Milli Uyduya İsmini Veren Fergani Kimdir? (Ferga’nin Hayat Hikayesi)

Ferghani veya Fergani, tam ismiyle Ahmed el-Fergani, 9. yüzyılda yaşamış olan önemli bir Orta Çağ İslam astronomu, matematikçi ve coğrafyacıdır. Batı’da Alfraganus olarak da bilinir. Fergana Vadisi’nde doğduğu düşünülen Fergani, Abbasi Halifesi Memun döneminde Bağdat’ta önemli çalışmalar yapmıştır.

İlim tahsilini vaktin kültür merkezi olan Fergana’da yaptı. Sonra, Bağdat’a gitti. Kısa sürede kendisini tanıtan Fergani, astronomi ve matematik alanında kendisini kabul ettirdi. Abbasi halifeleri Memun, Mutasım, el-Vasık ve el-Mütevekkil periyotlarında önemli ilmi araştırmalar yaptı ve birçok eser yazdı. Halife Mütevekkil, konusunda söz sahibi olan Fergani’yi 861 yılında Nil kıyısındaki ölçümleri yapabilmek için, Ravda adasında bulunan nilometrenin inşasını yönetmesi ve yapılan ölçüm işlerine nezaret etmesi için Mısır’a gönderdi.

Fergani, fizik ve mekanik alanlarında da çalışmalarda bulunmuştur. Çizimini kendi hazırladığı ve üretimine nezaret ettiği Nil nehri sularının suratını ve düzeyini ölçen Mikyas ül-Cedid isminde bir alet yapmıştır.