Müjde Işıl – Havaalanında tansiyon dolu bir sahne ile açılıyor film. Şeyda, sosyal hizmet görevlisi Joyce ile birlikte kızı Mona’ya, babası tarafından buraya getirilirse polisten nasıl yardım isteyeceğini gösteriyor. Noora Niasari, ilk uzun metrajı olan “Şeyda”da en iyi bildiği şeyi, kendi öyküsünü anlatıyor. İran doğumlu sinemacının annesiyle Avustralya’ya geldikten sonra yaşadıkları bu sinemaya ilham kaynağı olmuş.
Asghar Farhadi’nin pek sevilen “Bir Ayrılık” sineması, kadının boşanma talebinin erkek karakterin hayatını mahvedişini anlatır. Kadın yuva yıkandır, erkek de mağdur. Bu, bir erkek sinemacının bakış açısı… “Şeyda”da ise bir kadın sinemacının bakışından, bunun antitezini izliyoruz. “Şeyda”nın sinema lisanı, “Bir Ayrılık” kadar uzman değil ama cinsiyetler arasındaki tartısı tartışması daha gerçekçi. Bu ortada sinemada Şeyda’ya yeni hayatına adaptasyonu için destek veren karakterin isminin Elly oluşu da Farhadi’ye bir selamdır tahminen.
Oryantalist bakış
Etkili bir girişle başlayan “Şeyda” bu tansiyon sahnesinin nedenini anlatmaya koyuluyor finale kadar. 1995’te geçen sinemada fotoğraf albümü sayesinde Şeyda’nın öyküsünü öğreniyoruz. 1984’te liseden mezun oluyor ve sonraki sene Hüseyin ile evleniyor. 1991’de eğitim için Avustralya’ya taşınıyorlar. Hüseyin eğitim hayatına devam ederken Şeyda’nın bursu iptal edildiği için hayatı, dört duvar arasında geçiyor. Koca şiddeti yüzünden boşanma davası sürerken kızı Mona ile kaldığı sığınma evi, ona yuva oluyor.
Noora Niasari, kadına şiddetin coğrafi bir sorun olmadığının altını çizercesine bu evde İngiliz ve Uzakdoğulu anneleri de Şeyda’nın kaygılarına ortak ediyor. Ama şunu da biliyoruz ki Hüseyin kendi ülkesinde olsa yaptıklarından ötürü yargılanmayacak, Şeyda ise ölmekten beter bir yaşama mahkûm olacak.
Niasari, Hüseyin-Mona-Şeyda üçgenini ve baba-kız bağlantısını anlatırken hem ayrıntılarda hem de tansiyonda yüksek bir düzey tutturuyor. Hüseyin’in karısı ve kızı üzerindeki baskısını başarılı sahnelerle anlatıyor. Şeyda’nın özel hayatındaki ritüelleri, hayatı ise daha çok oryantalist bir bakış içeriyor. Batı’nın Doğu’ya ‘ah ne güzel yemekleri var’, ‘yöresel dansları ne otantik’ tipindeki klasik bakışı, sinemanın ivmesini düşürüyor.
“Kutsal Örümcek” sinemasıyla hafızalarımıza kazınan Zar Amir Ebrahimi, Şeyda rolünde tıpkı o ödüllü rolü gibi karakterinin psikolojik gelgitlerini başarıyla yansıtıyor. Sinemanın yürütücü üretimcisinin Cate Blanchett oluşu da dikkat çeken bir detay.
13:12
