Gündemin epeyce yoğun olduğu bir günü geride bıraktık. Türkiye cephesinde açıklanan bir seri makro ekonomik veri, Sn. Bakan Şimşek’in açıklamaları ön plana çıktı. İlk önce endüstrideki yavaşlamanın devam ettiğine işaret eden ve büyümenin öncü göstergesi olan İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat PMI endeksi, Haziran ayında 47,9 puana geriledi ve üçüncü ayda da imalat endüstride daralmaya işaret etti. Üretimin yavaşlaması ve siparişlerin azalması, olumsuz görünümün ardında yatan ana neden oldu.
Ekonomik faaliyetler ivme kaybederken, enflasyonist baskıların da korunduğunu gözlemledik. Bu bağlamda İstanbul Ticaret Odası’nın (İTO) açıkladığı İstanbul için enflasyon sayıları Haziran ayında enflasyonun %3,42 arttığına ve yıllık gerçekleşmeyi de %82,14’e taşıdığını gördük. Raporun alt kalemlerinde besinde %2,7, konutta ise %8 fiyat artışı dikkat çekti. Öte yandan, Türk-İş’in Haziran ayı Açlık ve Yoksulluk Sınırı raporuna göre gıda fiyatları bir evvelki aya göre %0,05 artış kaydederken 4 kişilik bir aile için açlık sınırı 18,978 TL oldu. Asgari ücretin 17 bin TL olduğu Türkiye’de 4 kişilik bir aile için yoksulluk sınırı ise 61,820 TL oldu.
Dikkat etmek gerekiyor ki, İstanbul’da gıda enflasyonu çok daha yüksek bir seyir izliyor! İTO ardından yarın açıklanacak resmî enflasyonun %2 civarında aylık bir artışa işaret edeceğini öngörüyoruz.
Gün içinde ise mikrofon karşısına geçen Hazine ve Maliye Bakanı Şimşek, Bloomberg HT canlı yayınında gündemi kıymetlendirerek geleceğe ilişkin önemli sinyaller verdi. Türkiye’nin gri listeden çıkarılma kararının esasen çok güçlü olan kaynak girişlerini daha da ivmelendirmesi beklenirken, rezervlerin bir endişe kaynağı olmaktan çıktığı hatta rezerv yeterliliğinde neredeyse IMF standartlarına yaklaşıldığını söyledi. Not etmek gerekir ki, 28 Haziran tarihine ait TCMB analitik bilançosuna göre, swap hariç net döviz konumu 1 milyar dolar daha güzelleşerek, manşet sayısı +4,5 milyar dolar düzeyine taşıdı. Yerel seçimler sonrası (-74,6 milyar dolar) rezervlerde yaşanan olumlu manada iyileşme 79 milyar dolar ile rekor kırdı. TCMB’nin yurtiçi bankalar ile yaptığı swap süreçlerini de yenilemeyerek kapatmaya devam ettiğini görüyoruz. Yine yerel seçimler öncesi 58 milyar olan yurtiçi bankalar ile swap süreçleri 4,7 milyar dolara kadar geriledi.
Enflasyonu düşürerek, orta ve uzun vadede nominal döviz kurunda istikrar sağlamak istediklerini söyleyen Bakan Şimşek bunun için çok erken olduğunun altını çizerken, ︎cari açığın 56 milyar dolardan 28 milyar dolara kadar inerek arzuladıklarından çok daha iyi bir sonuçla karşı karşıya olduklarını da söyledi. USDTRY kuru gri liste kararı sonrasında düşüşünü dün de koruyarak 32,70 düzeyini altına gerilerken (hatırlanacağı üzere geçen hafta 33,04 düzeyini test etmişti) CDS cephesinde ise kayda kıymet bir değişim görmedik. 5 yıl vadede Türkiye’nin yabancı indinde risklerini gösteren CDS risk primi 275 baz puan düzeyinde salınıyor (Haziran başı 255 baz puanı test etmişti).
Dün Bloomberg HT’nin canlı yayınında Bakan Şimşek’in bir sonraki pakette borsa karlarının vergilendirileceği açıklaması pay senetlerinde sert satışları da beraberinde getirdi. BIST100 endeksi günü yaklaşık %2,9 oranında düşüş ile tamamlayarak son periyottaki en yüksek oranlı günlük kayıp oranına imza attı. Bankacılık endeksinde kayıpları ise daha da şiddetli oldu: %3,3.
