Şanlıurfa’da yürütülen “Taş Zirveler Projesi” kapsamında Sefertepe’de devam eden hafriyat çalışmalarında bulunan insan kafatası, devrin ölü gömme geleneğine ilişkin yeni bilgilere ulaşılmasını sağladı.
Kültür ve Turizm Bakanlığınca 2021 yılında “Şanlıurfa İli Neolitik Çağ Araştırmaları Taş Zirveler Projesi” çerçevesinde, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Tarih Öncesi Arkeolojisi Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Emre Güldoğan’ın başkanlığında yürütülen Sefertepe hafriyatları devam ediyor.
Bu yılki hafriyat çalışmaları sırasında, başta Yukarı Mezopotamya olmak üzere “Çanak Çömleksiz Neolitik Dönem” gömüt geleneği ile ilgili yeni bilgilere ulaşıldı.
Kazılarda özel bir yapı içerisinde bulunan nişte (duvar içerisinde bırakılan oyuk) kafatası bulundu. Niş içerisinde taşlar üzerindeki kafatasının alt çenesi dışında tamamı ortaya çıkarıldı.
Kafatası bilimsel çalışma yapılmak üzere alandan korunaklı şekilde alındı.
“Bilim dünyası açısından da heyecan verici olacağını düşünmekteyiz”
Sefertepe Hafriyatı Başkanı Doç. Dr. Emre Güldoğan, AA muhabirine, bölgede ilk olarak 2021 yılındaki hafriyatlarda iki insana ait iskelet parçaları bulduklarını söyledi.
Neolitik Çağ’a (Taş Bölümü’nün son çağı) ait ölü gömme ritüellerinin nasıl yapıldığına dair bilgilerin sınırlı olduğunu belirten Güldoğan, bu yılki hafriyatlar sırasında bir niş içerisinde yan yatar konumda bir kafatası bulduklarını anlattı.
Güldoğan, özellikle ölü gömme ritüelleri adına daha önce benzeri görülmeyen ve yeni bir kademeyi gösteren bu buluntunun, Neolitik Çağ’da iskeletler üzerine uygulanan sürecin anlaşılması açısından epeyce önemli olduğunu vurguladı.
Güldoğan, şöyle devam etti:
“Bu sene yaptığımız çalışmalarda özellikle bir özel yapı içerisinde niş içerisinde bulunan kafatası özgün bir buluntu olarak değerlendirilebilecek örnek olarak karşımıza çıkmakta. Uzmanımızın yaptığı ilk değerlendirmelerde, bu kafatasının özellikle içinde bulunduğumuz coğrafya içerisinde, hatta Yukarı Mezopotamya’da ölü gömme gelenekleriyle ilgili bu sürecin anlaşılması açısından büyük bir boşluğu dolduracağı düşünülmekte. Çünkü benzer yerleşimlerden Karahan ve Sayburç yerleşimlerinde geçtiğimiz yıllarda birtakım iskelet parçaları ve kafatası üzerinde kesik izlerinin olduğunu biliyorduk lakin bu süreçlere ulaşana kadar, kafatasına ne şekilde bir uygulama yapıldığı konusunda büyük soru işaretleri vardı. Sefertepe’de bu niş içerisinde bulduğumuz kafatası bu sürecin anlaşılması açısından büyük bir boşluğu dolduracak ve bilim dünyasına heyecan kazandıracak diye düşünmekteyiz.”
Buldukları kafatasının bilim dünyası açısından da merak edilen soruları yanıtlayacağını dile getiren Güldoğan, şunları kaydetti:
“Genelde buradaki gömüklerin hepsi ikincil gömüt olarak karşımıza çıkmakta. Bu da şu demek. Ölü bir yerde çürümeye bırakıldıktan sonra bu sürecin ardından kemikler ayrılıyor ve yerleşim yerine geri getiriliyor. Çeşitli uygulamalar, kesikler ya da yanık gibi süreçler yerleşim yerinde gerçekleştiriliyor. Bugüne kadar biz bu kesik veya yanıklı örneklere rastlamıştık ama bizim bulduğumuz nişteki kafatası bu süreçler başlamadan önce kafatasının özel bir alanda sergileniyor olduğunu göstermesi açısından da önemli.”
“Son derece önemli veriler sağlamış oldu”
Hacettepe Üniversitesi Antropoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yılmaz Selim Erdal ise kafatasının Neolitik Devir’e ait gömüt geleneğinin nasıl yapıldığına dair önemli bilgiler verdiğini aktardı.
Karahantepe, Göbeklitepe ve Sayburç gibi yerlerde seçici gömüt ya da seçilmiş kemiklerin belirli alanlara gömülmesini sağlayan bilgilerin daha önce ortaya konulduğuna dikkati çeken Erdal, yapılan çalışmalarda Orta Fırat bölgesinde ölülere ikincil gömüt uygulaması yapıldığının bilindiğini ifade etti.
Erdal, ölen kişinin çeşitli ritüeller gerçekleştirilip sonuncu gömüt alanına götürülene kadar vücudunun önemsenen bir kısmının belli bir yerde saklandığını, Sefertepe’de niş içerisinde buldukları kafatasının bu gömme geleneğinin önemli bir ispatı olarak kabul edildiğini söyledi.
Prof. Dr. Erdal, sözlerini şöyle tamamladı:
Kaynak: AA / Eşber Ayaydın – Kültür Sanat
Diğer Güncel Haberler İçin Tıklayın / Bursa Haber – Bursa Gündem – Bursa Gündem Haber – Bursa Haberleri – Bursa Son Dakika
Bizi İnstagram’da Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber
Bizi X’de Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHbr
Bizi Facebook’da Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber
Bizi Youtube’da Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber
Bizi Linkedin’de Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber
05:15
News
Kültür & Sanat
Kültür & Sanat
Kültür & Sanat
Kültür & Sanat
Kültür & Sanat
Kültür & Sanat
