2024/41 nolu genelgesi ile Araştırma Uygulama Müsaadelerini verme yetkisi ve şartları yeniden düzenlendi.
Milli Eğitim Bakanlığına bağlı her türlü teşkilatta (merkez, taşra ve yurt dışı teşkilatı) üniversiteler, kamu kurum ve kuruluşları, sivil toplum kuruluşları ve ferdi araştırmacılar tarafından yapılacak ulusal ve uluslararası araştırma uygulamalarına yönelik izin taleplerine ilişkin yöntem ve temelleri düzenleyen 14.06.2024 tarihli ve 2024/41 sayılı Genelge yayımlanmıştır. Bu genelgeye göre yapılacak başvurular ve başvuruların kıymetlendirilmesi “Araştırma Uygulama Müsaadeleri Başvuru ve Değerlendirme Modülü” üzerinden 16.07.2024’ten itibaren gerçekleştirilecektir. Buna göre araştırmacı tarafından bilgi ve evraklar modüle yüklenerek otomatik başvuru belgesi (sayı) oluşturulacaktır. Oluşturulmuş başvuru bilgilerine göre araştırma izin başvuruları ilgili birim(ler) tarafından değerlendirilip sonuçlandırılacaktır.
Genelgeye göre araştırma uygulama izin başvurusu araştırmanın örneklem/çalışma grubu 1-6 arasında ili kapsadığında ilgili il milli eğitim müdürlüklerine; 7-12 arasında ili kapsadığında Bakanlık ilgili merkez birim(ler)ine; 13 ve üzeri ili kapsadığında ise Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığına yönlendirilecektir. Ayrıca Bakanlık merkez birim(ler)ini ilgilendiren araştırma izin başvuruları ilgili Bakanlık merkez birim(ler)ine yönlendirilecektir.
Araştırma uygulama izni başvuruları tek ili kapsıyor ise en fazla 30 gün içerisinde; birden fazla ili kapsıyor ise en fazla 45 gün içerisinde ve Bakanlık merkez teşkilatı ile ilgiliyse en fazla 45 gün içerisinde sonuçlandırılacaktır. Genelgede belirtilen tarz ve asıllara göre bedellendirilen araştırma uygulama izin müracaatlarına ilişkin sonuçlar araştırmacıya modül üzerinden iletilecektir.
Araştırma uygulama izni alan kamu kurum ve kuruluşları, uluslararası kuruluşlar, üniversiteler, sivil toplum kuruluşları ve ferdi araştırmacılar araştırmalarını tamamladıklarında araştırmaları sonucunda hazırlanan ürünleri (tez, makale, rapor, proje raporu vb.) araştırma uygulama izni bitiş tarihinden itibaren iki yıl içinde modüle yükleyecektir.
Milli Eğitim Bakanlığına bağlı her türlü teşkilatta (merkez teşkilat, taşra teşkilatı ve yurt dışı teşkilatı); üniversitelerin, kamu kurum ve kuruluşlarının, sivil toplum kuruluşlarının ve ferdî araştırmacıların yapacakları ulusal ve uluslararası araştırma uygulamalarına ilişkin izin talepleri aşağıdaki metot ve temellere göre değerlendirilip sonuçlandırılacaktır:
1- Araştırma ve veri toplama araçlarının (anket, ölçek, görüşme-gözlem formları, test vb.) içeriğinin Türkiye Cumhuriyeti Anayasası, taraf olunan uluslararası muahedeler ve kontratlar başta olmak üzere, 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu ile yürürlükte olan tüm yasal düzenlemeler ve Türk milli eğitiminin genel ve özel gayelerine uygun olacak şekilde hazırlanması, planlanması ve uygulanması sağlanacaktır.
2- Tüm izin başvuruları “Araştırma Uygulama Müsaadeleri Başvuru ve Değerlendirme Modülü” üzerinden yapılacaktır.
3- Gerekli bilgi ve evraklar araştırmacı tarafından modüle girilerek modül üzerinden otomatik başvuru belgesi (sayı) oluşturulacaktır.
4- Modül üzerinden oluşan başvuru bilgilerine göre araştırma uygulama izni başvurusu, ilgili üniteye yönlendirilecektir.
Modül üzerinden;
a) Araştırma uygulama izin başvurusu araştırmanın örneklem/çalışma grubu bir ile altı arasında ili kapsadığında ilgili il milli eğitim müdürlüklerine, yedi ile 12 arasında ili kapsadığında Bakanlık ilgili merkez ünite (ler)ine, 13 ve üzeri ili kapsadığında ise Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığına,
b) Bakanlık merkez ünite (ler)ini ilgilendiren araştırma uygulama izin başvurusu Bakanlık ilgili merkez ünite (ler)ine yönlendirilecektir.
