Ömer Bolat: Cari Süreçlerde Ekimde de Fazla Vermeyi Tahmin Ediyoruz

Ticaret Bakanı Ömer Bolat, Hizmet İhracatçıları Birliği Ödül Merasimi’ne katılarak, hizmet ihracatçılarının önemli bir gelişme geçirdiğini aktardı.

Ömer Bolat, hizmet ihracatının Türkiye’nin toplam ihracatı içindeki yerine değinerek ve eylül itibarıyla 9 aylık cari açığın 5,3 milyar dolar seviyesine gerilediğini belirterek şu bilgileri verdi:

Cari süreçlerde ekim ayında da fazla vermeyi tahmin ediyoruz. 5 ay üst üste cari süreçlerde fazla verme başarısını ülke olarak göstermiş olacağız. 2024’te 86,4 milyar dolar hizmet ihracatı yaptık ve 12 ayda 112 milyar dolar yıllık hizmetler ihracatına ulaştık.

“İHRACAT, DÖVİZ KARI DEMEKTİR”

İhracatın, yatırım, üretim, istihdam ve iş anlamına geldiğine değinen Bakan Bolat, sözlerine şöyle devam etti:

İhracat, döviz karı demektir ve bir ülkenin dış ödemeler istikrarının güzelleşmesi anlamına gelen zorunlu ithalatlarını yapabilecek dövizi kazanması anlamına gelir. Ülkenin gerek mali istikrarı gerekse makroekonomik istikrarına en büyük katkıyı yapan alandır ihracat. Bu anlamda her zaman başımızın üstünde yeri olan ve hükümet olarak, Ticaret Bakanlığı olarak bütün gücümüzle destek verdiğimiz, önlerine çıkan engelleri aşmaya çalıştığımız ve onlarla birtakım ruhu içinde, takım oyunu içinde çalıştığımız çok değerli bir ailedir ihracatçılar.

HİZMETLER İHRACATINDAN REKOR

Bakan Bolat, geçen yıl hizmetler ihracatında 106 milyar dolarla rekor kırıldığını anımsattı. Mal ihracatında da 255,6 milyar dolar ile Cumhuriyet tarihinin rekorunun kırıldığına değinen Bakan Bolat, şöyle konuştu:

Dünya şartları, siyasi, jeopolitik ve ticaret manasında, ekonomik durum manasında fazla parlak değil ama buna rağmen Türkiye’nin ihracatçıları hem hizmetlerde, hem mallarda gerçekten fedakarca ve kahramanca sonuçlar elde ettiler. Hizmetler sektörü ülkeler için stratejik bir öneme sahip bir daldır. Hem ekonomik kalkınmaya büyük katkıda bulunmakta, hem istihdamın çok büyük bölümünü absorbe etmekte, hem de sosyal refahın anahtar bölümlerinden biridir.

Dünyaya baktığımızda yaklaşık geçen yıl 23,8 trilyon dolarlık bir mal ihracatı vardı ve dünya mal ihracatı yüzde 5 küçülmüştü. Hizmetler ihracatında ise geçen yıl yüzde 8,3’lük bir artışla 7, 9 trilyon dolar toplam ihracat olmuş yani dünyadaki toplam mal ve hizmet ihracatı 31,6 trilyon dolar olmuştur. Şöyle söyleyeyim, 2019’da 6,4 trilyon dolar olan dünya hizmetler ihracatı pandemide çok ağır bir yara aldı ve 5,3 trilyon dolara gerilemişti. Ortadan geçen 3 yılda, 2023 itibarıyla 7,9 trilyon dolara tekrar yükselmeyi başardı.

“SICAK SAVAŞ GİDEREK ATEŞLENİYOR”

Bakan Bolat, dünya iktisadını etkileyen olumsuz kaideler, Gazze’deki yabanî İsrail soykırımı, kuzeyimizdeki sıcak savaşın giderek şiddetlendiğini vurguladı.

