Demirköy ilçesi İğneada beldesinde 5 Eylül 2023’te kuvvetli yağış nedeniyle ‘Longoz Ormanları’ndaki Sisli Vadi’de turistik bungalov meskenlerin olduğu bölgede sel meydana geldi.
Dere içinde kurulan bungalov evlerde tatil yapan Dr. Selman Bağışlar ve eşi Mihriban Bağışlar, Suna Duman, emekli öğretmen Raile Şimşek, eşi Ahmet Baki Şimşek ile tesis müdürü Ümit Solmaz, sele kapılıp yaşamını yitirdi. Olayla ilgili yürütülen soruşturmada, ‘Sisli Vadi’ ismiyle kurulan ve sele kapılan 18 bungalov evin, ruhsata muhalif olarak inşa edildiği ortaya çıktı.
Özel Yönetim tarafından mühürlenen işletme hakkında da yıkım kararı verildi. Ancak karara rağmen ‘Sisli Vadi’ adı altında sosyal medyada tanıtımı yapılan bungalov konutların, vergi levhasında faaliyet alanı ‘karma çiftlik’ olarak gösterildiği tespit edildi.
‘Bitkisel veya hayvansal üretim konusunda uzmanlaşma olmaksızın üretim’ ismiyle faaliyet yürüttüğü belirlenen tesislerin tanıtımının, sosyal medya hesaplarından, ‘Doğada uyanmak, tabiata uyanmak’, ‘Oksijeni bol, gerilimi az’ tabirleriyle yapıldığı saptandı.
Kırklareli Cumhuriyet Başsavcılığı’nın sürdürdüğü soruşturmada firmanın sahibi Bülent Bayrak hakkında, ‘Taksirle birden fazla kişinin ölümüne neden olma’ suçundan gözaltı kararı verildi. Keşan’da yakalanan Bayrak ile firma yöneticileri Sevcan Ulutürk ile Cenan Aydın, tutuklandı. Ulutürk ile Aydın, daha sonra avukatlarının itirazıyla tahliye edildi.
Kırklareli Cumhuriyet Başsavcılığı’nın olaya ilişkin hazırladığı iddianame, Kırklareli 2’nci Ağır Ceza Mahkemesi tarafından kabul edildi. İddianamede, tutuklu Bayrak ile Büşra Gökgöz, Cenan Aydın ve Sevcan Ulutürk hakkında, ‘Bilinçli taksirle birden fazla kişinin ölümü ve yaralanmaya sebep olma’ suçundan 3 yıldan 22 yıl 6’şar aya kadar hapis cezası istendi.
YIKIM KARARINA RAĞMEN İNŞAATLAR RUHSATSIZ YAPILDI
Sanıkların yargılandığı Kırklareli 2’nci Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülen 2’nci duruşmada mahkeme, sanık Bülent Bayrak’ın tutukluluk halinin devamına, olay yerine oluşturulacak uzman heyeti ile keşif yapılmasına karar verdi. Karar üzerine bölgede 28 Haziran’da oluşturulan eksper heyeti tarafından keşif yapıldı. Eksper heyetinde yer alan İstanbul Teknik Üniversitesi’nden inşaat mühendisi-mimar Doç. Dr. İsmail Dabanlı, meteoroloji mühendisi Doç. Dr. Elçin Tan, inşaat mühendisi Dr. Öğretim Üyesi H. Emre Alçiçek ve jeoloji mühendisi Dr. Orhan Yavuz’un hazırladığı rapor mahkemeye sunuldu. Olay yerinin krokileri ve fotoğraflarının da yer aldığı 21 sayfalık raporda, tutuklu sanık Bülent Bayrak, tutuksuz yargılanan Cenan Aydın, Büşra Gökgöz, İl Özel Yönetimi ve DSİ, ‘asli kusurlu’, Sevcan Ulutürk ise ‘kusursuz’ bulundu.
Raporda, yapılar için Kırklareli Valiliği’nin Tarım ve Orman Bakanlığı’na müracaatında bakanlığın olumsuz görüş verdiği ve imar plan sürecinin sona erdiği belirtilerek, bütün ruhsatsız yapılar hakkında yıkım kararı verildiği kaydedildi. Yıkım kararına rağmen inşaatlarında ruhsatsız olarak yapıldığı, turizm amaçlı yapıların inşaat ruhsatı ve yapı kullanım izni evrakına ulaşılamadığı kaydedildi.