5- Örneklemi/Çalışma grubu bir ile altı arasında ili kapsayan araştırmalar için izin süreçleri ilgili il milli eğitim müdürlüğü/müdürlükleri tarafından yürütülecektir. İlgili il milli eğitim müdürlüğü/müdürlükleri modüle yüklenen bilgi ve evrakların uygunluğunu denetleyecek ve uygun bulunan başvuruları onaylayacak, uygun bulunmayan başvuruları gerekçelendirerek reddedecektir. İl milli eğitim müdürlüklerinin başvuruyu değerlendirmeleri sonucunda en az bir farklı karar oluşur ise başvuru Bakanlık ilgili merkez ünite (ler)ine yönlendirilecektir. İlgili Bakanlık merkez ünite (ler)i, ret münasebetlerini inceleyerek başvuruyu değerlendirecektir.
6- Örneklemi/Çalışma grubu yedi ile 12 arasında ili kapsayan araştırmalar için izin süreçleri Bakanlık ilgili merkez ünite (ler)i tarafından yürütülecektir. İlgili Bakanlık merkez birim(ler)i modüle yüklenen bilgi ve evrakların uygunluğunu denetleyecek ve uygun bulunan başvuruları onaylayacak, uygun bulunmayan başvuruları gerekçelendirerek reddedecektir. Bakanlık merkez ünitelerinin başvuruyu değerlendirmeleri sonucunda en az bir farklı karar oluşur ise başvuru Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığına yönlendirilecektir. Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı, ret münasebetlerini inceleyerek başvuruyu değerlendirecektir. Müracaata ilişkin son kararı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı verecektir.
7- Örneklemi/Çalışma grubu 13 ve üzeri ili kapsayan araştırmalar için izin süreçleri Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı tarafından yürütülecektir. Bu durumda araştırmacı, araştırma yapmak istediği örneklem büyüklüğü veya çalışma kümesindeki kişi sayısı için münasebet sunacaktır. Araştırmacı tarafından sunulan münasebet Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı tarafından uygun bulunur ise izin süreçleri Bakanlık ilgili merkez ünite (ler)ine yönlendirilecek, uygun bulunmaz ise araştırma ret edilecektir.
8- Yurt dışı teşkilatlarını (temsilcilik/okullar) ilgilendiren her türlü izin işlemleri Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü ile Yükseköğretim ve Yurt Dışı Eğitim Genel Müdürlüğü tarafından yürütülecektir. Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü ile Yükseköğretim ve Yurt Dışı Eğitim Genel Müdürlüğü modüle yüklenen bilgi ve evrakların uygunluğunu denetleyecek ve uygun bulunan başvuruları onaylayacak, uygun bulunmayan başvuruları gerekçelendirerek reddedecektir. Yapılan değerlendirmeler sonucunda farklı karar oluşur ise başvuru Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığına yönlendirilecektir. Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı, ret münasebetlerini inceleyerek başvuruyu değerlendirecektir. Müracaata ilişkin son kararı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı verecektir.
9- Araştırma uygulama izin başvuruları biçimsel olarak ve içerik istikametinden değerlendirilecektir.
10- Araştırma uygulama izin başvuruları, tek bir ili kapsıyor ise en fazla 30 gün içerisinde ilgili il milli eğitim müdürlüğü tarafından; birden fazla ili kapsıyor ise 15 gün içerisinde ilgili il milli eğitim müdürlükleri, 15 gün içerisinde Bakanlık ilgili merkez birim(ler)i, 15 gün içerisinde Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı tarafından olmak üzere toplam en fazla 45 gün içerisinde değerlendirilip sonuçlandırılacaktır. Başvuru; Bakanlık merkez teşkilatını ilgilendiriyor ise 30 gün içerisinde Bakanlık ilgili merkez üniteleri, 15 gün içerisinde Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı tarafından olmak üzere toplam en fazla 45 gün içerisinde değerlendirilip sonuçlandırılacaktır.
11- İlgili il milli eğitim müdürlükleri, Bakanlık ilgili merkez üniteleri ya da Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı tarafından gerekli görüldüğü takdirde araştırma uygulama izin başvurusu hakkında Milli Eğitim Bakanlığının ilgili temsilcilerinden kurul oluşturulabilecektir. Kurul ihtiyaç halinde diğer kamu kurum ve kuruluşlarına uzman görüşü almak için başvurabilecektir. Bu durumda 10.maddede belirtilen süreler 15 gün uzatılabilecektir.
12- Araştırma uygulama izni müracaatının genelgeye uygun bulunmaması halinde başvuru reddedilecektir. Ret sebebi münasebetleriyle birlikte araştırmacıya modül üzerinden bildirilecektir.