Korumacılık eğiliminin her geçen gün daha da artması ve küresel alanda özellikle Avrupa’daki sakinliğe rağmen Türkiye iktisadının büyüme ve ihracatına devam ettiğini ifade eden Bakan Bolat, geçen yıl yüzde 5,1’lik büyüme ile kapatan iktisadın, bu yılda ilk 6 ay itibarıyla yüzde 3,8’lik büyümesi sağladığını belirtti.

BÜYÜMEYE KATKI

Bakan Bolat, bu büyümeye en büyük katkı verenin 1,4 puan ile net mal ve hizmet ihracatı olduğuna işaret ederek, şu bilgileri paylaştı:

Kişi başına milli gelirimizi geçen yıl 13 bin 243 dolara yükselttik. Bu yıl sonunda 15 bin dolar sınırına dayanacağız. Bu yılın ilk yarısında 1,2 trilyon dolarlık bir milli gelirine ulaştık. Özel dalımızın dinamik bir şekilde yatırımları, üretimleri, ihracatları ve artan istihdam sayesinde bu muvaffakiyetleri elde ettik. Bu yılın ilk 10 ayı itibarıyla mal ihracatında 216,4 milyar dolara ulaştık ve yüzde 3,2’lik bir artışımız oldu. Son 16 ayın 12’sinde aylık ihracat rekorları kırdık. Baktığımızda bu yıl ilk 10 ayda ihracatımızda 6,7 milyar dolarlık bir artış sağladık. İthalatımızda ise 22 milyar dolarlık bir tasarrufu sağladık. Böylece dış ticaret açığımızda daima birlikte 28,7 milyar dolar bir azalışı başardık.

“9 AYLIK CARİ AÇIĞIMIZ İSE SADECE 5,3 MİLYAR DOLAR SEVİYESİNE GERİLEDİ”

Cari süreçler açığının son 15 ay içinde 55,6 milyar dolardan eylül itibarıyla 9,7 milyar dolara gerilediğini söyleyen Bakan Bolat, “Bu yıl eylül itibarıyla 9 aylık cari açığımız ise sadece 5,3 milyar dolar seviyesine geriledi. Bunlar dış ödemeler istikrarında ve dış ticaret dengelerinde çok büyük olumlu gelişmeler. Özellikle cari süreçlerde ekim ayında da fazla vermeyi tahmin ediyoruz. Böylece 5 ay üst üste cari süreçlerde fazla verme başarısını ülke olarak göstermiş olacağız.” diye konuştu.

2000’li yıllarda turizm, taşımacılık, sağlık turizmi, eğitim turizmi, hizmetler, yazılım ihracatı, dizi film ihracatı ve dijitalleşmeyle bir arada Türkiye’nin dünyada hizmetler sektöründe saygın ve marka ülke haline geldiğine işaret eden Bakan Bolat, bugün sağlıktan lojistiğe, turizmden, yazılıma, eğitimden, sinema, dizi-filme, kara, hava, deniz, demiryolları nakliyatına kadar dünyanın birçok yerine hizmetler ihraç edildiğini vurguladı.

HİTMETLER İHRACATI

Bakan Bolat, bu yılın ilk 9 ayında 86,4 milyar dolarlık hizmetler ihracatının gerçekleştiğine değinerek, şunları kaydetti:

Geçen yıl 106 milyar dolarla kapamıştık ve hedefimiz 110 milyar dolardı. Bu yıl son 12 ay itibarıyla 112 milyar dolar yıllık hizmetler ihracatına ulaşmış bulunuyoruz. Şekib Liderimizin ifade ettiği gibi bu rakamı epeyce üzerine çıkacağız. Hizmetler ihracatının en büyük katkısı üretim, milli gelir, vergi, istihdam ve döviz çıkarı ama en değerlisi dış ticaret açığımızı azaltarak cari süreçlerde bizim çok önemli bir şekilde açığımızı kapatmamızı sağlamasıdır. Çünkü hizmetler ihracatında geçen yıl 56,7 milyar dolar fazla verdik, bu yıl da ilk 9 ayda 47,7 milyar dolar fazla vermiş durumdayız.

Bu nedenle şunu açıklıkla söylemek istiyorum, destek bizden başarılar sizden. Birlikte daha fazlasını başaracağız. Hizmetler ihracatımızdaki, OECD ülkeleri arasında, 56,7 milyar dolarlık fazla ile ABD, İngiltere ve İspanya’nın ardından en yüksek hizmetler ticaret fazlası veren dünyadaki 4’üncü ülkeyiz. Gayri Safi Yurt İçi Hasılası içinde de hizmetler sektörünün payı yüzde 60’a yakın yani yüzde 59,6’dır. İstihdama baktığımızda tam 18 milyon vatandaşımız hizmetler sektöründe çalışıyorlar ve toplam istihdamın yüzde 64’ünü oluşturuyorlar.

“BU YIL SONUNDA 60 MİLYAR DOLARLIK BİR TURİZM GELİRİ BEKLİYORUZ”

Alt dallardaki ihracat sayılarına değinen Bakan Bolat, 2002 yılında turizmde seyahat hizmetler sektöründe 8,4 milyar dolarlık gelirden, 2023 yılında 49,5 milyar dolar ulaşıldığını ve bu yıl sonunda 60 milyar dolarlık bir turizm geliri beklendiğini anlattı.

Bakan Bolat, uluslararası taşımacılık ve lojistik kesimimizde hizmet ihracatı gelirinin 2002’de 2,7 milyar dolar düzeyindeyken, 2023 yılında 38,9 milyar dolar olduğuna işaret ederek, şunları söyledi:

Fuarcılık, yönetim danışmanlığı, yeşil hizmetler gibi bölümlerimizin dahil olduğu diğer iş hizmetleri bölümümüzde ihracatımız; 2002 yılında 268 milyon dolarken 2023 yılında 5,5 milyar dolara yükselmiştir. Bilişim ve yazılım hizmetlerinde 2003 yılında 224 milyon dolar bir ihracat gelirimiz varken, geçen yılı 4,43 milyar dolarlık ihracatla kapadık ve bilişim-yazılım hizmetlerinde bu yıl 5 milyar dolara ulaşacağız. Sağlık hizmetleri sektöründe 2003 yılında 153 bin yurt dışı hasta tedavi ettik. 2023 yılında ise tam 10 katı 1,5 milyon yurtdışı hasta tedavisi yaparak 200 bin dolar gelirden 3 milyar dolara gelirlerimiz yükseldi. Eğitim alanında 2002’de 5 bin uluslararası öğrenci varken, bu rakam 2012’de 31 bin, 2023 itibarıyla 302 bin uluslararası öğrenciye yükseldi.

Elde ettiğimiz gelir 1,2 milyar dolar. Kültürel ve eğlence hizmetleri sektöründe 2000’li yıllarda 10 milyon dolar ihracat gelirimiz varken, 2023’te yaklaşık 600 milyon dolarlık gelirlerimiz var. Türkiye’nin üretimlerini, dizilerini dünyada aynı anda 800 milyon seyirci izleyebilmektedir. Yurt dışı müteahhitlik hizmetleri dalımız 1972’den 2002’ye kadar 50 milyar dolarlık projeler kazanıp tamamlamışlardı. 2002’den 2023’e kadar ise 472 milyar dolarlık daha müteahhitlik hizmetlerini kazandılar ve başarıyla tamamladılar. Toplam 137 ülkede 12 bin 317 proje üstlenmiş oldular.

Bağdat ve Basra ziyaretine değinen Bakan Bolat, Irak’ın Türkiye için 20 milyar dolarlık dış ticaret hacmi, 14 milyar dolarlık ihracat ve 35 milyar dolarlık müteahhitlik hizmetleriyle önemli bir ülke olduğunu ifade etti.

