Onkologlar Herkesin Yaptığı Yanılgıyı Açıkladı: Kalın Bağırsak Kanserinin Ana Nedeni

Dünya Sağlık Örgütü’ne (WHO) bağlı Uluslararası Kanser Araştırma Ajansı (IARC) verilerine göre, kalın bağırsak kanseri, tüm kanserler arasında sıklık açısından ilk 3’te yer alır. Kalın bağırsak kanseri hem erkeklerde hem de kadınlarda yaygın olarak görülebilir.

Daha fazla gelişmiş ülkelerde (örneğin Kuzey Amerika, Avrupa, Avustralya) daha yaygındır. Bunun temel nedenleri arasında batı şekli diyet, hareketsiz yaşam üslubu ve daha uzun yaşam süresi gösterilmektedir. Ancak, düşük ve orta gelirli ülkelerde de bu oranlar artış göstermektedir.

Türkiye’de kalın bağırsak kanseri, kadınlarda en sık görülen ikinci kanser çeşidi, erkeklerde ise üçüncü sıradadır. Özellikle 50 yaş üzerindeki bireylerde risk artışı görülmektedir.

Kalın bağırsak kanseri çeşitli nedenlere bağlı olarak ortaya çıkabilir. Sıhhatsiz beslenme, hareketsiz yaşam, sigara ve alkol gibi zararlı alışkanlıklar kalın bağırsak kanseri riskini artırır.

Kalın bağırsak kanseri, erken evrede tespit edilirse hayli yüksek tedavi bahtına sahiptir. Ayrıca, yaşam usulü değişiklikleri, düzenli taramalar ve sağlıklı beslenme ile önlenebilir bir kanser çeşidi olarak kabul edilir. Bu nedenle farkındalık yaratılması ve tarama programlarına katılım büyük önem taşır.

Uzmanlar, genetiğin her ne kadar kanser gelişimi üzerinde etkisi olsa da; yaşam şeklinin da büyük bir etkisi olduğu konusunda uyarıyor. Örneğin; Southwestern Tıp Merkezi’nin yaptığı açıklamada; olayların epeyce küçük bir yüzdesinde aile hikayesi olduğu belirtildi. Daha büyük bir yüzdelik ise; sigara ve alkol kullanımı, hareketsiz bir yaşam tarzı veya kötü beslenme gibi yaşam üslubuna sahipti. Üstelik kolon kanseri teşhislerinin yaklaşık %70’inin, “kalıtsal olmayan çevresel etkenler” sebebiyle olduğu da açıklamalarının arasında yer alıyor.

Kolon kanserine yakalanma konusunda bazı olası etkenler öne çıkıyor. Crohn hastalığı, iltihaplı bağırsak hastalığı veya ülseratif kolit gibi kronik rahatsızlıklar, bu kansere zemin hazırlıyor. Ayrıca yağ oranı yüksek veya lif oranı düşük diyetler de bu riski artıran etkenler arasında. Sigara ve alkol kullanımı, fizikî aktif olmamak, obezite de bu risklerin büyük bölümünü oluşturuyor.

California San Francisco Üniversitesi, kolorektal kanserlerin ve ölümlerin yaklaşık %90’ının önlenebileceği konusunda ihtarda bulundu. Düzenli tarama yaptırmak erken teşhisi sağlarken; egzersiz yapmanın, sağlılı kilo aralığında bulunmak da bu riski büyük oranda düşürüyor.

45 YAŞINDAN İTİBAREN DÜZENLİ TARAMA ŞART

Tıbbi Onkolog Misag Karimi Irvine, birden fazla kolon kanserinin polip adı verilen büyümelerle ortaya çıktığını belirtiyor. Üstelik Irvine, kolon kanseri ne yediğiniz ve ne kadar egzersiz yaptığınızdan çok daha fazla oranda etkilendiğini de belirtiyor. Zerzevat ve meyve tarafından zengin bir beslenme, kepekli tahılları daha bol tüketirken, hayvansal yağ oranı düşük bir beslenme sisteminin daha düşük kolon kanseri riskiyle bağlantılı olduğunu da vurguluyor. Ayrıca kolorektal kanserli kişilerin birçok, yaklaşık yüzde 70’i, daha yüksek riske işaret eden kalıtsal sorunlara de sahip değil. Bu durum, doğru bir yaşam tarzıyla kolon kanserinden korunabileceğinizi gösteriyor.

