Bu yıl hisse senedi piyasası epeyce dalgalı bir seyir izledi. Ancak şu son günlerde öyle sert geri çekilme yaşanıyor ki borsa yatırımcısı böylesi kayıpları ne 15 Temmuz darbe teşebbüsünde, ne Rahip Bronson krizinde ne de Naci Ağbal’ın görevden alınmasında gördü. Hiç birinde borsa endeksleri bu kadar kötü kayıp vermedi. Öyle ki 9 bin düzeyinin de altına gerileyen BİST100 endeksi temmuz ortasındaki zirvesinden TL cinsi yüzde 20’nin üzerinde dolar cinsi ise yüzde 23’ün üzerinde kayıpta. Peki neden bunlar yaşanıyor sadece 1 yıl öncesine kadar hisse senedi piyasasında ne alsan katlamıyor muydu?
Düşük faiz ve halka arzlar borsayı coşturdu
Biraz geriye sarıp düşünelim. Mayıs 2023 genel seçimlerinden 3 yıl önce Eylül 2021’de enflasyon yüzde 19,85 seviyesinde iken yeni bir para siyaseti denemesiyle yüzde 19 politika faizinde ilk indirim yapıldı. Takip eden aylarda düşük faiz siyaseti çerçevesinde faiz indirimleri devam etti, döviz kurları sert yükseldi, enflasyon 2021 yılı sonunda yüzde 36’ya dayandı. Bu deneme dolar/TL’yi tek haneli sayılardan çift hanelere taşıdı, dolarizasyon riskinin düşürülmesi için kur muhafazalı mevduat icat edilip devreye alındı. Bu üç yıl boyunca düşük faiz siyaseti ve KKM devam etti. Bu devirde düşük faiz ve KKM’nin döviz gelirinden beslenen şirketlerin coşkusuyla hisse senedi piyasaları hayli iyi bir performans gösterdi. Bunun yanı sıra artan halka arzlar, onların ilk işlem periyotlarında üst üste tavan düzeyleri görmeleriyle elde edilen yüksek yararlar, hisse senedi piyasasını gözde yatırım aracı haline getirdi. Yurtiçi yerleşikler TL mevduatı terk etti.
Risksiz sabit getirili enstrümanlara yönelim
Yüzde 85’i geçen tüketici enflasyonu, üç haneli sayılara ulaşan üretici enflasyonu dar gelirlileri perişan ederken, parası olan bölümler haksız zenginleşme periyodunu yaşadı. Ancak Mayıs 2023’ten sonra artık klasik para siyasetine geri dönüldü. Bu siyasetlere dönüşle birlikte düşük faiz terk edildi ve yeni Merkez Bankası ve ekonomi yönetimi faiz artırım süreçlerini başlattı. Enflasyon bu yıl mayısta zirveyi gördükten sonra yüksek bazın da etkisiyle yaz aylarından bu yana düşüş eğiliminde. Yükselen faizler reel kesimin ucuz krediye erişmesinin önünü kapatırken sabit getirili yatırım araçları, başta TL mevduat ve para piyasası fonları olmak üzere yatırımcıyı kendine çekmeye başladı. Öyle ki not artırımları düşen enflasyon ve CDS oranları nedeniyle beklenen yabancı yatırımcı kısa süreli bol kazanç için paya giriş çıkış yaparken yurtiçi yerleşikler de hisse dışı TL yatırımlarını arttırdılar.
Bir de üzerine enflasyon muhasebesi uygulaması geldi şirketlere. Evvelce bilanço devirleri olumlu sonuçlarla borsa endekslerini hareketlendirirken bu yıl boyunca bilanço periyotları kabus olmaya başladı.
Yabancının payda satışı 2 milyar dolara dayandı
Yabancı yatırımcı ise bu yıl 27 Eylül ile biten haftaya kadar neredeyse 2 milyar dolarını çekti. Geçmiş deneyimleriyle hisse senedi fiyatlarının artacağını düşünen özellikle kredi kullanarak borsada bulunan yatırımcılar, teminat tamamlama davetleriyle baş başa kaldı. Özellikle bu son hafta tüm vakitlerin ortalamalarının üzerinde teminat tamamlama davetleri yaşandı. Bu davetler da borsada satışları hızlandırdı. Bunun yanı sıra beklentilerin üzerinde gelen eylül enflasyonu kasım ayı gibi beklenen ilk politika faizi indiriminin de en erken aralık veya 2025 ilk çeyreğe ertelenmesine neden oldu. Öteleme bankacılık endeksinde satış baskısını ağırlaştırdı.
İşte tüm bunlar hisse senedi piyasasından para çıkışına neden oldu. Böylesi kırılgan tabanda hayatta kalmaya çalışan Borsa İstanbul endekslerinde artık her yaşanan olay satış mazereti olarak yorumlanıyor. Tabir yerindeyse İzlanda’da bile bir olay yaşansa BİST100 endeksi daha fazla tepki veriyor. Ortadoğu’da son günlerdeki sıcak gündem de satışın yeni mazereti yerine geçti. Geçen yıl ekimde 8.56 milyona çıkan borsa yatırımcısı dün itibariyle neredeyse 1.5 milyon kayıpla 7.13 milyona geriledi.
Geri dönüş için şimdi sinyal yok
Piyasa uzmanları çok umutlu değil açıkçası. En büyük sorun olarak likidite eksikliğini gösteriyorlar. Hakikaten politika faizinde indirim süreci de bu yüzden önemli. İndirimler başlarsa sabit getirili enstrümanlarda düşen getiriler nedeniyle yeniden gözlerin borsaya çevrilmesinin mümkün olabileceğini düşünüyorlar. Yalnız bir şey var ki, kısa periyotta dalgalı bir borsadan kurtuluş o kadar kolay olmayacak. Her bir gelişme düşük likidite nedeniyle endeksleri aşağı veya yukarı yönlü epeyce sert şekilde etkilemeye devam edecek. Teknik tahlillere göre göstergeler aşırı satım bölgesine geldi ve geri dönüş için şimdi net bir sinyal yok.
Diğer Güncel Haberler İçin Tıklayın / Bursa Haber – Bursa Gündem – Bursa Gündem Haber – Bursa Haberleri – Bursa Son Dakika
Bizi İnstagram’da Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber
Bizi X’de Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHbr
Bizi Facebook’da Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber
Bizi Youtube’da Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber
Bizi Linkedin’de Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber
02:00
02:00
News
Ekonomi
Ekonomi
Ekonomi
Ekonomi
Ekonomi
Ekonomi