Hisse senetleri için esen olumsuz havanın TL cinsi tahviller için iyi bir şey olduğunun da altını çizmek gerekiyor. 2 yıllık gösterge tahvilin getirisi %41,43 düzeyine geriledi. Türkiye ile olan paragrafı kapatmadan önce, Sn. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Suriye ile normalleşme sürecine ilişkin açılımı ardından gözler Suriye cephesinde yaşanan ve dün geniş yankı uyandıran gelişmelere çevrildi! Öte yandan, Resmî Gazete’de yayımlanan kararla Sağlık Bakanı Koca ile Çevre, Şehircilik ve İklim Bakanı Özhaseki görevlerinden aflarını talep ettiler. Yerlerine sırasıyla Kemal Memişoğlu ve Murat Kurum atandı.
Dünyada ise Avrupa Parlamentosu (AP) seçimleri ardından gözler hafta sonu Fransa parlamento seçimlerine çevrilmişti. Aşırı sağın korkulan derecede oy alamaması ve rakip siyasi partilerinin aşırı sağcı Ulusal Ralli’nin iktidara gelmesini engellemek için güçlerini birleştirmesi, ortak para ünitesi EUR ve Fransa mali piyasalarına yaradığını görüyoruz. AP seçimleri ardından sağın yükselişine karşı 1,0660 düzeyine kadar gerileyen EURUSD paritesi dün günün büyük kısmını 1,0760 düzeylerinde salınarak tamamladı. Avrupa borsa endeksleri artıda işlem görürken, Fransa’nın CAC40 endeksi günü %1 yükselişle tamamladı.
Amerika cephesinde ise dün açıklanan büyümenin öncü göstergesi imalat sanayi PMI sayıları ekonomik yavaşlama sinyalleri sunmaya başladı. Trump’ın yeniden başkan seçilmesine yönelik ihtimalin CNN canlı yayınında yaşanan münazara ardından artmasına paralel geçen hafta %4,20 düzeyine kadar gerileyen ABD 10 yıllık tahvil faizleri, Biden’ın belirsizlik arz eden sağlık durumu nedeniyle yukarı yönde bir eğilim kaydederek %4,50 düzeyine kadar yükseldi. Ya da, daha basit bir anlatımla, piyasanın Trump’ın ikinci periyodunu enflasyonist olarak yorumladığını düşünüyoruz. Trump’ın başkanlığı kazanması, daha yüksek gümrük vergileri ve hükümet borçlanmasıyla sonuçlanabileceğini göz arkası etmemek gerekiyor.
ABD borsaları yeni çeyreğin ilk gününü yükselişle tamamlarken, yeni gün başlangıcında, Pasifiğin diğer ucunda, dolar YEN karşısında neredeyse 38 yılın en yüksek düzeyine yakın seyrederken, pay senetleri genel olarak karışık bir görünüm sergiliyor. Brent cinsi ham petrolün varil fiyatı geçen ay 76 dolar düzeyine gerilemesi ardından bu sabah 86 dolar düzeyine yükseldiğini not edelim. Altın, gümüş ve bitcoin cephesinde ise kayda paha bir değişim olmadığını not edelim.
Günün ilerleyen saatlerinde FED Başkanı Powell, Avrupa Merkez Bankası’nın ev sahipliği yaptığı bir aktiflikte konuşacak. Bu hafta FED’in ne zaman faiz indirimine başlayacağı konusunda ipucu sunacak ehemmiyette bir seri makro ekonomik datanın de ajandamızda bulunduğunu not etmek gerekiyor. Bu bağlamda bugün JOLTS açık iş konumu bilgileri, yarın ADP özel sektör istihdamı, ISM hizmetler sektörü PMI dataları ve FED’in son politika toplantısının tutanakları açıklanacak. Perşembe günü ABD borsaları Bağımsızlık Günü nedeniyle kapalı pozisyonda olacak. Her ayın ilk cuması olduğu üzere ardından de tarım dışı istihdam verisini takip edeceğiz.
Emre Değirmencioğlu (@emredegirmenci5), Grup Müdürü, Hazine Bölümü, Kıbrıs İktisat Bankası
13:13