METEOROLOJİ UYARDI
Olay günkü meteorolojik değerlendirmeye yer verilen raporda, Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nün Trakya Bölgesi için olası can ve mal kaybının önüne geçmek için sarı renkli uyarı verdiği belirtilerek, Aşırı yağış limiti olan 12 saate 10 milimetrenin üzerinde yağış kaydedilmiş olması sebebiyle olayın aşırı yağış olduğu ve doğal afet olarak nitelendirilebileceği hususunda fikir birliği sağlanmıştır. Meteoroloji Genel Müdürlüğü (MGM) olay öncesinde sarı tehlike koduyla Türkiye genelinde uyarı yapmıştır. Dolayısıyla AFAD’ın teyakkuzda olması için gerekli ikazın MGM tarafından verildiği tespit edilmiştir denildi.
DERE TAŞMAYA BAŞLADIĞI ANDAN İTİBAREN PİK DEBİ GÖRÜLDÜ
Yağışta, Sisli Vadi’de görülen debinin kısa süre içinde yükseldiği belirtilerek, Yağışın uzun süre devam etmesinden dolayı yerin doygunluğa ulaşması, havza eğiminin yüksek olması ve yağış şiddetinin afet boyutunda olmasına bağlanabilir. Bu yüzden dere taşmaya başladığı andan itibaren kısa süre sonra pik debi görülmüştür. Palabıyık Deresi’nin havzasının hemen hemen tamamı yoğun ormanlık alanlardan oluşmaktadır. Dolayısıyla akarsu kesitinde sel anında dere kenarına yakın ağaçların köklerinden sökülmesi, yamaçlarda bulunan kuru dal ve kütüklerin dere yatağına taşınması beklenen bir durumdur. Afet boyutunda yağışın meydana getirdiği selin bu kadar yoğun rüsubat ve tomruk taşıması, selin verdiği zararları katlayıcı etkisi olmuştur. Dar bir vadiden yüksek hızla gelen selin Sisli Vadi ismiyle bilinen taşkın ovasına geldiğinde kesit genişlediğinden suratını azaltarak tüm taşkın ovasında menderesler oluşturarak geliştiği tespit edilmiştir. Bu esnada vadi girişinin tarafına göre ana akimin merkezinin önce sağ kıyıdan yansıdığı, sonra sol kıyıya yönlenip tekrar sağ kıyıya doğru yansıdıktan hemen sonra turizm amaçlı kullanılan yapılara ulaştığı tespit edilmiştir. Buna göre 180 parsel üzerindeki çiftlik yapılarının mühendislik hizmeti almış olmasından kaynaklı ayakta kaldığı, selin taşıdığı rüsubatın bu yapılara takılmasıyla selin merkezinin bu noktada 2 kola ayrıldığı, su izlerinden ve olay sonrası video ve fotoğraflardan anlaşılmıştır. Sağ ve sol kıyılara çarpıp yansıyan 2 akımın ana kolları hafif çelik iskeletli ahşap ve taş kaplama binaları tamamen yıktığı tespit edilmiştir denildi.
DSİ’NİN GÖRÜŞÜ KARARSIZ KALMIŞTIR
Raporda, DSİ tarafından dere şevinden itibaren 10 metre arada ve 1,5 metre bu basman kotundan yapıların yapılacağı görüşü imar planı yapılması sürecinde görüş olarak verildiği belirtilerek, Ruhsat süreci akim kalmıştır. DSİ’nin bu görüşü de dolayısıyla kararsız kalmıştır. Buna rağmen ruhsatsız olarak yapıların DSİ görüşüne tam olarak uygun yapılmadığı tespit edilmiştir. Yerinde yapılan keşif sonucu tespit edilen su alma yapısının su tutma haznesi olmayan tabandan su alma yapısı olan trol tipi su alma yapısı olduğu tespit edilmiştir sözleri kullanıldı.
TAŞKININ ARTIŞINA DAİR KANIT BULUNAMADI
Duruşmalarda, sanık avukatlarının derenin üst kısmında su toplanan bir set olduğu ve setin yıkılmasıyla suların ansızın geldiğini savunmuştu. Uzman raporunda ise böyle bir sete rastlanmadığı kaydedildi. Raporda, dere kesitinin tıkanıp, suyun kabarmasına sebep olacak herhangi bir doğal veya yapay bir sete rastlanılmadığı belirtilerek, Su izlerinden de anlaşıldığı üzere olay günü sel dere yatağından olağan halinde epey da yoğun rüsubat taşıyarak gerçekleştiği tespit edilmiştir. Dolayısıyla ne su alma yapısının ne de memba tarafında bulunan kesitlerin tıkanıp gerisinde su biriktirerek taşkın debisini arttırdığına dair bir kanıt bulunamamıştır denildi.
BAŞKA POZİSYONDA KULLANILMA SAKINCALI
Yapısal değerlendirmeye yer verilen raporda, yapılarla ilgili statik bir proje bulunmadığı ifade edilerek, Yapıların ruhsatsız bir şekilde yapıldığı, dolayısıyla imal basamağında fenni bir çalışmanın yapılmadığı anlaşılmaktadır. Yapılar ile ilgili herhangi bir mühendislik çalışmasının olup olmadığının teyit edilmesi amacıyla keşif mahallinde Bülent Bayrak’a yapıların statik projelerinin bulunup bulunmadığının sorulması üzerine yapılarla ilgili herhangi bir statik çalışmanın yapılmadığını, template (hazır/tip) projelerin kullanıldığını heyetimiz belirtmiştir. Ancak dava belgesinde tip proje de olsa yapılar ile ilgili herhangi bir projeye rastlanılmamıştır. Ayrıca her bölge farklı karakteristiklere sahip olduğundan yapıya etki edecek yükler her bölgede farklı olacaktır. Dolayısıyla, template (tip) projelerin olduğu gibi başka bir pozisyonda kullanılma sakıncalıdır. Yapının yapılacağı pozisyonun karakteristiklerine göre projenin kontrol edilmesi, gerekli ise revizyonların yapılması ve ondan sonra uygulanması gerekmektedir diye belirtildi.
TESPİT EDİLEN HUSUSLAR
Raporda, keşif alanında yer alan kalıntıların incelendiği belirtilerek, tespit edilen konular şöyle sıralandı:
Bungalov konutların taban kısmında bulunan taş yükseltme duvarlarında yapısal stabilitenin sağlanması amacıyla kullanılması gereken yatay ve düşey hatılların (konstrüktif olarak kullanılan küçük boyutlarda kolon ve kirişler) kullanılmadığı görülmüştür.
Bungalov ev yerlerinin taş duvar üst kotundan başladığı yapılarda zemin betonu, taş duvar üst berbat ile tıpkı hizada ve toprak-tas dolgu zerine donatısız beton olarak dökülmüştür. Ancak bu döşemenin, üzerine gelen yükler dikkate alınarak donatı olarak tasarlanması ve döşeme betonunun taş duvar üstünde yapılacak yatay hatıl ile birlikte monolitik olarak dökülmesi gerekmektedir.
Üst yapıların mesnetlenmesi (zemine bağlantısı) taş duvar üzerine dökülen ince bir beton katmanı üzerine yapılmıştır. Keşif alanında alınan beyanlardan da teyit edildiği gibi imalat sırasında bu betonun içinde donatı demirleri bırakılmış ve sonrasında üst yapı bu donatılar vasıtasıyla taş duvar üzerine mesnetlendirilmiştir.
Yerinde yapılan müşahedede ankraj ilişkilerinin az sayıda olduğu, gömme derinliklerinin yetersiz olduğu görülmüştür Ayrıca donatı demirine somun takılamayacağından üst yapı elemanlarına ilişkisinin punto kaynakla yapıldığı tahmin edilmektedir. Bungalov-zemin temaslarında yönetmelikler çerçevesinde yeterli sayıda, yeterli çapta, yeterli gömme derinliğine sahip ankraj çubuklarının kullanılması gerekmektedir.
Nitekim yerinde incelemede ankraj olarak kullanılan donatı çubuklarının tamamında göçme gözlemlenmiştir. Sonuç olarak davaya konu yapıların mühendislik hizmeti almamış olması, proje ve hesap raporlarının bulunmaması dolayısıyla tasarım açısından değerlendirme yapılamamıştır. Yerinde inceleme ile keşif mahallinde yapılan müşahedelerle yapılarda uygulama açısından da üstte bahsedilen sorunlar tespit edilmiştir.
Ancak unutulmamalıdır ki yapının projelendirilmesi esnasında fen ve sanat kurallarına uygun tasarım yapılması, yapıda can kaybı riskine ihtimal vermeyecek şekilde projelendirilme yapılması gerekmektedir.
Konut, iş yeri vs. gibi yapıların taşkın, heyelan ve kaya düşmesi gibi afet riski olan, sıhhi ve jeolojik açıdan üzerinde yapı yapılmasında mahzur bulunan alanlarda yapılmaması esas olduğundan normal kurallarda bu tip yapıların projelendirilmesinde deprem, rüzgar, kar, sıcaklık değişimi gibi etkiler dikkate alınmakla birlikte herhangi bir sel etkisi dikkate alınmamaktadır.
Dolayısıyla söz konusu yapıların dizaynında ve uygulanmasında mühendislik hizmeti alınmış olsa dahi taşkın ve sel riski göz arkası edildiğinden bu durumda da yapıların sel etkisi ile göçme mümkünlüğü olacağı düşünülmektedir
3 SANIK İLE DSİ VE ÖZEL YÖNETİM KUSURLU BULUNDU
Raporda, ruhsatsız olarak yapılan yapıların çoğunluğunun selden zarar gördüğü, kimilerinin tamamen yıkılarak can kaybının yaşandığı kaydedildi. Raporda, Davaya konu yapıların herhangi bir mühendislik hizmeti almadan, ruhsatsız bir şekilde yapılması ve turizm tesisi olarak kullanılmasından fiili olarak sorumlu olan sanık Bülent Bayrak’ın, asli kusurlu olduğu denildi. Şirketin yönetim kurulu üyesi ve başkanı olan Cenan Aydın’ın kaçak yapılara başlattığı bu nedenle asli kusurlu bulundu. Kaçak yapıların turizm tesisi olarak işletildiği zamana denk gelen şirketin yönetim kurulu üyesi ve başkanı olan Büşra Göksöz de asli kusurlu bulundu.
Raporda Özel Yönetimi ve DSİ’nin de asli kusurlu bulunduğu belirtilerek, İl Özel Yönetimi tarafından kaçak yapılar tespit edilip mühürlenmesine rağmen mevzuatta açıkça yazılı olan kaçak yapı sahiplerine mevzuatın öngördüğü sürede yıkım kararını bildirim etmeyen, davaların sadece para cezalarına ait olduğundan yıkım kararlarına karşı herhangi bir idari dava da açılmadığından beklenecek bir süreç olmadığı halde, kaçak yapıların sahibi tarafından yıkılmaması sonucu süreci takip edip kaçak yapılar yıktırmaktan sorumlu olduğu halde yıkım işlemini gerçekleştirmediği anlaşılan Özel Yönetimi’nin asli kusurlu, 2019 yılında yürürlüğe giren Taşkın ev Rüsubat Denetimi Yönetmeliği 14’üncü maddesi gereği yapılması zorunlu olan hidrolojik ve hidrolik etüt raporu ve taşkın sınırlarını belirleme çalışmalarından yapılaşma için DSİ’nin uygun görüş vermesi gerekirken; 180 parsel üzerindeki ziraî amaçlı yapılar yapılırken 19.08.2020 ve ‘Turizm Alanı’ amaçlı 1/5000 Nazım İmar Planı ve 1/1000 Uygulama İmar Plan yapılabilmesi yapıların imar plan sürecinde 184-185 nolu parseller için 03.11.2020 tarihli görüş yazılarında, ‘Dere şev üstünden itibaren 10,00 metre yaklaşma aralığı bırakılmalı, bırakılan bu alana herhangi bir tesis inşa edilmemelidir’ görüş gereği yapılaşmanın önü açıldığından ve yönetmeliğin 14’üncü unsuruna uyulduğuna dair dosya münderecatında bir delil mevcut olmadığından taşkın olayın yaşanmasında Devlet Su İşleri’nin (DSİ) asli kusurlu olduğu görüş ve kanaatine varılmıştır tabirleri kullanıldı.
Diğer Güncel Haberler İçin Tıklayın / Bursa Haber – Bursa Gündem – Bursa Gündem Haber – Bursa Haberleri – Bursa Son Dakika
Bizi İnstagram’da Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber
Bizi X’de Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHbr
Bizi Facebook’da Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber
Bizi Youtube’da Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber
Bizi Linkedin’de Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber
05:15
05:15
News
Genel
Genel
Genel
Genel
Genel
Genel
