1995 yılında, Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) ile birleşme kararı doğrultusunda, kendisini fesheden Sosyal Demokrat Halkçı Parti (SHP) ismini kullanan yeni bir parti kuruldu. Yargıtay’ın resmi sitesinde partinin kuruluş tarihi 28 Haziran 2024 olarak yer aldı. SHP’nin yeniden açılması CHP kulislerini hareketlendirdi.
SHP’nin yeniden açılması, CHP Merkez Yönetim Kurulu’nun (MYK) da gündemine geldi. CHP Genel Başkanı Özgür Özel, kurmaylarından SHP’nin hukuki durumuyla ilgili araştırma yapmasını istedi.
1995 yılında kendisini fesheden SHP’nin yeniden kurulduğu haberlerinin basına yansımasının ardından, CHP’de “SHP’yi kim kurdu, gerisinde kimler var?” sorusunun yanıtı aranıyor.
CHP’nin hareketlenmesinin nedeni ise geçmişte yaşanan pratik. Partinin son genel başkanı Murat Karayalçın, dönemin CHP Genel Başkanı Deniz Baykal ile uzlaşamamış ve SHP’yi 2002’de yeniden açmıştı.
Baykal muhaliflerinin bir kısmı SHP’ye dönmesine karşın parti, siyasette bir varlık gösterememişti. Karayalçın 2009’da Ankara Büyükşehir Belediye başkan adayı olarak yeniden CHP’ye dönünce, parti Eşitlik ve Demokrasi Partisi ile birleşerek bir kez daha varlığına son vermişti.
2023 seçimlerinden sonra da CHP’de başlayan değişim tarışmaları sonrasında, SHP’nin yeniden kurulabileceği iddiaları kulislere yansımıştı.
‘Muhaliflerin’ girişimi mi?
Tüm bu tartışmaların ardından, SHP’nin yeniden kurulması, CHP’de “parti içi muhaliflerin girişimi olabileceği” yorumlarına neden oldu.
Bu yorumları güçlendirense genel başkanı bilinmeyen partinin kurucularının da kamuoyunda tanınan isimler olmaması. CHP’li bazı üst seviye isimlerin verdiği bilgiye göre kurucuların sadece birkaçı, eski SHP veya CHP üyesi, fakat onlar da kamuoyu tarafından tanınmıyor.
SHP’nin kurucular listesinde şu isimler yer alıyor:
“Abdullah Çapar, Ahmet Arslan, Akın Gülay, Aziz Kızılarslan, Berat Umut Hoşgör, Burak Çelik, Diler Korkmaz, Doğukan Akdeniz, Emirkan Akdeniz, Emre Can Dursun, Enes Çelik, Engin Akyıldırım, Erdal Kayhan, Erdem Kaya, Erhan Kardeş, Gürkan Çelik, Hasan Korkmaz, İsmail Berk Güldoğan, Jale Ak, Kadriye Çelik, Mervenur Çelik, Mithat Çelik, Mücahit Çetinkaya, Okan Kanpara, Onur Karataş, Osman Ali Cavcı, Sabriye İçkilli, Selahattin Kardeş, Şaban Ergül, Tamer Demircan, Yunus Diler, Zülfü Hamit Altın.”
Kılıçdaroğlu yalanladı: ‘Yeni bir parti kurmayı düşünmedim’
CHP kulislerinde, parti içi muhaliflerin etrafında toplandığı eski CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun bu teşebbüsün ardında olabileceği konuşulmaya başladı.
Ancak Kılıçdaroğlu, görüştüğü bazı gazeteciler aracılığıyla bu iddiayı yalanladı. Gazeteci Vedat Yenerer’e konuşan Kılıçdaroğlu, “Siyaseti bırakmadım. Tam da ortasındayım. Yeni bir parti kurmayı hiç düşünmedim. Parti belli CHP” cevabını vererek, SHP teşebbüsünün ardında olmadığı karşılığını verdi.
Gerek genel merkez yönetimi, gerekse Kılıçdaroğlu’na yakın isimler de bu iddiaları kesin bir lisanla yalanlarken, “Böyle bir teşebbüs Kemal beyefendisi de beraberindekileri de yıpratır. Düşünmek bile abesle iştigal” değerlendirmesini yaptılar.
