Bakanlık tarafından bir müddettir çalışmaları yürütülen yeni ıslahat paketine Orta Vadeli Program’da yer alan maksatlar doğrultusunda son hali verildi.
Paket, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in her fırsatta dile getirdiği, “Hedefimiz vergide adalet ve aktifliği sağlamak için vergilendirilmemiş hiçbir alan bırakmamak.” mesajı doğrultusunda hazırlandı.
TBMM’ye sunulması planlanan pakette, vergi adaletinin güçlendirilmesi, sermayeye yönelik vergi uygulamaları getirilmesi ve direkt vergilerin hissesinin artırılması için düzenleme teklifleri bulunuyor.
Çok uluslu şirketlere asgari kurumlar vergisi uygulamasını devreye alacak Bakanlık, direkt vergilerin hissesini artırmak için yerel asgari kurumlar vergisi ve asgari gelir vergisi modelini de getirecek.
Pakette yer alan bazı başlıklar şöyle:
Kurumlar Vergisi Kanunu’nda yeni bir kısım açılarak, çok uluslu şirketlerden asgari kurumlar vergisi (küresel asgari kurumlar vergisi) alınacak.
Başta AB ülkeleri olmak üzere 30’dan fazla ülkede maddeleşen küresel asgari kurumlar vergisinde, yıllık konsolide hasılatı 750 milyon avro eşiğini aşan çok uluslu şirketlerin düşük vergileme yapılan ülkelerdeki şube, iştirak ve iş yerleri asgari yüzde 15 kurumlar vergisine tabi tutuluyor.
Bu şirketlerin faaliyette bulunduğu ülkede ödenen kurumlar vergisi yükü yüzde 15’ten aşağıdaysa uygulamayı maddeleştiren ülkeler, ilgili ülkenin almadığı vergi farkını tahsil edebilecek. Asgari kurumlar vergisi uygulamasına geçmeyen ülkeler, vergileme haklarını bir öteki ülkeye devretmiş oluyor.
Türkiye’de en son ana işletmesi yurt dışında bulunan 1024 grup yer alırken bunların ülkede 2 bin 134 işletmesi bulunuyor.
YURT İÇİ ASGARİ KURUMLAR VERGİSİ
Kurumlar vergisi mükelleflerinin yaklaşık yarısının zarar beyan ettiği ya da hiç matrah bildirmediği halde yüksek cirolarla faaliyetlerini sürdürdüğü belirlendi. Bu mevzuda AB ve OECD uygulamalarını da inceleyen Bakanlık, mükelleflerin beyanları ile hasılat ve ödeme güçlerinin birbirleriyle kıyaslandığı hibrit bir model hazırladı.
Ödenecek kurumlar vergisi, beyan edilen karın indirim ve istisnalar düşülmeden evvelki meblağının makul bir oranı ile gelir tablosundaki çıkarın belli bir oranı matrah olarak kabul edilerek bulunacak vergiden yüksek olanı temel alınarak belirlenecek.
Ödenen asgari kurumlar vergisi, izleyen 5 hesap devrinde işletmelerin bundan daha yüksek vergi ödemeleri gerektiği dönemlerde, ödenecek vergiden mahsup edilecek.
Bazı istisnalar (iştirak yararları, emisyon primi çıkarları gibi) asgari vergi hesaplamasında çıkardan indirilerek dikkate alınacak.
Yatırım teşvik belgesi kapsamında yatırım harcaması yapan mükelleflerin hakları korunacak. Yeni işe başlayan mükellefler 3 yıl asgari vergiden muaf olacak.
ASGARİ GELİR VERGİSİ DE GELİYOR
Gerçek tarzda vergilendirilen ticari, zirai ve serbest meslek çıkarlarına da asgari gelir vergisi uygulaması getiriliyor. Gelir vergisi mükelleflerinin önemli bir kısmının zarar beyan ettiği yahut beyanları ile hasılatları arasında önemli uyumsuzluklar olduğu görüldü. Bu mevzuda da yeni bir model kurulacak.
Buna göre, mükelleflerin beyan edecekleri çıkar, gelir ve kar bildirimi tablosundaki getirilerinin belirlenecek bir oranından az olamayacak.
Serbest meslek karı elde edenlere ise ayrıyeten bir çıpa planlanıyor. Bu mükelleflerin beyan edileceği çıkar brüt asgari fiyatın yıllık meblağının altında olamayacak.
Hasılat üzerinden ödenen asgari vergi farkının izleyen 5 hesap periyodunda mahsubuna izin verilecek. Yeni işe başlayanlar 3 yıl asgari vergiden muaf olacak.
YİD VE KÖİ PROJELERİNE YÜZDE 30 KURUMLAR VERGİSİ
Türkiye’nin büyük yatırımlarından elde edilen yararlara da artırımlı kurumlar vergisi uygulanacak.
Kurumlar vergisi oranı, gerçek sektör için yüzde 25, banka ve finans kurumlarında yüzde 30, ihracat yapan firmalarda yüzde 20, halka açık şirketlerde yüzde 23, imalatçılarda yüzde 24 olarak uygulanıyor.
Banka ve finans kurumlarında olduğu gibi, yap-işlet-devret (YİD) modeli ile kamu-özel işbirliği (KÖİ) projeleri kapsamında faaliyet gösteren kurumların buralardan elde ettikleri çıkarlarına kurumlar vergisi oranının yüzde 25 yerine yüzde 30 olması öneriliyor. Bu düzenlemenin de vergi adaletinin güçlendirilmesine ve dolaysız vergilerin hissesinin artırılmasına katkı sağlaması hedefleniyor.
03:39
