34,5377$% 0.15
36,2194€% -0.1
2.956,80%-0,17
5.037,00%-0,12
20.085,00%-0,11
2.669,37%-0,07
9.367,77%3,72
* Mahfi Eğilmez
Ekonomide gidişi belirleyen en önemli etkenlerden birisi beklentilerdir. Rasyonel beklentiler kuramı, beklentilerin iktisattaki ağırlıklı yerini “beklentiler, gerçekleşmelerin öncüsüdür” tespitiyle ortaya koyar. Genellikle beklentilere göre hareket edildiği için beklentiler büyük ölçüde gerçek olur. Karar alıcıların, özel kesim kuruluşlarının yöneticilerinin enflasyonda artış olacağını beklediklerini varsayalım. Bu durumda bu yöneticiler, mal ve hizmetleri ucuza satıp zarar etmemek ya da kardan fedakârlık etmemek için bu eserlerin satış fiyatlarını şimdi enflasyon artmaya başlamadan önce artırmaya başlayacaklardır. Bu da sonunda fiyatların artmasına yani enflasyonun yükselmesine yol açacaktır.
Merkez bankaları, enflasyonla doğru bir şekilde mücadele edebilmek için bu beklentileri önceden görerek ona göre hal almak durumundadırlar. Bu gidişatı önceden görebilmek için için de süreklilik taşıyan anketler düzenlerler.
TCMB, bu amaçla her ay bir takım anketler düzenliyor. Enflasyon beklentilerini ölçebilmek için düzenlediği anketleri piyasa iştirakçileri, reel sektör temsilcileri ve hane halkına sorarak yürütüyor. Aşağıdaki tablo, TCMB’nin eğilim anketleri içinde yer alan ve her ay uygulanan Sektörel Enflasyon Beklentilerinin 2024 Eylül sonuçlarını gösteriyor (kaynak: TCMB, sektörel enflasyon beklentileri):
Anketin kapsadığı kümelerden piyasa iştirakçileri grubu finansal ve reel kesimde karar alıcı ve uzman pozisyonda bulunanlar ortasından seçilmiş bireylerden oluşuyor, reel sektör grubu imalat endüstrinde çalışan işyerleri ortasından seçiliyor, hane halkı grubu da hane halkları ortasından seçilmiş 4.484 haneyi temsil ediyor.
Buna göre piyasa iştirakçileri Eylül 2025’de enflasyonun yüzde 27,49’a düşmesini beklerken reel sektör temsilcileri aynı tarihte enflasyonun bugünkü seviyesinde olacağını tahmin ediyor. Gruplar arasında en karamsar olanlar hane halkları, onlar da Eylül 2025’de enflasyonun yüzde 71,56’ya yükseleceğini düşünüyorlar. Bu üç kümenin, tartılara bakılmaksızın alınmış ortalaması ise Eylül 2025’de enflasyonun bugünkü seviyesinde kalacağına işaret ediyor. Orta Vadeli Programda (OVP) 2025 yılsonu için öngörülen hedef yüzde 17,50 olduğuna göre toplumun hiçbir bölümü OVP maksatlarına inanmıyor demektir.
Burada, fiyatlar üzerinde en önemli etki sahibi olan grup reel sektörü temsil edenlerdir. Çünkü fiyatları belirleyenler büyük ölçüde onlar. Onların beklentisi enflasyonun 12 ay sonra bugünkü seviyesinde kalmaya devam edeceği yönünde olduğuna göre enflasyonla gayretten olumlu sonuçlar çıkması pek de mümkün değil demektir.
Ne desek boş: Kassandra Laneti etkisiyle olsa gerek karar vericiler bize inanmıyor.
* Bu yazı Mahfi Eğilmez’in kişisel bloğundan alınmıştır
Diğer Güncel Haberler İçin Tıklayın / Bursa Haber – Bursa Gündem – Bursa Gündem Haber – Bursa Haberleri – Bursa Son Dakika
Bizi İnstagram’da Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber
Bizi X’de Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHbr
Bizi Facebook’da Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber
Bizi Youtube’da Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber
Bizi Linkedin’de Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber
Mehmet Şimşek, Yine ‘Sabır’ İstedi: En Zor Dönemi Geride Bıraktık