Trans erkek Uzay Albayrak’ın dış cinsel organ ameliyatını yaptırmamış olması münasebet gösterilerek kimlikte cinsiyet ibaresinin değiştirilmesi talebi, Samsun Asliye Hukuk Mahkemesi tarafından reddedildi. Kararı istinafa götüreceklerini söyleyen Albayrak, yargıçtan hâkime verilen kararların değişiklik gösterdiğini belirterek “sistemde bütünlük yok” diye tepki gösterdi. Mahkemenin dış cinsel organ ameliyatını zorunlu görmesine isyan eden Albayrak, “3. kattaki hâkimin verdiği kararı 5. kattaki hâkim vermiyor” diye konuştu.
Durumun hukuki boyutunu anlatan Avukat Yağmur Birdal “Yargıda bir standart oluşmamış durumda. Bu belirsizlik, trans erkeklerin kimliklerini resmi olarak tanıtabilmeleri için gereksiz ve riskli cerrahi müdahalelere zorlanmalarına neden oluyor” ifadelerini kullandı.
T24’e konuşan Uzay Albayrak, davayı farklı bir yerde açmak yerine istinafa başvurarak kendisinden sonra aynı meselelerle karşılaşacak bireylere de yardımcı olmak istediğini belirtti. Albayrak, “Ben buradaki sorunu kökünden çözmek istiyorum” tabirleriyle hedefini dile getirdi.
Av. Yağmur Birdal “Mahkemeler arasındaki farklılıklar, hukukun öngörülebilirliğini zayıflatıyor ve translar için önemli mağduriyetler yaratıyor” tabirleriyle bu tip kararların hukuka güvenilirliği azalttığını söyledi. Mahkemelerin farklı karar verdiğini vurgulayan Av. Duygu Çildoğan da dava açacak kişiler için, “En azından dava açılma sürecinde hukuki yardım için derneklerden hukuki danışmanlık alınmasını tavsiye etmek isterim” diye konuştu.
“3. kattaki hâkimin verdiği kararı 5. kattaki hâkim vermiyor”
Farklı yargıçlardan farklı sonuçlar çıkabildiğini söyleyen Albayrak, şöyle konuştu:
“Ben adliyede memurum. Katiplik yapıyorum. Hâkim de her gün davalarda, adliyede gördüğüm bir kadın. Avukat arkadaşlarımla kimliğimdeki cinsiyet ibaresinin değiştirilmesi için dilekçemi yazdım. Aslında verilmesi çok basit bir karar ancak yargıçlar arasında farklılıklar olabiliyor. 3. kattaki hâkimin verdiği kararı 5. kattaki hâkim vermiyor.
Benim senaryomda da böyle bir durum oldu. Hâkim karar verdi ve olumsuz sonuçlandı. Benim raporum var, rahim ve yumurtalık ameliyatımı olmuşum, hormon alıyorum, dış görünüşüm zati erkek… Mahkemeye de takım elbise ile gittim ancak hâkim mahkeme müşahedesi dahi yapmadı. Hâkim baktı, ancak ‘Uzay, maalesef benim kararım olumlu değil’ dedi.”
“Verdiği karar insanların hayatını etkiliyor”
Durumun manevi boyutunun üzerinde bir de ekonomik sıkıntılar yarattığını belirten Albayrak, “O kadar emindik ki olumlu sonuç alacağımızdan, mahkemeden sonra kutlamak için yemek planı bile yapmıştık. Haliyle sonuç nedeniyle bozulduk. Hâkime hanımın kararını açıklaması üzerine ben de kendi fikirlerimi kendisi ile paylaştım.
Hâkime hanıma ’Siz kararınızı verdiniz ancak benim bahsettiğiniz dış cinsel organ yani penis ameliyatımı SGK’nin karşılaması için kimliğimde erkek yazması gerekiyor’ dedim. Kimliğinde erkek yazmayan kişilerin ameliyatını kendi cebinden karşılaması gerekiyor ne yazıkki. Bu ameliyat için de örneğin Hacettepe’de 1 milyon 190 bin lira gibi paralar isteniyor. Bu parayı kim verebilir? Ben aslında bu ameliyatı cenımın istediği gibi olamam. Hâkim ise bana ‘Ben bunu bilmiyordum’ karşılığını verdi. Sen bilmeyeceksin de ben mi bileceğim? Verdiğin karar insanların hayatını etkiliyor. Ben de bu kararı istinafa götüreceğimi söyledim” ifadelerini kullandı.