13- Araştırma uygulama izni onayı, Araştırma Uygulama İzni’nin verildiği eğitim öğretim yılı geçerlidir. Araştırma Uygulama İzni’nin biteceği tarihten altı ay öncesinden itibaren talep edilmesi halinde müsaadeler Araştırma Uygulama İzni’nin biteceği tarihten itibaren bir keze mahsus olmak üzere altı ay uzatılabilecektir. Uzatma süreçleri modül üzerinden yürütülecektir.
14- Araştırmacılar kendileriyle irtibat kurulabilmesi için yazışma adreslerini, e-posta adreslerini ve telefon numaralarını modüle yüklemelidir.
15- Araştırmacılar, modülde yer alan izin başvuru taahhütnamesini imzalayıp modüle yüklemelidir.
16- Araştırmacı öğrencisi ise tez önerisi bağlı bulunduğu enstitü tarafından onaylanmış olmalı ve tez teklifinin onaylandığına dair Yönetim Kurulu kararı modüle yüklenmelidir.
17- Araştırmacı öğrenci değil ise araştırma/proje bilgileri, veri toplama araçları, belge ve malzemelerin tamamı izin başvurusu yapılan modüle yüklenecektir. Araştırma/proje bilgileri isimli evrakta araştırmanın amacı ve ehemmiyeti, sorun ve alt sorunlar, sonluluklar, araştırmanın yöntemi (araştırma modeli/deseni, cihan ve örneklem/çalışma grubu, veri toplama araçları ve süreçleri, bilgilerin analizi), çalışma takvimi ve kaynakça yer almalıdır. Araştırmaya göre sayıltı, tarif, veri toplama aracının geçerlik ve güvenirlik bilgilerine de yer verilebilir.
18- Zorunlu eğitim kapsamındaki öğrencilerin araştırma uygulama izni başvuruları danışmanı tarafından yapılmalıdır. Bu öğrenciler için danışman yoksa veli taahhütnameyi imzalamalı ve kurum onayı alınmalıdır.
19- Araştırma uygulama izin müracaatlarında yabancı lisanda hazırlanan dokümanlar başvuruyu yapan kişi/kurum/kuruluş tarafından noter onaylı Türkçe çevirisi ile birlikte modüle yüklenmelidir.
Herhangi bir ihtilaf durumunda çeviri metni temel alınacaktır.
20- Müracaatta bulunulan araştırmanın örneklemi/çalışma grubu, bilimsel araştırma örnekleme prosedürlerine göre belirlenmeli, örneklem/çalışma grubu ekonomiklik, ulaşılabilirlik ve uygulanabilirlik açısından uygun olmalıdır.
a) Örneklem, kozmosu temsil edebilirlik açısından kâfi, yüksek hata ve risk oranları dikkate alınmış şekilde abartılı olmamalı, örneklem/çalışma grubu asgari seviyede tutulmalıdır.
b) Uygulamanın hangi okul/kurum tiplerinde yapılacağı, okul/kurum tıp sayıları açık bir şekilde ifade edilmelidir.
21- Araştırmanın uygulanacağı okul/kurum çeşidi araştırmacı tarafından belirlenmelidir. Araştırmacının veri toplaması için uygun okul/kurum isimleri ilgili il milli eğitim müdürlüğü tarafından belirlenecektir.
22- Milli Eğitim Bakanlığına bağlı kurumlarda araştırma/tıbbi araştırma yapmak isteyenler bağlı bulundukları üniversitenin veya hastanelerin etik şurasından alacakları onay belgesini, detaylı bilgilendirme formu ve istekli iştirak formunu modüle yüklemelidir. Örneklemdeki/çalışma kümesindeki kişilerin reşit olmamaları durumunda veli onam formu modüle yüklenmelidir.
23- Araştırmaların uygulanması esnasında hiçbir şekilde ücret talep edilmemeli, araştırma uygulamaları gönüllülük aslına göre gerçekleştirilmelidir.
24- Deneme modeli ile yapılan araştırmalar için araştırma uygulama izni alındıktan sonra uygulamanın gerçekleştirileceği okullar ve ilgili bireylerle uygulama öncesinde irtibata geçilerek bilgilendirme yapılmalıdır.
25- Araştırmalarında ses veya görüntü kaydı alacak araştırmacılar araştırma tekliflerinde bu durumu belirtmeli, ayrıca yapacakları kayıtlar için araştırma uygulama izni alındıktan sonra okul müdüründen, öğretmenlerden ve öğrenci velilerinden yazılı izin almalıdır.
26- Araştırmalarda anket, görüşme/gözlem formu gibi veri toplama araçlarının içeriği ve süreçleri iştirakçilerin kişilik haklarını ihlal etmemelidir.
27- Veri toplama araçlarında yer alan sorular/ifadeler araştırmanın mevzusuyla örtüşmelidir.
