Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Esin Davutoğlu Şenol; salgın hastalıkların artışı, artışın nedenleri, hastalığın belirtileri ve kişilerin alması gereken tedbirlerin neler olduğunu anlattı. Şenol, gıda güvenliği ile ilgili önemli sorunlar olduğuna dikkat çekerek, “Türkiye’nin dört tarafında şiddetli bir salgın yaşıyoruz. Sağlık otoritesinin sistemi koordine edip derhal aile tabipleriyle akademiyi ve pediatristlerle, enfeksiyoncuları bir araya getirip yolu çizmesi lazım” ifadelerini kullandı. Covidin yeni varyantlarına da işaret eden Davutoğlu Şenol, Bu mevsimin en önemli virüsü doğrusunu isterseniz Covid. Covid’in yeni varyantları. Üç seferdir hazırlanan yeni aşılar da Türkiye’ye girmiyor. Dolayısıyla biz hala Covid nedeniyle hastaneye yatışlar ve hastanede yatan hastalardan kayıplarla da karşılaşıyoruz diye konuştu.
Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Esin Davutoğlu Şenol, yurt genelinde salgın hastalıkların artışıyla birlikte, hastaların dikkat etmesi gereken noktaları, salgının belirtilerini de dikkate alarak nasıl bir yol izlemesi gerektiğini değerlendirdi. Anka Haber Ajansı’na konuşan Davutoğlu Şenol şunları söyledi:
Salgının esas belirtilerinden biri, ishal halinde günde altı kezden fazla dışkılama olup bu dışkılamanın sıvı kaybına yol açacak seviyede olması. Sıvı kaybı çabuk gelişecek insanlar yani hamileler, yaşlılar, küçük bebekler gibi. Onlarda altıdan fazla dışkılama söz mevzusuysa hastaneye sıvı desteği için götürülmeli. Önce sıvı desteği. Alana da bunun notunun iyi verilmesi lazım. Ateş 38.5 derecenin üzerinde ve kanlı ishal varsa, karın ağrıları çok barizse ve artık başını yerinden kaldıramıyorsa o zaman hastanelerde kesinlikle bizim dışkı testi dediğimiz mikrop testlerinin yapılması lazım. Hangi mikrobun olduğu tespit edilemiyorsa mikroskoptan lökosit olup olmadığına bakarız. Ona bakıldığında lökosit görülüyorsa antibiyotik verilebilir. Ama o antibiyotik hiçbir zaman şu anda sahada çok hakim bir biçimde verilen ikili üçlü antibiyotik değil. Tek bir antibiyotik veriyoruz. İlk dozunda cevap veriyorsa kesiyoruz. Ya da en fazla 3 gün sürdürüyoruz.
Besin güvenliği ve çevre sıhhatiyle ilgili önemli sıkıntımız var
Yaşanan salgının tek bir merkezde değil, ülke genelinde şiddetli yaşandığını ve bilinmeyen çok sayıda salgın olduğunu belirten Davtuoğlu Şenol, şöyle devam etti:
Kış uzunluğu iki, üç, dört, kez büyük dalgalar yapan farklı farklı virüsler var. En çok grip ve Covid-19 ile acilleri dolduran harikulade bir yükle karşılaştık. Burada esirgeyici hekimlik dediğimiz şeyin değeri ortaya çıkıyor. Gribin ve Covid-19’un aşıları var. Covid-19 aşısı gelmiyor artık Türkiye’ye. Gribin de gelmesine rağmen milyonlarca doz aşısı imha ediliyor. Zira aşının neden gerektiği, insanlara kamu otoritesi tarafından söylenilmiyor bizler söylesek bile. Dolayısıyla kronik hastalık yükü dediğimiz yükü de çok yüksek olan Türkiye’de acillere başvurmayı gerektiriyor. Acil başvuruları biz hiç sevmiyoruz ve onaylamıyoruz. Zira acile gelen diğer hastaları riskte bırakıyor.
Şimdi de birebirini analoğu olan ishalleri görüyoruz. Şiddetli bir salgın yaşıyoruz Türkiye’nin dört tarafında. Hani küçücük bebeklerden ileri yaştaki insanlara kadar. Salgın böyle olunca iki şey üzerinde duruyoruz. Birincisi, besin güvenliği ve çevre sıhhatiyle ilgili önemli sıkıntımız var. Gıda tedariki ile ilgili denetim sıkıntımız var. Hayvan hastalığı problemimiz var. İkincisi ise bu bir viral salgın. Norovirüs salgını. Çoğunlukla bulduğumuz bu. Bu da insanlara parmağınızın ucuyla dokunsanız bulaşıyor ve aslında bunların anlatılması gerekiyor. Türkiye’nin başka bölgelerinde de başka salgınlar var. Siz duymuyorsunuz bile. Mesela işte Tularemi dediğimiz bir hastalık var. Ormanlık alanlarla insanların yakınlaşması ile bulaşıyor. Ormanlık alanların insanlara barınmak için verildiğini görüyoruz. Dolayısıyla çok çeşitli sıkıntılarımız var. Tavşan temasıyla bulaşıyor diyoruz ama tavşanların dışkılarının karıştığı sular ve o suların şebeke sularına karışması gibi çok boyutlu salgınlarımız var. Özellikle de deprem bölgesi çok göz arkası ettiğimiz bir bölge. Biz bunları biliyoruz, yaptığımız toplantılarda konuşuyoruz ama yetemiyoruz. Merkezi otorite ile birlikte hareket ediyor olmamız lazım.
Sağlık sistemi dediğimiz şey binalardan ibaret değil
Davtoğlu Şenol, salgın hastalıklar için risk kümelerinin daha fazla dikkatli olması gerektiğini ve sağlık otoritelerinin sistemi hızlıca koordine etmesi gerektiğini belirterek, şunları kaydetti:
Solunum yolları enfeksiyonlarına gelince; 75 yaşın üzerinde olmak önemli bir kırılganlık. Şeker gibi altta yatan astım ya da KOAH gibi hastalıkların olması, kanser kemoterapisi alan hastalarda, ateşin olması, halsizliğin olması, soluk alıp vermekte zorluğun olması, bitkinliğin olması. Burada ileri yaş için bir not koymak istiyorum. İleri yaş hastaların çok önemli enfeksiyona rağmen ateşi çıkmayabilir. Onların şuur durumundaki değişiklikler yani uykuya meyil, yerinden kalkamamak, mevcut olan hastalıklarının berbatlaşması ve yeme içme isteksizliğinin olması hastanelere gitmek için sebeptir. Hastaneler randevu sisteminde bu hastaları benim söylediğim kümeleri alanla koordine olup önceliklendirmelidir. Birinci basamakla üçüncü basamak birbirine bağlanmalı, arada ikinci basamak olmalı, yeşil alanlar tümden kaldırılmalı.
Aciller, gece polikliniği değildir. Pek çok insan kalp krizi geçirirken doktor ishalle ilgilendiği için dakikalar kaybediyor ki onlar için ölümcüldür bu. Sağlık sisteminin cevap veremediği hasta yükünü neredeyse tek başlarına omuzluyorlar. Büyük iller dışındaki yerlerden de çok fazla hasta akışı var. Örneğin benim çalıştığım kurumda haftada bir randevular açılıyor ve açıldığı anda 2 saat içinde tümü doluyor. Bu aslında ülkede sağlık sıkıntısının birey düzlemindeki boyutunu gösteriyor. Sağlık sistemi dediğimiz şey binalardan ibaret değil. İyi binalar yaparak sağlık sistemini yönetemiyorsunuz. Hasta, tabibe ulaşmakta zahmet çekiyor. Tabip, çok fazla hasta bakmasına rağmen hastayı bir türlü tatmin edemiyor. Başvuran hasta da aldığı hizmetin kalitesi konusunda hiçbir zaman emin olamıyor. Çok boyutlu meselelerle bir düğüm haline gelmiş durumda sağlık sistemi.
“Covid-19 pandemisi, başka virüslere bağışıklığımızı çok düşürdü
Davutoğlu Şenol, Covid’in yeni varyantlarının tekrarlarla geldiğini belirterek, şunları belirtti:
Bu mevsimin en önemli virüsü doğrusunu isterseniz Covid. Covid’in yeni varyantları. Bunun hiç bitmeyeceğini söyledik biz bir basamaktan sonra. Üç seferdir hazırlanan yeni aşılar da Türkiye’ye girmiyor. Dolayısıyla biz hala Covid nedeniyle hastaneye yatışlar ve hastanede yatan hastalardan kayıplarla da karşılaşıyoruz. Covid’in yeni varyantları tekrarlarla geliyor. Yani siz güzelleştiğinizi zannediyorsunuz. Testiniz negatifleşiyor. Evet Covid pandemisi başka virüslere karşı bağışıklığımızı çok düşürdü. Zira bizim bağışıklık sistemini çok ilgilendiren bir savunma düzeneğimiz var lenfrositler diye. Onları hastalandıran bir virüs zira. Defalarca Covid geçirmenin kendisi de uzamış Covid dediğimiz aslında bağışıklık sistemi sorunlarıyla giden bir süreç. Biz bu hadiseleri tanılayıp tespit edip kamuoyuyla ve tabiplerle paylaşmak durumundayız.
Biz bunu herkes her şeyi bilsin, siz de sağlık okur yazarı olsun diye yapmıyoruz. Bu tespitler tabiplerle paylaşılırsa doğru yönetilir sağlık sistemi. Böylelikle insanlar vakit kaybetmez, gereksiz antibiyotikler almak durumunda kalmaz diye söylüyorum. Mesela demin dedim ki salgın gibi nörovirüs. Orada verilmemesi gerekiyor ishallere. Antibiyotik verirseniz süreci daha da uzatıyorsunuz. Ama antibiyotik verilmesi gereken bir ishalmiş gibi ortaya çıkıyor. Yani ateşle ortaya çıkıyor. Karın ağrılarıyla ortaya çıkıyor. Sağlık otoritesinin sistemi koordine edip derhal aile tabipleriyle akademiyi ve pediatristlerle, enfeksiyoncuları bir araya getirip alarme edip yolu çizmesi lazım. Böylelikle de kolayca insanlara biz diyebiliriz ki şunlar evinde dursun. Gelip sağlık sistemini tıkamayın. Ama sorun yaşayabilecek olan kişiler bunlar. Onlar gelsin diyebiliriz.
Öncelikle konak dediğimiz faktör çok önemli. Yani 75 yaşın üzerindeki insanlar hem solunum yolu enfeksiyonlarına hem Covid-19’a hem de ishale çok önemli tepkiler verebilir ve ölümcül seyredebilir. İkinci olarak kanser hastaları ve bağışıklığı baskılanmış hastalar ki Türkiye’de epey önemli bir sayıları var bu hastaların. Kısır döngü halinde birbirine dolana dolana, insanlar hiç güzelleşmeden bir uzamış ve süründüren tablolar. Söylediğim özellikleri olan hastaları biz kaybediyoruz ve neden kaybettiğimizi kayıtlamadan kaybediyoruz. Aslında bu çağda, bu devranda bulaşıcı hastalıktan kaybediyoruz biz bu hastaların çoğumuzu.”
“Aciller gece polikliniği değildir”
Gelişmiş dünyada tabiplerin hasta sayısına ve hastane acil servislerinin “gece polikliniği” olarak kullanılmasına değinen Davutoğlu Şenol şöyle devam etti:
“Salgın hastalıklarla mücadelede, toplumların ve sağlık sistemlerini güçlendirmesi için atılması gereken adımlar var. Yetişmiş insan gücünün nitelikleriyle ilgili güçlendirici etkiyi yapmak lazım. Bu insanların bir fizikî ve zihinsel güce muhtaç olduklarını anlayıp fizikî ve zihinsel güçlerini en iyi kullanacakları zaman ayarlamalarına izin vermek lazım. Bizim eş bedelimiz olan doktorlar gelişmiş dünyada 5-8 hasta görüyorlar günde. Türkiye bu sistemi sahada farklı bir şekilde desteklemek zorunda. Tabiplere yardımcı olabilecek. Biz ona paramedikler deriz. İstihdam bekleyen sayısız sağlık personeli var biliyorsunuz. Daha da yetiştirmek mümkün. Ve aslında bizim evde tutmak dediğimiz, hastaları evde tutmaya dönük yolları çizerek ve gerekirse evde bakım sistemini hareketlendirerek o hastalar için hastanelerdeki yükü önemli hastalara ayırmak üzere azaltmamız lazım. Bu dediklerinden doktor sayısının artışı çok zaman alacak ve Türkiye’de büyük tabip açığı var. Vaktinde hesaplanılmamış bir şey. Uzmanlık alanlarının da iyi hesaplanması gerekiyor. Türkiye’nin en çok aile tabibine ihtiyacı var kesinlikle iyice yerleştirip, üzerlerindeki yükü azaltıp esirgeyici hekimlikte tutmak lazım onları. Arada kesinlikle ikinci basamak hastanelere ihtiyacımız var. Ayrıca hastaneler randevu sisteminde bu hastaları benim söylediğim kümeleri alanla koordine olup önceliklendirmelidir. Birinci basamakla üçüncü basamak birbirine bağlanmalı. Arada ikinci basamak olmalı yeşil alanlar tümden kaldırılmalı. Aciller gece polikliniği değildir. Pek çok insan kalp krizi geçirirken doktor ishalle ilgilendiği için dakikalar kaybediyor ki onlar için ölümcüldür bu.”
Diğer Güncel Haberler İçin Tıklayın / Bursa Haber – Bursa Gündem – Bursa Gündem Haber – Bursa Haberleri – Bursa Son Dakika
Bizi İnstagram’da Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber
Bizi X’de Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHbr
Bizi Facebook’da Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber
Bizi Youtube’da Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber
Bizi Linkedin’de Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber
05:15
News
Sağlık
Sağlık
Sağlık
Sağlık
Sağlık
Sağlık