“Buradaki sorunu kökünden çözmek istiyorum”
Albayrak, ileride aynı problemleri yaşayan kişiler için de kolaylık olması için istinafa başvuracağını şöyle anlattı:
“Çevremdeki avukat arkadaşlarımla konuştum. Onlar da haliyle sordular ‘Bu hâkim mahkeme müşahedesi yaptı mı?’ diye çünkü bu tip davalarda hâkim bakar, ‘160-165 uzunluklarında, 75-80 kilolarında, saçları erkek görünümünde, yüzünde sakalları var…’ şeklinde analiz edip bunu zapta yazdırması lazımdı ancak bu da yapılmadı.
Çevremdeki birçok arkadaşım kararı istinafa götürmememi veya direkt başka bir yerde davayı yeniden açmamı ve uğraşmamamı söyledi ancak ben bu kararı buradan almaya kararlıyım. Bu istinafla olacak. Bu verilen kararı benim burada hastaneden rapor aldığım psikiyatri kurulu var. Orası, alınan dilekçeyi istinaf kararıyla gönderdiği zaman benim burada yaşadığım sorunu başka trans erkekler yaşamayacaklar. Ben buradaki sorunu kökünden çözmek istiyorum.”
“Dosyam için verilen karar 2015 yılında verilmiş bir Yargıtay kararına dayandırılmış”
Gerekçeli kararı incelediğini belirten Albayrak, “Gerekçeli kararım daha bildirim edilmedi ancak kararı okudum. Benim evrakım için verilen karar 2015 yılında verilmiş bir Yargıtay kararına dayandırılmış ancak bu kararın üzerine 2020’de 2021’de bir sürü istinaf kararları var. Yargıtay’ın üzerine yaşanan farklı durumlar olmuş.
Ben istinaftan umutluyum. Ben gerekçeli karar da dahil olacak şekilde bütün gelişmeleri hesabımdan paylaşacağım. Böyle paylaşımlar yapmadaki hedefim da ileride yıllar sonra benim yaşadığım gibi bir kararla karşılaşan kişiler açıp baktığında daha kolay çözüme ulaşabilsinler diye” sözleriyle kararın nasıl gerekçelendirildiğini aktardı.
Av. Birdal: Yargıtay veya Anayasa Mahkemesi, bu konuda içtihat oluşturarak mahkemeler arasında bir standart getirebilir
Kararı Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi manasında değerlendiren Av. Birdal şu ifadeleri kullandı:
“Dış genital ameliyatını zorunlu tutmak, insan hakları açısından önemli sakıncalar yaratıyor ve uluslararası standartlara alışılmamış kabul ediliyor.
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 8. maddesi ve Türkiye Anayasası’nın 20. maddesi uyarınca, bireylerin cinsiyet kimlikleriyle ilgili kararlarını özgürce alabilmesi gerekiyor. AİHM, cinsiyet değişikliğinin yasal olarak tanınmasını ameliyat koşuluna bağlamanın özel hayata hürmet hakkını ihlal ettiğine karar vermiştir. Anayasa’nın 17. maddesi, bireylerin vücut bütünlüğüne zorla müdahale edilemeyeceğini garanti altına alıyor. Dış genital ameliyatı gibi geri dönüşü olmayan bir operasyonu zorunlu kılmak, bu hakkın ihlali anlamına geliyor. AİHM’nin birçok kararında, translara yönelik bu tür gereksiz tıbbi zorunlulukların ayrımcılık oluşturduğu açıkça ifade edilmiştir.
Hukuki olarak bu tür kararların önüne geçmek mümkündür. Türk Uygar Kanunu’nun 40. maddesi, bireyin üreme yeteneğinden mahrum olması kriteriyle sınırlı yorumlanmalı. Yargıtay veya Anayasa Mahkemesi, bu konuda içtihat oluşturarak mahkemeler arasında bir standart getirebilir. Ayrıca, AİHM’ye ferdi başvurular yoluyla bu konuda bağlayıcı kararlar alınabilir.“
Diğer Güncel Haberler İçin Tıklayın / Bursa Haber – Bursa Gündem – Bursa Gündem Haber – Bursa Haberleri – Bursa Son Dakika
Bizi İnstagram’da Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber
Bizi X’de Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHbr
Bizi Facebook’da Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber
Bizi Youtube’da Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber
Bizi Linkedin’de Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber
02:00
News
Genel
Genel
Gündem
Genel
Genel
Genel
GENEL