28- Veri toplama araçlarının uygulanması için gereken süre eğitim ve öğretimi aksatmayacak şekilde asgari seviyede planlanmalıdır. Araştırmacı, tez teklifinde ya da araştırma/proje bilgileri isimli evrakta uygulaması için gerekli toplam süreyi ders saati bazında belirtmelidir. Araştırmacı ders saati bazında belirttiği toplam süreyi uygulamada aşmamalıdır.
29- Araştırma uygulama izni için başvuranlar, alan yazında daha önceden kullanılmış veri toplama araçlarını tercih ederlerse veri toplama araçlarını kullanmak için gerekli izni modüle yüklemelidir.
30- Araştırma uygulama izni verilen araştırmalarda modül tarafından onaylanan (karekodlu) veri toplama araçları kullanılmalıdır. Aksi yönde hareket edenler hakkında yasal yollara başvurulacak ve ortaya çıkabilecek her türlü sonuçtan araştırmacı sorumlu olacaktır.
31- Araştırmacılar, araştırma sırasında elde edilen dataları ve iştirakçilere ait her türlü kişisel bilgileri, iştirakçilerin (katılımcılar reşit değil ise velilerin) yazılı izni ya da mahkeme kararı olmadan hiçbir şahsa veya kuruma vermeyeceklerini taahhüt edeceklerdir.
32- Araştırmaya katılmadan önce iştirakçiler (katılımcılar reşit değil ise veliler), araştırmanın kapsadığı riskler hakkında bilgilendirilmelidir. Araştırmacılar, iştirakçilerin (katılımcılar reşit değil ise velilerin) kişisel verilerinin onların izni olmadan kamuoyuna duyurulmayacağını taahhüt edeceklerdir.
33- Zorlayıcı sebeplerden ötürü araştırma uygulama izni alınan araştırma kapsamında uygulama yapılacak Milli Eğitim Bakanlığı teşkilatı birimlerinde (Bakanlık merkez üniteleri, temsilcilikler, il/ilçe milli eğitim müdürlükleri, okul/kurumlar) bir değişiklik yapılması gerektiğinde araştırmacı dilekçe ile ilgili il milli eğitim müdürlüğüne veya Bakanlık merkez ünitelerine başvuracaktır.
34- Araştırma uygulama izni alan kamu kurum ve kuruluşları, uluslararası kuruluşlar, üniversiteler, sivil toplum kuruluşları ve kişisel araştırmacılar araştırmalarını tamamladıklarında araştırmaları sonucunda hazırlanan ürünleri (tez, makale, rapor, proje raporu vb.) araştırma uygulama izni bitiş tarihinden itibaren iki yıl içinde modüle yüklemek zorundadır. Araştırmacı raporunu yüklediği durumda araştırmacının yeni yapacağı uygulama izni başvurusu kabul edilecektir.
35- Uygulama izni alan araştırmacılar, araştırmalarını tamamlamamaları durumunda topladıkları datayı başka bir araştırmada ya da başka bir amaçla kullanamaz. Aksi takdirde yasal yollara başvurulacak ve ortaya çıkabilecek her türlü sonuçtan araştırmacı sorumlu olacaktır. Araştırmacı araştırmasını tamamlayamayacak ise modül üzerinden münasebetlerini belirtecektir.
36- Araştırma uygulama izin müracaatlarının uygulama tarihinden en az 90 gün önce yapılması ve eğitim öğretime engel olunmaması için yarıyıl tatili ve yaz tatilinden üç hafta öncesine kadar araştırmaların tamamlanması gerekmektedir.
37- Araştırma uygulama izin müracaatlarında ticari amaç güdülmemesine; kişi, kurum, kuruluş, firma, marka reklamını veya tanıtımını ön plana çıkaran ifade ve ögeler bulunmamasına dikkat edilecektir.
38- Araştırmacılar, Milli Eğitim Bakanlığına bağlı her türlü teşkilatta yapacakları araştırmalar sırasında meydana gelebilecek her türlü ziyanı karşılamak zorundadır.
39- Araştırmada, izin verilmiş olan uygulama yöntemi ve kapsamı dışında farklı bir uygulama yapılmayacaktır. Araştırma uygulama müsaadesine alışılmamış gerçekleştirilen her türlü faaliyet için yasal yollara başvurulacaktır.
2020/2 sayılı Genelge yürürlükten kaldırılmıştır. 2020/2 sayılı Genelge kapsamında yapılan başvurular ilgili Üniteler tarafından 30 gün içerisinde sonuçlandırılacaktır.
Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı 14.06.2024 tarihli, 104540352 sayılı ve 2024/41 sayılı Genelgesini bilgisayarınıza indirmek için
Ahmet KANDEMİR
02:00
