Şehir Belleğiyle Var Olur

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Melisa Vardal – Şehirler daima değişiyor, dönüşüyor. Ancak bu dönüşüm, kimi zaman beraberinde kent belleğinin silinmesini, hafıza yerlerinin yok olmasını da getiriyor. Kimi zaman kentlerdeki tarihimiz yıkıma uğratılıyor, tarihi dokular ve kimlikler siliniyor. Contemporary Istanbul’un Tersane İstanbul’u yer edinmesi bu tartışmaları daha da alevlendiriyor. Peki, kentsel dönüşüm nasıl olmalı? Hafıza yerlerimizi koruyarak geçmişle gelecek arasında köprü kurabilir miyiz? Yıkımı önlemek, mahalleleri baştan yaratmaktansa insan odaklı bir dönüşüm mümkün mü? Bu sorulara cevap ararken Prof. Dr. E. Zeynep Suda, Doç. Dr. T. Gül Köksal ve Müze Bilimci Canan Gürgen’in görüşlerine başvurduk. 

Doç. Dr. T. Gül Köksal – Mimar/Koruma Uzmanı

■ “Dokunun ürettiği ilişkiler üzerinden bakılmalı”

Hafıza yerleri söylemine dikkatle yaklaşmak gerektiğini düşünüyorum. Yer politik bir inşa ve inşa edildiği şartların sözünü taşıyor. Contemporary Istanbul’un çöktüğü tersaneler alanı üzerinden konuşursak; alandaki yapıların bir kısmı, tarihi fon oldu ve bir iki tabelada üç-beş tarihi bilgiyle yerinde tutuldu. Ancak alanda kurulmuş ilişkiler, mahallelerle olan bağlar koparıldı. Yapılar birer meta hâline getirilerek kültür sanayisine sunuldu. Burada artık yeni bir hafıza oluşturmaya başlayacak; o da sanat piyasasına dönük olacak. Kalan yapılarla süren şey ise sistemin yarattığı sorunlar. Yani vaktindeki emek sömürüsü bu kez sanatçı emeği üzerinden sürecek. Yaratıcı, üretken, çoğul, sevinçli bir kültür ortamı kurulmadı. Buna kent suçu diyorum. Hafıza sıkıntısına yapıların korunması üzerinden değil, dokunun ürettiği ilişkiler üzerinden bakmak gerekiyor.

Prof. Dr. E. Zeynep Suda – Akademisyen/Yazar

■ “Eski işçi mahalleleri ‘soylulaşıyor’” 

Dünyada ve Türkiye’de pek çok kamusal alan ve hafıza yeri dönüştürülüyor. Kentlerdeki bu değişimin gerisinde ‘soylulaştırma’ gerçeği yatıyor. Eski mahalleler birer birer zenginlerin yaşam alanına dönüşüyor. Londra’daki Docklands, Atina’daki Gazi semti, İstanbul’da ise Tarlabaşı, Balat ve Galataport bunun örnekleri. Evvelce işçi sınıfların yaşadığı bu mahalleler, şimdi apayrı bir çehreye bürünüyor. Belli bölgeler sınıf atlıyor, sadece değişmekle kalmıyor, artık başka bir sınıf oradan yararlanıyor. Buna ‘Urban palimpsest’ deniyor; yani mahalleler âdeta ‘delete’ ediliyor, hafızaları, kimlikleri dokuları yıkama uğratılarak tamamen siliniyor. Peki ya ‘insan’ faktörü? Kentsel dönüşüm, yerinden etmeyi değil, birlikte dönüşmeyi hedeflemeli. Devlet ve belediyeler sorumluluk almalı. Aksi hâlde, hafıza yerlerimiz yok oluyor, kent belleği ve tarihimiz siliniyor. 

Canan Cürgen Müzebilimci

■ “Kültürel belleğimizin koruyucuları işlevlen-dirilmeli” 

Hafıza kavramı koruma, kaydetme, unutmama, hatırlama manalarını karşılar. Bu kavram yer, insan ve zaman olmak üzere üç eksende çalışır. Bireyler ve toplumlar hatırlamak için yerlere ihtiyaç duyar. Yer, belleğin toplama, kaydetme ve geri çağırma işlevlerini yerine getirmek için ihtiyaç duyduğu alanı yaratır. Bu alan bir süre sonra bellek yeri hâline gelerek toplumsal içerikleri barındırır ve geleceğe aktarır. Kamusal alanlar, belleğin zaman ve yerle olan sıkı bağı açısından kentsel bellek için önemli ögelerdir. Korunması gereken; kamunun buluştuğu, kendinden, geçmişinden ve bugününden izler bulduğu birer kültür varlığımız olan Sirkeci ve Haydarpaşa Gar binaları, fonksiyonları ve yapılara içkin hafızalarıyla, kentsel dokuda kamusallığın canlanmasında etkili yerlerdir. Ortak kültürel belleğimizin koruyucuları olan, bize kim olduğumuzu hatırlatan bu yerler yeniden işlevlendirilerek yaşatılırken; başta o yerlerde çalışan işçiler olmak üzere, toplumun farklı sınıflarından bireylerin fizikî ve ekonomik erişim engeli olmadan içinde bulunabileceği, kendisine benzeyen ve benzemeyenle paylaşabileceği müsabaka ve bellek yerleri olmalıdır. 

Diğer Güncel Haberler İçin Tıklayın / Bursa Haber – Bursa Gündem – Bursa Gündem Haber – Bursa Haberleri – Bursa Son Dakika 

Bizi İnstagram’da Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber

Bizi X’de Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHbr

Bizi Facebook’da Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber

Bizi Youtube’da Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber

Bizi Linkedin’de Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber