Bugün, Japonya’nın Nagasaki kentine atom bombası atılmasının 79. yıl dönümü. ABD Hava Kuvvetleri’nin Şişman adam lakaplı bombası en az 70 bin kişinin ölümüne neden olmuş ve Japonya’nın teslim olma kararını tetiklemişti.
Nagasaki’nin bahtını değiştiren olay ise aslında bir dizi aksaklığın ve şanssızlığın sonucunda gerçekleşmişti. New Yorker mecmuasından Alex Wellerstein, Nagasaki’ye atılan bombanın kıssasını derledi:
9 Ağustos 1945’te sabaha karşı 03.47’de, ABD Hava Kuvvetleri’nin B-29 tipi bombardıman uçağı Bockscar Tinian adasından havalandı ve Centerboard II adı verilen ikinci bir atom bombasını bir Japon kentine atma görevi başlamış oldu.
Ancak daha görev başlamadan işler yolunda gitmiyordu. Uçağın yakıt pompası meseleleri yaşaması nedeniyle kalkış daima erteleniyordu. Sadece bir gün önce dört B-29 bombardıman uçağı kalkışta yaşanan teknik sorunlar nedeniyle düşmüş ve yakıt depoları dolu olduğu için büyük yangınlar çıkmıştı.
Tinan ^Hava Üssü’nde çalışan bir ABD’li mühendis o günleri anımsarken Uçağın kalktığını görene kadar hepimiz on yıl yaşlandık diyordu.
Ancak Bockscar sonunda meselesiz bir şekilde havalanmıştı.
Beş tonluk atom bombasını taşıyabilmesi için Bockscar bombardıman uçağının tüm zırhı ve mühimmatı sökülmüştü.
Kalkıştan tam 13 dakika sonra, uçağın mürettebatı ‘Şişman adam’ lakaplı bombanın üzerindeki yeşil kabloları kırmızı kablolarla değiştirdi. ‘Şişman adam’ artık kullanıma hazırdı.
Hiroşima’ya atılan atom bombası Küçük çocuk yassı bir silindir biçimindeyken, ‘Şişman adam’ dev bir yumurtaya benziyordu.
Yaklaşık 1,5 metre yüksekliğinde ve 3 metre uzunluğundaki bombanın kuyruğu, bombanın amacına doğru giderken savrulmaması için tasarlanmıştı.
‘Şişman adam’ın üzerinde Bockscar mürettebatından mesajlar da yer alıyordu Size bir hediye daha ve Hirohito’ya ikinci öpücük yazıları atom bombası Nagasaki’ye düşerken üzerindeydi.
6 saatlik uçuşun ardından Bockscar, Yakuşima isimli küçük adaya ulaşmıştı. Burada iki B-29 uçağı daha Bockscar’la buluşacaktı.
İlki Eksiksiz Artist isimli uçaktı. Görevi atom bombasının gücünü ölçmekti. İkinci uçak ‘Büyük Kokuşuk’ ise kamera sistemleriyle donatılmıştı. Görevi de hedefi vurma konusunda Bockscar mürettebatına yardım etmekti.
Ancak Büyük Kokuşuk bir türlü gelemiyordu. 50 dakika beklemeden sonra Bockscar ve ‘Mükemmel Artist’ yola devam etme kararı aldılar. Hedef Kokura kentiydi.
178 bin nüfuslu şehir, ABD ordusunun kumandanları tarafından Japonya’nın en büyük silah depolarından birisi olarak tanımlanıyordu.
Bockscar mürettebatına verilen emirlerde mutlaka radar sistemini kullanmadan, hedefi gördükten sonra bombanın bırakılması tarafındaydı.
Bu buyruğun gerekçesi, o periyotta radar sistemlerinin büyük sapmalara neden olmasından kaynaklanıyordu.
Bockscar sabah 10.45’te Kokura’ya ulaştığında kentteki askeri yapıların üzerinde büyük bir sis bulutu olduğunu gördü.
Nedeni hâlâ belli olmayan bu sis bulutu Kokura’daki maksatların vurulmasını neredeyse imkansız hale getiriyordu.
Bugüne kadar sis bulutuyla ilgili üç teori üzerinde duruluyor:
- Rüzgarın aksiye dönmesi ve toz bulutlarının kalkması
- ABD’nin komşu şehir Yawata bombardımanı
- Kokura elektrik santralindeki mühendislerin şehri maskelemek için şuurlu olarak duman püskürtmesi
Gerekçe ne olursa olsun, bu sis bulutu nedeniyle Şişman adam Kokura’ya atılamamıştı.
Şehir üzerinde yaklaşık 45 dakika kalan mürettebat ikincil amaca yönelmeye karar verdi: Nagasaki.
Nagasaki, Nisan 1945’te hazırlanan planlar kapsamında 17 olası atom bombası maksadından birisi olarak listeye alınmış olsa da Mayıs ayında şehir listeden çıkarılmıştı.
Her ne kadar Nagasaki’de büyük bir liman ve Japon donanması için torpidolar imal eden tesisler olsa da kentte aynı zamanda ABD’li savaş esirlerinin tutulduğu bir kamp da yer alıyordu.
Dağlık bir coğrafyada yer alan Nagasaki askeri açıdan da zorlu bir amaçtı. Kokura ve Hiroşima görece daha düz platolarda yer alan kentlerdi, Nagasaki ise derin bir vadinin dibindeydi.
ABD ordusunun diğer olası maksatları arasında Kyoto ve Yokohama da vardı. Ancak Yokohama’nın bombalanması sonucu şehir olası atom bombası gayeleri listesinden çıkarıldı.
Amerikalı kumandanlar atom bombasının tam etkilerini görebilmek için daha önce bombalanmamış kentleri tercih ediyordu.
Ancak listede Nagasaki yoktu. Hatta şehir daha önce en az 4 kez ABD hava kuvvetleri tarafından bombalanmıştı.
24 Temmuz 1945’te hazırlanan görev buyruğunda olası maksatlar şöyle sıralanmıştı:
ABD Ulusal Arşivi’ndeki dokümanlara bakılırsa bu metne birileri el yazısıyla bir ekleme yaparak ve Nagasaki yazmış. Ancak bu eklemeyi kimin, neden yaptığı hâlâ bilinmiyor.
Bockstar saat 11.50’de, yaklaşık 8 saatlik uçuşun ardından Nagasaki semalarına ulaşmıştı.
Mürettebat kayıtlarında uçağın iki saatten daha az süre için yeterli yakıtının kaldığı belirtiliyordu. Hatta pilotlardan birisi uçağı bir ABD üssüne döndürebileceklerinden emin olmayarak Sanki Pasifik soğuk mudur? yazmıştı.
Nagasaki’nin üzerinde de bulutlar vardı. Bombayı bırakacak olan uçak mürettebatı bulutların izin verdiği aralıklardan Mitsubishi silah fabrikasını arıyordu.
Pilot hedefi gördüğünü söyledikten 45 saniye sonra ‘Şişman adam Bockscar’dan atıldı.
Bomba uçaktan ayrılır ayrılmaz pilot irtifa kazanarak birkaç saniye sonra yaşanacak büyük felaketten uzaklaşmaya başlamıştı.
Şişman adam 12’yi 2 dakika geçe Nagasaki’ye düştü.
Muhteşem Artistin çektiği görüntüler patlamanın yarattığı şok dalgasıyla bulutların dağıldığını gösteriyor. Önce kırmızı renkte olan ateş topu beyaza dönüşerek yükseliyor.
Karada büyük bir yıkım ve felaket yaşanırken, gökyüzünden kaydedilen imgelerde sadece mantar şeklinde yükselen korkunç bir duman görünüyor.
Peki uçak mürettebatı gerçekten bir hedef görerek mi bombayı bıraktı?
Bu konuda yaygın kuşkular var.
Nobel ödüllü fizikçi Luis Alvarez, son saniyede gayenin görüldüğü öyküsünü Biraz salçalanmış bir versiyon olarak yorumluyor. Bombanın düştüğü yer Mitsubishi torpido fabrikasının yaklaşık 1 kilometre uzağına isabet etmişti.
Ancak bu nokta esas hedeflenen silah fabrikasından hayli uzaktaydı.
Bombanın isabet ettiği nokta aynı zamanda Nagasaki’nin en çok sivili barındırdığı yeriydi. 1946’da ABD ordusunun hazırladığı haritada bombanın doğrudan yok ettiği bölgede çok sayıda hastane ve okulun yanı sıra bir de hapishane olduğunu gösteriyor.
Bombanın ardından ABD uçaklarından bu kez yüz binlerce kağıt parçası Nagasaki’ye atılıyordu.
Kağıtlarda Japonca atom bombasının etkileri ve halkın bu etkileri azaltmak için neler yapabileceği anlatılıyordu.
Bockscar bombayı bıraktıktan sonra saat 13.20’de Okinawa hava üssüne gelmişti. Hemen iniş izni isteyen pilotlar bir türlü karşılık alamıyordu.
Başka devası kalmayan pilotlar, uçağın camını açıp işaret fişeğini ateşledi ve görenlerin pist bölgesinden çekilmesini ümit etmeye başladı.
Sert bir iniş olsa da uçak inmeyi başarmıştı. Tekerlekler yere değdiği sırada motorlar akaryakıt bittiği için durmuştu.
O dönemde ABD Başkanı olan Harry Truman sonuçtan hiç de memnun değildi. ABD ordusu atom bombası gibi büyük yıkımlara neden olan bir silah için maksatları ‘amatörce’ belirlemişti.
Ağustos ayının sonlarına doğru Truman günlüğünde Atom bombası askerlere, askeri tesislere ya da donanmalara yönelik olarak kullanılmalı. Sivillere, kadınlara ve çocuklara karşı değil! yazıyordu.
Truman’ın Ticaret Bakanı Henry Wallace da günlüğünde Başkan Truman’ın büyük bir vicdan azabı çektiğini yazıyordu:
100 bin insanı bir anda öldürme fikrine katlanamıyordu. Daima kendi kendisine ‘onca çocuk’ diyordu.
Nagasaki’den bir gün sonra Truman, atom bombasının kullanımına dair ilk kararını açıkladı:
Başkanın doğrudan izni olmadan hiçbir atom bombası kullanılmayacak
9 Ağustos 1945’ten bu yana savaşlarda bir daha atom bombası kullanılmadı.
Not: Bu haber BBC Türkçe’de ilk olarak 9 Ağustos 2015’te yayımlanmıştı.
Diğer Güncel Haberler İçin Tıklayın / Bursa Haber – Bursa Gündem – Bursa Gündem Haber – Bursa Haberleri – Bursa Son Dakika
Bizi İnstagram’da Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber
Bizi X’de Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHbr
Bizi Facebook’da Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber
Bizi Youtube’da Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber
Bizi Linkedin’de Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber
13:02
News
Dünya
Dünya
Dünya
Dünya
Dünya
Dünya