TÜRKİYE’YE BÜYÜK İLGİ

Bağdat’ta, Basra’da Türkiye’ye çok büyük ilginin olduğunu belirten Bakan Bolat, şöyle konuştu:

Türk mallarında, Türk dizilerinde, Türk inşaat projelerinde, sağlık hizmetlerinde, eğitim hizmetlerinde istikametlerini Türkiye’ye çevirmiş durumdalar. Bizim misyonumuz ‘Türkiye Yüzyılı’nda, Cumhurbaşkanı’mızın bize öngördüğü gayeler doğrultusunda ihracat, yatırım, üretimle, ekonomik ve sosyal yapımızla halkımız için daha müreffeh, daha gelişmiş bir Türkiye’yi meydana getirmek ve bunun için çalışmaktır.

Biz Ticaret Bakanlığı olarak 2012’den beri hizmetler sektöründeki ihracata destek programlarını uyguluyoruz. Hizmet İhracatçıları Birliği ve Hizmetler Ticareti Genel Müdürlüğü, bakanlığımızda kuruldu. 2 taraf olarak, aynı kadronun oyuncuları olarak etle tırnak gibi bütüncül bir şekilde dayanışma içinde çalışıyoruz. Bütün bakanlık takımlarımız tüm ihracatçılarımıza 7/24 hizmet vermek için seferber durumdadırlar.

“YÜZDE 50’YE YAKIN BİR ARTIŞLA 7,3 MİLYAR LİRALIK HİZMETLER DESTEĞİ HAZIRLANDI”

Bakan Bolat, toplam 5 karar ile 12 kesimde hizmetler ihracatını desteklediklerini ve 2022’ye kadar toplam 2 milyar lira civarında bir destek verildiğini hatırlattı. 2023 yılında 2,5 milyar lira hizmet ihracatçılarına destek verildiğini anlatan Bolat, şunları kaydetti:

Bu yıl, şu an itibarıyla 5,1 milyar liralık hizmetler ihracat desteği paketimizi tamamladık ve önümüzdeki yılın bütçesinden de şimdiden yüzde 50’ye yakın bir artışla 7,3 milyar liralık hizmetler desteği hazırlandı. 2022’de 967 hizmetler firması bu destekleri alırken, 2023’te bu rakam şu ana kadar 2025 firmaya ulaştı. Üye sayısı 5 bin 600’ü buldu, inşallah 3 yıllık bir süre de bu sayıyı 10 bine çıkarmak hedefimiz olmalıdır.

Eximbank’tan reeskont kredi destekleri, İGE’den kefalet destekleri noktasında sizlerin yanınızdayız. Bu anlamda 2025 yılı için Orta Vadeli Programda 121 milyar dolarlık hizmetler ihracatı hedefi ortaya koyduk. Uluslararası alanda, olağandışı durumlar ortaya çıkmadığı takdirde bu sayılara ulaşacağız daima birlikte. Hedefimiz 2028’de hizmetler ihracatımızda, dünya hizmetler toplam ihracatının içindeki hissemizi şu andaki yüzde 1,35’ten yüzde 2’ye yükseltmektir.

Bolat, yurt dışındaki bütün temaslarda veya yurt dışından gelen yetkililerle temaslarda ekonomi ve dallar adına büyük övgüler aldıklarını vurguladı.

“TÜRK MARKALARININ SAYISI ARTACAK”

Bakanlık olarak bu başarıda ihracatçıların yanında olduklarını söyleyen Bakan Bolat, şöyle konuştu:

Türk markalarının sayısını artıracağız. Ticaret Bakanlığı olarak Türkiye İhracatçılar Meclisiyle, Hizmet İhracatçılar Birliğiyle, sizlerin daha fazla ihracat yapmanız noktasında bütün uğraşları sarf edeceğiz. Geçen yıl 361 milyar dolar ihracat geliri elde ettik, bu yıl bu rakamı 380 milyar dolar civarında olacak. Türkiye iktisadının istikrarlı büyümesinde ihracatın, ihracatçıların gerçekten hakkı ödenmez, çok büyük katkıları var ve biz bu konuda dayanaklarımıza devam edeceğiz.