Özel, hukuki durumun araştırılmasını istedi
SHP’nin yeniden açılması, CHP’nin pazartesi günü yapılan MYK toplantısında da gündeme geldi. Edinilen bilgiye göre Genel Başkan Özel, 1995’deki birleşme kararı üzerine kendisini fesheden SHP’nin yeniden aynı isim ve logoyla kurulmasının hukuki olarak mümkün olup olmadığı konusunda Genel Başkan Yardımcısı Gül Çiftçi’den araştırma yapılmasını istedi.
‘Alternatif parti’ mi olacak?
Kulislerde konuşulan bir başka iddia ise SHP’nin ardında yeniden aday gösterilmeyince CHP idaresine bayrak açan eski Bakırköy Belediye Başkanı Bülent Kerimoğlu’nun olduğu yönünde.
Ancak Kerimoğlu da kendisinin hala CHP’li olduğunu ve SHP olayında “bir dahli olmadığı” açıklaması yaptı.
Kulislerde, hala CHP’de olan bazı muhalif isimlerin, ilerleyen süreçte yeni bir yol ayrımı olması halinde SHP’yi “alternatif parti” olarak tutmak için yeniden kurdurmuş olabilecekleri tahmini yapılıyor.
BBC Türkçe’ye konuşan bazı eski CHP milletvekilleri, yönetim tarafından dışlandığını düşünen partililerin, kendilerine alternatif bir arayış içine girmiş olabileceğini, lakin bunun toplumsal bir karşılığı olmayacağını ifade ettiler.
Bazı CHP kurmayları ise bunun iyi niyetli bir teşebbüs olmadığını, seçim sürecinde sol oyları bölmeye dönük kurgulanmış bir hareket olabileği görüşünü dile getirdiler.
İktidara yakın veya CHP karşıtı kişi veya kümelerin da bu teşebbüsün gerisinde olabileceğini savunan bir parti yöneticisi “Bir parti kuruluyorsa birisi dilekçe verir. Bu dilekçenin sızmaması lakin İçişleri Bakanlığının sızdırmamasıyla mümkün olabilir” görüşünü savundu.
Parti takımı ve programını yarın açıklanacak
Siyasi kulisleri hareketlendiren SHP tarafından yapıldığı belirtilen bir açıklama basına yansıdı. Açıklamada, partinin kuruluş amacı ve programına ilişkin yarın (Çarşamba günü) açıklama yapılacağı duyuruldu. Açıklamada şu tabirlere yer verildi:
“Partimiz, 28 Haziran 2024 tarihinde sayın Erdal İnönü ve değerli dava arkadaşlarının bizlere emaneti olan sosyal demokrasi anlayışı ve aynı maksatlarla, uzun yıllar SHP, CHP, DSP’de siyaset yapmış değerli isimlerimizin öncülüğünde resmen yeniden kurulmuştur.
“10.07.2024 tarihinde resmi açıklama ile parti takımımız ve programımız açıklanacaktır. Yeniden sosyal demokrasi anlayışı ülkemize iyi olsun! Sosyal Demokrat Halkçı Parti Kurucular Şurası.”
SHP geçmişte koalisyon hükümetinin ortağı olmuştu
12 Eylül askeri darbesi sonrasında kurulan Halkçı Parti’nin isim değişikliğine gitmesi ile kurulan SHP; 1990’lı yıllarda Türkiye siyasetine damga vuran siyasi partiler arasında yer aldı.
CHP’nin siyasi yasaklı olduğu dönemde kurulan Halkçı Parti, 2 Kasım 1985 kurultayında aldığı kararla Sosyal Demokrat Halkçı Parti ismini aldı. Partinin kurucu genel başkan Aydın Güven Gürkan oldu.
Parti kurucuları arasında yer alan Erdal İnönü ise 1986’da genel başkan oldu ve kendi isteğiyle ayrıldığı 1993 yılına kadar da bu görevi sürdürdü. İnönü liderliğindeki SHP; Doğruyol Partisi Genel Başkanı Süleyman Demirel ile birlikte 1991 yılında koalisyon hükümeti kurdu.
03:39