Amerikan Kanser Derneği’nin yaptığı açıklamaya göre; kolorektal kanser riskine sahip insanların kesinlikle 45 yaşından itibaren düzenli taramaya gitmesi gerektiğini öneriyor. 1-3 yılda bir yapılant testler, riski azaltmasının yanı sıra erken teşhisi de mümkün kılıyor.

ARTIK GENÇ YAŞLARDA DA SIK GÖRÜLÜYOR

Dr. Karimi, kolon kanseri dağılımında gideren büyük değişimler yaşandığına dair ikazda bulundu. Artık 65 yaş üstünde görülme sıklığı azalırken 50 yaş ve altı şahıslarda bu kanser tipinin yaygınlaştığı görüldüğünü belirten Karimi, bu kanser cinsine sahip 5 kişiden birinin 20 ila 54 yaş arasında olduğunu söyledi.

1990’larda doğan kişilerin kolorektal kanser riskine yakalanma riskinin 1950’lerde doğanlara göre iki kat daha fazla olduğunu söyleyen araştırmalar; ölüm oranının da bu noktada arttığını gösteriyor. Bu durum, muhtemelen diyet ve egzersiz eksikliğinden kaynaklanmaktadır. Tüm bunların yanı sıra; idmanın bireyin genel sıhhatinde çok büyük bir bileşen olduğu biliniyor ve daha fazla egzersiz ve daha az oturmanın kolorektal kanser riskini etkilediği görülüyor.

Karimi, daha genç yaş aralığında teşhis alan hastaların büyük kısmının fazla kilolu olduğunu belirtirken, besleyici yiyecekler tüketiminin, günde 10 dakika bile egzersiz yapmalarının büyük oranda bu riski düşürmenin yolu olduğunu belirtiyor. “Kanseri durdurmanın en iyi yolu, onu en başta önlemektir ve ne kadar erken sağlıklı seçimler yaparsanız, potansiyel yararlar o kadar büyük olur” açıklamasında bulundu.

KOLON KANSERİ HAKKINDA BİLİNEN YANLIŞLAR!

Dr. Karimi, birçok insanın bu hastalığa yaşlı erkekleri etkileyen bir hastalık olduğu sanılsa da; aslında gençleri de etkilemesinin yanı sıra, aynı zamanda erkeklerde bayanlardan daha fazla görülüyor. Karimi’ye göre bir diğer yanılgı, semptomları yoksa hastalığa da sahip olmadıklarını düşünmeleri. Ama kolorektal kanser belirtileri genellikle kanserin ileri evrelerinde ortaya çıkarak hayati bir riske neden olabiliyor.

Kolon kanseri olan hastalarda hiç semptom görülmeyebilir veya semptomları diğer gastrointestinal meselelerle aynı olabilir. Kanser hücrelerini içeren polipler semptom göstermeden kolon duvarında sadece aylarca değil yıllarca kalabilirler. Şiddetli semptomlar ortaya çıktığında, kanser genellikle daha ileri bir etaba ilerlemiştir.

KALIN BAĞIRSAK KANSERİ ERKEN EVRE BELİRTİLERİ

Karın ağrısı, dışkıda kan, anemi, uzun süreli ishal ya da kabızlık arasında gidip gelen tuvalet alışkanlığında değişiklik, dışkı halinin ince-uzun olması, kilo kaybı ve yorgunluk kolon kanserinin en yaygın belirtileridir.

Kolon (bağırsak) kanserinin belirtileri şunları içerir:

• Devamlı ishal ya da kabız olma gibi dışkılamada değişiklik
• Dışkıda kan ve/veya rektal bölgede kanama
• Kansızlık (anemi)
• Yorgunluk ve halsizlik
• Dışkının kalem gibi ince ve uzun olması
• Dışkıda yumurta akı görünümlü salgı
• Karın ağrısı ya da pelvik ağrı
• Kilo kaybı
• Mide bulantısı ve kusma
• Göz akında ve ciltte sararma
• Dışkılamaya rağmen bağırsakların boşalmadığı hissi
• Yutma güçlüğü
• Yemek yerken çok çabuk doyma hissi