri – Bursa Son Dakika
Bizi İnstagram’da Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber
Bizi X’de Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHbr
Bizi Facebook’da Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber
Bizi Youtube’da Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber
Bizi Linkedin’de Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber
02:00
News
Ekonomi
Ekonomi
Ekonomi
Ekonomi
Ekonomi
Ekonomi
