Yaz mevsiminin bizim bildiğimizden daha başka bir şeye dönüştüğü bu sıcak günlerde, gündem mevzularından biri de ne zaman ve nasıl gerçekleşeceği konusunda birçok spekülasyon yapılan muhtemel Erdoğan-Esat görüşmesi.
Bu yeni gelişmenin Ortadoğu’daki olası etkileri de bu görüşmeye karşı olduğunu açıklayan ABD ile görüşmeyi destekleyen hatta zorlayan Rusya’nın konumları da, Kürt Sorunu gibi boyutları da uzun bir analiz konusu.
Savaş tamtamlarının çalındığı, insanların öldüğü, gerginliklerin arttığı, savaş lobisi ile barış peşinde koşanların cenginin hiç dinmediği Ortadoğu mayınlı bir bölge ne zaman ne olacağı hiç belli değil.
***
Sadece bir benzetme olarak gerçekte de “mayınlı” bir geçmişi var.
Öyle ki, Türkiye medyası 2008’de pişmeye başlayan, 2009 yıl boyunca da güncel hale gelen “Suriye kara hududundaki mayınların temizlenerek, bu toprakların tarıma açılmasını öngören yasa tasarısı” nedeniyle yoğun bir “mayın” tartışması yaşamış.
Gazeteler “mayın” haberleriyle ve yorumlarıyla dolu…
***
Tasarı Mayıs 2009 tarihinde görüşülmeye başlanır.
CHP ve MHP tasarı yasallaşmasın diye sert bir direnç gösterir.
Gazeteler bu haberlerle doludur.
CHP grup başkanvekilleri Kemal Anadol, Hakkı Suha Okay ve Kemal Kılıçdaroğlu, TBMM’de, “Suriye kara sonundaki mayınların temizlenerek, bu toprakların tarıma açılmasını öngören yasa tasarısı” ile ilgili basın toplantısı düzenlerler.
Muhalefetin endişelerini sıralarlar.
Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Savunma Bakanı Vecdi Gönül’dür.
***
CHP’nin tasarıya 9 temel noktada itirazı vardır.
“Genelkurmay’ın devre dışı bırakılması, projeyi savunma yerine maliye bakanlığının üstlenmesi, ihalenin biçimi ayrıca projenin İsrail menşeili bir şirkete verilme şüphesi, sınır bölgesinin yabancı devlet destekli şirketlere verilmesi durumunda sınır güvenliğinin zafiyete uğrama mümkünlüğü, bölgede açığa çıkacak olan geniş tarım toprakların akıbeti, yerel halkın sosyo-ekonomik geleceği, vs…”
Ayrıca projenin ihale yöntemi Danıştay tarafından iptal edilmiş olmasına rağmen tasarıda köklü bir değişikliğe gidilmemiştir. Bu da tartışma hususudur.
Grup Başkanvekilleri tüm bunları dile getirmektedir:
-“50 yıl öncesinin teknolojisiyle imal edilen mayınların, Silahlı Kuvvetlerin bugün ulaştığı teknolojik imkanlarla imha edilememesi düşünülemez. Genelkurmay Başkanlığı hangi münasebetlerle mayınları NAMSA’nın temizlemesini ön görmektedir? Bu ihtiyaç, hangi mali ve teknik gereklerden kaynaklanmıştır? Bu konuda Genelkurmay Başkanlığı kamuoyunu kesinlikle bilgilendirmeli. Genelkurmay, Hükümet ile aynı çizgide düşünüp düşünmediğini kesinlikle açıklamalıdır”
-“Tasarı, benimsenen ihale yoluyla, tam bir AKP klasiğidir. Öngörülen ikili ihale yöntemi, tamamen kamuoyunu kandırmaya yöneliktir. Hem mayın temizleme alanında uzman hem de tarım alanında uzman bir organizasyon düşünülemeyeceğinden, sağlıklı bir ihale de söz konusu olmayacaktır. AKP, yine kurgulanmış yasa hususlarıyla adrese teslim ihale yapmanın peşindedir”
-“Yasa tasarısı, kendi insanımızı, kendi toprağında köleleştirme tasarısıdır. Bölge insanı artık ağalar yerine yabancılara marabalık yapacak.”
***
CHP sözcüleri tasarıyla ilgili taleplerini de şöyle özetler:
“Genelkurmay Başkanlığının mayınlı yerlere ilişkin bilgi ve değerlendirmelerini kesinlikle kamuoyu ile paylaşmasını, mayınların temizlenmesi ve tarım alanlarının kullanılması işlerinin birbirinden ayrılmasını, tarım alanlarının bölgedeki topraksız ya da az topraklı köylerimize kooperatif yapılanmasıyla verilmesini içerecek tahliller üretmek için, tasarının komiteden geri çekilmesini talep ediyoruz.”
Taleplerin göz gerisi edilmesi halinde de maddeyi iptal için Anayasa Mahkemesi’ne başvuracaklarını açıklarlar.
***
Tasarı üzerindeki görüşmeler sırasında bakanların karşılıkları da gazete haberlerinde yer alır.
Milli Savunma Bakanı Gönül, görüşmeler sırasında mayınları ordunun temizleyip temizlemeyeceğine ilişkin soruya şu karşılığı verdi: “Temizleme görevi, 4 Mart 1992’de Bakanlar Kurulu kararıyla Genelkurmaya verildi. Genelkurmay, önemli bir planlamayla bu işi yapmaya niyetlendi. Piyasa araştırmasına çıkıldı. İlk alınan teçhizat 5 milyon dolar civarındaydı. Siparişe çıkıldı, 5 milyon dolarlık üçlü makinelerin her bir grubu için 14-15 milyon dolar istendi. Bu iş ihaleyle, hizmet alınarak yapılabilir mi diye görüş soruldu. 14 firma teklif verdi. En alt teklif 530 trilyon, en üst 2.279 trilyon. Bu kadar büyük paraları, bizim bütçemizde bulmak mümkün değildi. Bunun üzerine Genelkurmay Başkanlığı, Başbakanlığa 24 Haziran 2008’de ‘bunu başka kurum yapsın’ diye yazı yazdı. Maliye Bakanlığı görevlendirildi. Bu işi yapmak üzere Kara Kuvvetlerinin mücadelesini, Aytaç Yalman komutanın verdiği çabayı hatırlıyorum. Ama çok da kolay problem olmadığı tespit edilerek bugünkü noktaya getirildi.”
Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, mayınların temizlenmesinin öngörüldüğü Suriye sonundaki arazide, güvenliğin tesisinde bir zafiyetin söz konusu olmayacağını söyler.
Şimşek, “Burada arazi satılmıyor, hizmet alımı söz konusudur” yanıtını verir.
***
Sonunda tasarı maddeleşir.
CHP Anayasa Mahkemesi’ne başvurur.
***
2013 yılında konu tekrar gündemdedir.
Dönemin Savunma Bakanı Milli Savunma Bakanı (MSB) İsmet Yılmaz şöyle bir karşılık verir:
“Türkiye-Suriye sonundaki mayınlı alanların toplam büyüklüğü 190,5 kilometrekaredir. Suriye sınırında bulunan döşenmiş mayınların temizleme sorumluluğu, ‘Türkiye Cumhuriyeti ile Suriye Arap Cumhuriyeti Arasındaki Kara Sınırı Boyunca Yapılacak Mayın Temizleme Faaliyetleri ile İhale İşlemleri Hakkında Kanun’ ile MSB’ye verilmiştir. Bu konuda çalışmalar yürütülmektedir.”
***
2021 yılında Fatih Altaylı şöyle yazar :
“Bundan 17 yıl önce idi.
AK Parti iktidarının ilk yılları.
1999 yılında uluslararası bir anlaşma (Ottawa) ile oluşturulmuş bir projeye Türkiye de 2003 yılında imzasını attı ve 2004 yılında yürürlüğe koydu.
Sınırlardaki mayınların temizlenmesi.
Türkiye bu anlaşma kapsamında 2010 yılında hududundaki mayınları temizleme kararı aldı.
Suriye sonundaki mayınları.
900 kilometrelik bir alanda mayınlar temizlenecekti.
Mayın temizleme işini ise bir İsrail firmasına veriyorlardı az kala.
Ülkede kıyamet koptu.
Kıyameti pek takan olmazdı da AYM ihaleyi iptal etti. Ve şimdi daha AYM kararlarına uyulduğu bir periyottu.
İş TSK’ya kaldı.
Türkiye Suriye hududundaki mayınlar temizlendi.
Sonrası malum.
1 yıl sonra Suriye karıştı, karıştırıldı.
5 milyona yakın Suriyeli mayınları temizlenmiş huduttan geçerek Türkiye’ye geldi.
Şimdi onlarla iç içe yaşıyoruz.
Ve bir yandan da dua ediyoruz ki, Rusya destekli Esad kendi ülkesi sınırları dahilindeki İdlib’e girmesin ki bir 4 milyon kaçak göçmenimiz ve 30-40 bin yeni teröristimiz olmasın diye.”
***
Ancak “mayınları” takip ettiğiniz vakit, MSB Web Sitesindeki en güncel açıklama şöyle:
“Türkiye, 01 Mart 2004 tarihinde taraf olduğu Ottava Mukavelesi kapsamında, sınırları içerisindeki mayınla kirletilmiş alanları 01 Mart 2014 tarihine kadar temizlemeyi taahhüt etmiştir. 5903 sayılı ‘Türkiye Cumhuriyeti Devleti İle Suriye Arap Cumhuriyeti Devleti Arasındaki Kara Sınırı Boyunca Yapılacak Mayın Temizleme Faaliyetleri İle İhale İşlemleri Hakkında Kanun’ kapsamında özel firmalar vasıtasıyla mayın temizliği projesi oluşturulmuştur. Ancak, Türkiye’nin yakın coğrafyasında meydana gelen siyasi istikrarsızlık nedeniyle mevcut proje 17 Haziran 2013 tarihinde iptal edilmiştir. Bu nedenle Ottawa Sözleşmesi’nin 5’inci madde yükümlüğünün yerine getirilmesi amacıyla 01 Mart 2022 tarihine kadar süre verilmiştir. 15-19 Kasım 2021 tarihinde yapılan 19’ncu Ottawa Kontratı Taraf Devletler Toplantısında mayın ile kirletilmiş alanların temizlenmesi konusunda 2025 yılı sonuna kadar ek süre alınmıştır.”
***
Yıllarca süren mayın meselesi, Türkiye’nin yönetim anlayışının da özeti gibidir…
2009 yılında yer yerinden oynamış ama 2024 yılında bile sürecin sonuçlarına ait, yasanın nedeni ve sonuçları açısından netleşmiş, kamuoyuna mal olmuş bir durum yok.
Ortadoğu gibi bir bölgede, mayın sorunu üzerinden yönetim anlayışımıza bakmak, hayatımızın mayınlı arazide yürür gibi geçtiğini de gösteriyor.
Ne zaman, neyin, nerede patlayacağını bilmiyoruz.
P24’ten alınmıştır.
Diğer Güncel Haberler İçin Tıklayın / Bursa Haber – Bursa Gündem – Bursa Gündem Haber – Bursa Haberleri – Bursa Son Dakika
Bizi İnstagram’da Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber
Bizi X’de Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHbr
Bizi Facebook’da Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber
Bizi Youtube’da Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber
Bizi Linkedin’de Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber
12:55
12:55
News
Siyaset
Siyaset
Siyaset
Siyaset
Siyaset
Siyaset
