Side Athena Tapınağı, Yüzyıllar Sonra Ayağa Kalktı

T24 Kültür Sanat

Türkiye turizminin sembol görsellerinden Side Apollon Tapınağı’nın yanındaki Athena Tapınağı’nın hafriyatlarda ortaya çıkarılan tarihi sütunlarından 20’sinden kalan modüller, geçen sene başlatılan onarımla yüzyıllar sonra ayağa kaldırıldı.

Türkiye’nin turizmdeki en önemli tanıtım görsellerinden Apollon Tapınağı, dünyanın en çok turist çeken noktalarından biri olarak dikkat çekiyor. Side’de yürütülen hafriyat ve onarım çalışmalarında Apollon Tapınağı’nın yanındaki Athena Tapınağı da yüzyıllar öncesinde olduğu gibi yeniden hayat buluyor. Milattan Önce 7’nci yüzyıla tarihlenen ve Pamfilya’nın en önemli liman kenti olan yarımada biçimindeki Side’de, Antalya Rölöve ve Anıtlar Bölge Müdürlüğü tarafından yürütülen onarım çalışmalarında, Athena Tapınağı’nın kazılarında ortaya çıkarılan tarihi sütunların onarımında sona yaklaşıldı.

“Çelik kasnaklarla güçlendirildi”

Rölöve ve Anıtlar Bölge Müdürü Veysel Akın, Athena Tapınağı’nda 2023 yılında başlayan onarım çalışmalarının yakın bir sürede tamamlanacağını belirterek, “Restorasyon başında sadece 1 sütun ayaktaydı. O da sütun başlığı dahi yoktu. Sonrasında şu anki mevcut toplamda 20 sütun ayağa kaldırıldı. Kuzeydoğu kısmında 4 adet ayağa kaldırıldı. Sütun başlıkları ve sonrasında bütün mimari elemanları ayağa kaldırıldı. Bunları ayağa kaldırmak için çelik kasnaklarla sütunlar statik anlamda güçlendirildi” diye konuştu.

Geleceğe miras projesi

Diğer mimari elemanların Athena Tapınağı’na ait olduğunun daha önceden belgelendiğini, Koruma Bölge Kurulu tarafından onaylanmış projeye de işlendiğini dile getiren Veysel Akın, “Biz de bu doğrultuda Athena Tapınağı’na ait olduğu tespit edilmiş sütunları ayağa kaldırarak onarım çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Doğu cephesinde özgün mermer basamaklar hafriyat sırasında devam eden çalışmalarda tespit edildi. Bu doğrultuda eksik kalan mermer basamakların yerine mermer tozu ve harçla imitasyon tamamlamalar da yapıldı. Şimdilik onarım çalışmalarımızı kısa bir sürede tamamlamayı ve sonrasında bakanlığımızın önemli bir projesi olan Geleceğe Miras Projesi kapsamında aydınlatarak gece müzeciliğine hazır hale getirmeyi planlıyoruz” dedi.

Athena ve Apollon’dan ibaret değil

Apollon ve Athena tapınaklarının bulunduğu alanın Liman Kutsal Alanı olarak isimlendirildiğini belirten Side Antik Kenti Hafriyat Başkanı Prof. Dr. Feriştah Alanyalı ise “Burada son yıllarda yapılan araştırmalar, buranın sadece Athena ve Apollon tapınağından ibaret olmadığını, limanın hemen yanında başka kült alanları da içine alan büyük bir kutsal alan olduğunu bizlere gösterdi. O yüzden son yıllarda bölgeye tapınaklar alanı ya da liman kutsal alanı ismini veriyoruz. Alanda ilk çalışmalar, 1947 yılında Arif Müfid Mansel tarafından yapılan kazılarla başlatılsa da son yıllarda özellikle 2023 yılından itibaren bakanlığımızın büyük desteğiyle Geleceğe Miras Projesi kapsamında Side’de çalışılan hafriyat ve onarım çalışmaları yürütülen en önemli alanlardan biri” diye konuştu.

Apollon Tapınağı projesi için de hazırlık

Athena Tapınağı’nda onarım çalışmalarının hızla devam ettiğini belirten Prof. Dr. Feriştah Alanyalı, “Hatta sona yaklaştığını rahatlıkla söyleyebiliriz. Aynı şekilde Apollon Tapınağı’nın projeleri de bakanlığımız tarafından hazırlatılıyor. Çok yakın bir tarihte orada da onarım çalışmalarına başlanacak. Aslında alandaki onarım, koruma ve onarım çalışmaları 2009-2010 yıllarından önce bazilika ve çevresinde başladı. Ancak Athena Tapınağı için şimdi böyle bir şey yoktu. Athena Tapınağı onarım çalışmaları 2023 yılından itibaren büyük hız kazandı. Kısa sürede çok titiz ve çok önemli bir çalışma gerçekleştirilmiş oldu” dedi.

Sütunların tamamı orjinal eserler

Restorasyondaki sütunların külliyen tarihi, özgün kesimler olduğunu ifade eden Prof. Dr. Alanyalı, şu bilgileri verdi:

“Tapınaklar bölgesine özellikle 19’uncu yüzyılın sonunda taş ocağında çalışmak için gelenler, uzun süre buradaki taşları bir ocağın içine atarak kireç elde etmişler ve o kireç yapılarda kullanılmış. Dolayısıyla her iki tapınağın modüllerinin büyük kısmı bugün elimizde değil. Ama Athena Tapınağı’nda yürütülen bütün çalışmalarda daima özgün kesimlerin kullanımı esas alındı. Elimizdeki mevcut modüllerin hepsi kullanıldı. Bu çalışmalar tamamlandıktan sonra Athena Tapınağı için başka bir onarım çalışmasından bahsetmek güç. Çünkü elimizde kullanılabilecek tapınağa ait bütün modüller, bu onarım çalışmaları kapsamında değerlendirildi.”

Turistik değeri çok yüksek bir alan

Apollon ve Athena tapınaklarının bulunduğu yerin turistik değeri çok yüksek bir alan olduğuna da işaret eden Prof. Dr. Alanyalı, “Bildiğiniz gibi Türkiye’nin tanıtımında en çok kullanılan görsellerden biri, Apollon Tapınağı’na ait görsellerdir. Side’ye gelenlerin de ilk görmek istedikleri noktalardan biri burası. Dolayısıyla burada her saatte çok ziyaretçi var. Ama alanda uzun vakittir büyük projeler gerçekleştirilememişti. 2023 yılında büyük bir takviyeyle projelerin başlatılması ve sonuna gelinmiş olması sadece bizler için değil, ziyaretçiler için de çok sevindirici. Onarım çalışmaları kısa sürede tamamlanacak ve çok yakın bir tarihte çevre düzenleme projesi kapsamında Athena Tapınağı aydınlatılacak ve ziyarete açılacak” dedi. (DHA)