Saraçhane Eylemleri: Şehzade Camii Tartışması Hakkında Neler Biliniyor?

İstanbul Valisi Davut Gül, 19 Mart’tan bu yana gözaltı ve tutuklamalara karşı protestoların düzenlendiği Saraçhane Parkı’nın yanı başında yer alan Şehzade Camii ve mezar taşlarına aksiyoncular tarafından zarar verildiğini söyledi.

Hükümete yakın bazı medya kuruluşlarının yayınlarında da hareketçilerin “camiye saygısızlık yaptığı” öne sürüldü.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da 24 Mart Pazartesi günkü kabine toplantısının ardından yaptığı açıklamada bu konuya değindi.

Erdoğan, Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş’ın sözlerini kastederek “Tarihi camilerimizin avlusunun afedersiniz meyhaneye çevrilmesi ile hiçbir sorunları yok ama Nevruz bayramında polisimizin çocuklara pamuk şekeri dağıtması bunları rahatsız ediyor.” ifadesini kullandı.

Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) İstanbul İl Başkanı Özgür Çelik, Vali Gül’e tepki göstererek, güvenlik güçlerinin vatandaşları gazla ve copla sürükleyerek mescide sıkıştırdığını belirtip “Hasar oluşmuşsa sebebi budur” dedi.

İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) ise İBB Miras ekiplerinin yerinde yaptığı incelemeler sonucunda sırf iki mezar taşında kısmi kırıklar ve kopmalar tespit edildiğini belirtti.

Belediye, bunların ne zaman oluştuğunun çalışmalar sonucu ayrıca belirleneceğini ekledi.

İBB Miras ekipleri cami ve çevresinde çalışmalara başladı.

Şehzade Camii’yle ilgili yaşanan tartışmalara dair merak edilenleri inceledik.

Valilik ne diyor?

Halk arasında Şehzadebaşı ismiyle da bilinen cami, İBB binasının karşısında, Saraçhane Parkı’nın yanında yer alıyor.

Parkın bir ucunda da Bozdoğan Kemeri bulunuyor.

Görevden alınan İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu ve yaklaşık 100 kişinin iki soruşturma kapsamında gözaltına alındığı 19 Mart’tan bu yana Saraçhane’de protestolar düzenleniyor.

Göstericilerin bir kısmı, Bozdoğan Kemeri’nin önündeki polis barikatını aşarak Taksim Meydanı istikametine yürümek istiyor.

Polis ise hem bu kümelerle hem de akşam saatlerinde düzenlenen ana protestodan sonra dağılmayan kümelere yer yer müdahale ediyor.

İstanbul Valisi Gül, 24 Mart Pazartesi günü sabah erken saatlerde sosyal medya platformu X’de yaptığı açıklamada, “emniyet teşkilatının, Saraçhane’de beş gündür kamu nizamını bozan kümelere karşı sabır ve kararlılıkla vazifesini sürdürdüğünü” söyledi.

“Saraçhane’deki polise taş, hava fişek ve benzeri hususlarla saldıran kişilerin tek tek tespit edildiğini” söyleyen Gül ayrıca, “Cami ve hazirelere zarar vermek, halkın kutsalına yönelik açık bir provokasyondur” ifadelerini kullandı.

Gül, bu paylaşımda caminin haziresinden (mezar taşları) iki fotoğraf da paylaştı.

Vali Gül gün içinde camiyi ziyaret ederek incelemelerde bulundu.

İBB ve CHP’den hangi açıklamalar geldi?

İBB tarafından yapılan açıklamada ise “İBB Miras ekiplerinin yerinde yaptığı incelemeler sonucunda, sadece iki mezar taşında ne zaman oluştuğu çalışma sonucu ayrıca belirlenecek, kısmi kırıklar ve kopmalar tespit edilmiştir” ifadeleri kullanıldı.

Son soruşturmalarda tutuklanan İBB Genel Sekreter Yardımcısı Mahir Polat tarafından kurulan İBB Miras, İBB Kültür Varlıkları Dairesi Başkanlığı’na bağlı bir ünite olarak kentin kültürel mirası üzerine çalışmalar yürütüyor.

İBB’nin açıklamasında “İBB Miras ekiplerinin bu olayda da kamu sorumluluğu şuuruyla derhal çalışmalara başladığı” ifade edildi.

Açıklamada ayrıca, “Camii ve etrafının güvenlik sorumluluğunun Emniyet Müdürlüğü’nde olmasına rağmen, İBB Zabıta ekiplerinin güvenliğin sağlanmasına destek amacıyla alanda görev yapacağı da” belirtildi.

CHP İl Başkanı Özgür Çelik de sosyal medyadan yayımladığı iletisiyle Vali Gül’e tepki gösterdi.

“Sayın Gül, oradaydım. Ben doğruları anlatayım” kelamlarıyla başladığı açıklamada Çelik şunları söyledi:

“Vatandaşla karşı karşıya getirdiğiniz güvenlik güçleri, elinde ulu Türk bayrağımız olan vatandaşlarımızı gazla ve copla sürükleyerek mescide sıkıştırdı. Hasar oluşmuşsa sebebi budur. İnkar etmeye kalkmayın, gözlerimle gördüm!”

Şehzadebaşı: Mimar Sinan’ın eseri

Şehzade Camii, Yasal Sultan Süleyman tarafından Mimar Sinan’a yaptırılan külliye içinde yer alıyor.

Resmi açıklamalara göre cami, türbe, medrese, kervansaray, imaret ve sübyan mektebinin oluşturduğu külliye inşası 1548 yılında tamamlandı.

Bunun ardından ise yüzyıllar içinde külliyeye; üst seviye devlet adamlarına ait türbeler, sebiller, çeşmeler, su terazisi, yangın havuzu, muvakkithane (zamanı belirlemek için gerekli araç ve gereçlerin bulunduğu bina) gibi yapılar eklendi.

Uzmanların tespitlerinde buranın Mimar Sinan’ın mimarbaşı unvanı ile inşa ettiği ilk selâtin külliye olduğu belirtiliyor.

Selâtin külliye, Osmanlı İmparatorluğu döneminde sultanların yaptırdıkları külliyelere verilen isim.

Mimar Sinan’ın Şehzade Külliyesi’nde ayrıca Edirne Selimiye Camii’nde olgunluğa ulaşacak olan kubbe mimarisine dair denemeler ortaya koyduğu belirtiliyor.