Neretva Nehri İncisi: Mostar Köprüsü

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Osmanlı mimarlık tarihinin zirve ismi kabul edilen Mimar Sinan’ın öğrencisi Mimar Hayrettin tarafından 1566’da inşa edilen ve Bosna Hersek’teki savaş sırasında 1993’te Hırvat topçu birliklerince yıkılan köprü, onarım çalışmalarının tamamlanmasının ardından 20 yıl önce düzenlenen törenle yeniden hizmete açıldı. 

Tarihi köprü, Bosna Hersek’teki savaş sırasında Hırvat topçu birliklerinin köprüye saldırmasıyla 9 Kasım 1993’te ırmağın sularına gömüldü. 

Evliya Çelebi’nin eşsiz olarak nitelediği Mostar Köprüsü’nün yeniden inşasına, Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı (TİKA), Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO), İslam Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi ile Dünya Bankası’nın desteğiyle 1997’de başlandı. 

Macar ordusunun dalgıçları tarafından orjinal taşları nehir yatağından çıkarılan köprü, inşaatının tamamlanmasının ardından çok sayıda ülkenin üst seviye temsilcisinin de hazır bulunduğu törenle, devrin İngiltere Veliaht Prensi Charles tarafından 23 Temmuz 2004’te yeniden açıldı. 

24 metre yüksekliğinde, 30 metre uzunluğunda, 4 metre genişliğindeki köprü, Mostar kentine de ismini verdi. 

Zümrüt yeşili rengiyle bölgeye gelenlerin en çok ziyaret ettiği yerlerden biri olan Neretva Nehri üzerine inşa edilen köprünün imalinde 456 kalıp taş kullanıldı. 

Asırlar boyunca Bosna Hersek’te müsamaha ve kültürel çeşitliliğin sembolü olan tarihi köprü, atletler tarafından yıllarca atlama platformu olarak da kullanıldı. Köprü, Mostar’da yaşayan gençlerin cüretlerini sergilemek için üzerinden atladıkları platform olarak da kullanılıyor. 

Köprü, 2005’te UNESCO tarafından Dünya Miras Listesine alındı. 

Türkiye, köprünün yeniden yapılması için bağış yapan ilk ülke oldu 

Mostar Barış ve Çok Etnikli İşbirliği Merkezi Müdürü Safet Orucevic, köprünün yıkıldığı tarihlerde belediye başkanı olduğunu, köprünün tekrar inşa edilme sürecinde birçok zorlukla karşılaştıklarını anlattı. 

Orucevic, köprünün yeniden inşa edilme sürecinde ülkedeki tüm etnik kümelerin birlikte çalışmasını savunduğunu ve böylelikle barış ortamını tekrar kurmak için çalıştıklarını söyledi. 

Köprüyü yıkanların da yeniden inşa edilme sürecine destek vermesini istediğini belirten Orucevic, şöyle devam etti: 

Bu köprü bir sembol. Köprünün yeniden inşa edilmesi projesinin başarılı olup olmaması federasyon projesinin ne kadar başarılı olacağını da bize gösteriyordu. Bu kimin ne istediğini ya da ne istemediğini gösteren bir noktaydı. Uluslararası toplumdan büyük destek aldık. Buranın, ‘Sırplar ve Hırvatlar olmadan inşa edilemeyeceğini’ söyledim. Devrin Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel, Mostar’a geldiğinde ‘köprüyü ben yapacağım’ demişti. Yanımda Aliya İzetbegoviç (Bosna Hersek’in ilk Cumhurbaşkanı) vardı. Aliya, Demirel’e, ‘Sayın Cumhurbaşkanı, sizin bir şey vermenize gerek yok, siz zati burayı ilk yapanlarsınız, bizim için önemli olan buranın uluslararası bir proje olması’ dedi. 

Demirel’in, İzetbegoviç’in köprü hakkındaki projesini beğendiğini aktaran Orucevic, Türkiye, köprünün yenilenmesi için 1 milyon dolar bağışlayan ilk ülke oldu ve ardından diğer bağışçılar da projeye girmek için yarışa başladı ifadesini kullandı. 

Mostar kentini oluşturan şeyi yok etmek istediler 

Orucevic, köprünün yeniden inşa edilmesinden bir yıl sonra UNESCO Dünya Miras Listesi’ne alındığını dile getirdi. 

Köprünün, Mostar kentinin ekonomik açıdan gelişmesine en büyük katkıyı verdiğini vurgulayan Orucevic, şunları kaydetti: 

Köprünün etrafında tam bir turizm sanayisi oluştu. Yani köprü, ‘Hiroşima’ya’ hayat getirdi. Mostar, köprüsü olmayan bir Hiroşima’ydı. Bir iki cadde ve bir parça yanmış topraktı. Bugün, Mostar’da en az 20 otel, yüzlerce pansiyon ve apartman var. Köprünün yeniden üretiminin üzerinden 20 yıl geçmesine rağmen bazıları tarafından bunun ‘Hırvat kültürel mirası’ olarak nitelendirilmesini, üzerinde durulmaya kıymet bile görmüyorum. 

Boşnaklar, o devirde ‘Hırvatlar faydasına büyük bir proje gerçekleştirdi’ diye düşünüyorum. Onlara yıktıkları köprünün yeniden üretimine destek olarak üzerlerine düşen lekeden kurtulma talihi vermek istedik. İlk önce 20 yıl boyunca Boşnakların köprüyü yıktığını iddia ettiler ama biz onların köprünün yıkılışını çeken askerlerinden film satın alıp yayınladık. 

Orucevic, Hırvatların, köprüyü yıkarak moral bozmayı hedeflediğini belirterek, Mostar kentini oluşturan şeyi yok etmek istediler. Mostar’daki işi bitirdiklerini ve etnik olarak temizleyeceklerini düşündüler. Köprünün yıkılması, bizi savunma ve kuşatmayı kırma ve devletle birleşme konusunda daha da azimli kıldı. Kendimizi savunmayı başardık, bu tarihi bir savunmadır ve köprümüz bizim nasıl insanlar olduğumuzu gösteriyor diye konuştu.

Diğer Güncel Haberler İçin Tıklayın / Bursa Haber – Bursa Gündem – Bursa Gündem Haber – Bursa Haberleri – Bursa Son Dakika 

Bizi İnstagram’da Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber

Bizi X’de Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHbr

Bizi Facebook’da Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber

Bizi Youtube’da Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber

Bizi Linkedin’de Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber