Son vakitlerde sıkça yaşanan uçak rötarlarını fark ettiniz mi? İşte sebebi…
Son devirde uçuş saatlerinde sıkça yaşanan gecikmeleri fark etmişsinizdir. Özellikle bayram periyodunda yaşanan ilave yoğunlukla birlikte, bu gecikmeler had safhaya ulaştı. Gecikmelerin altında yatan asıl sebep ise, hava trafik kontrolörleri tarafından yapılan “inisiyatif almadan çalışma” faaliyeti.
Normalde uçuşların yoğun olduğu vakitlerde yaşanabilecek bu gecikmeler, hava trafik kontrolörlerinin kendi inisiyatifleriyle aldıkları ilave risk ve sorumluluklarla asgari seviyede gerçekleşiyor ve yolcular mağdur olmuyordu. Ama uzunca bir müddettir devam eden hak arayışlarının karşılık bulmamasından dolayı hava trafik kontrolörleri, bağlı bulundukları sendikanın aldığı kararla inisiyatif almadan çalışmaya başladılar. Bu çerçevede, ICAO ve Sivil Havacılık kurallarına harfiyen bağlı kalarak, görev tariflerinin gerektirdiği çerçevede çalışıyorlar ve görev tariflerine ilave bir risk ve sorumluluk almıyorlar.
Ulusal ve uluslararası mevzuata tamamen uygun şekilde gerçekleştirilen inisiyatif almadan çalışma faaliyetine bağlı olarak uçuşlarda önemli rötarlar yaşanmakta. EUROCONTROL datalarına göre, bu faaliyete bağlı olarak kalkış ve varışların vaktinde gerçekleşme oranlarında %50’ye yakın bir düşüş söz konusu.
Hava trafik kontrolörleri, Türk hava alanındaki her türlü hava aracının sevk ve yönetiminden sorumlu bir meslek grubu ve uluslararası standartlara tabi, uzun ve kuvvetli bir eğitim süreci sonrasında işe başlıyorlar. İleri seviyede yabancı dil, analitik zeka ve gerilim yönetimi gibi kabiliyetlere sahip olan bu meslek kümesinin maaş ve özlük haklarının tamamı EUROCONTROL isimli kuruluş vasıtasıyla, yabancı havayolu şirketleri tarafından karşılanıyor. Yani ülkemiz ekonomisine yük olmadıkları gibi, bir tıp hizmet ihracı yaparak, ülkemize döviz kazandırıyorlar.
Sayıştay Başkanlığı KİT raporlarında “hava trafik kontrolörlerine emsal ülkeler standardında maaş ve özlük hakları sunulmasını ve böylelikle ülkemize döviz girdisi sağlanmasını” öneriyor. Buna rağmen, özlük hakları konusunda yıllardır hiçbir düzgünleştirme yapılmıyor ve bu sebepten dolayı ülkemiz her yıl yüzlerce milyon Euro döviz ve nitelikli işçi kaybına uğruyor.
Hava trafik kontrolörleri, ülkenin de çıkar ve menfaatleri doğrultusunda özlük haklarında acilen düzgünleştirmeye gidilmesini bekliyor. Böylelikle hem nitelikli işçi kaybının önüne geçilmesi hem de ülkemize YÜZLERCE MİLYON EURO’luk katma paha sağlanması hedefleniyor. Haklı talepleri karşılık bulmadığı surece bir yandan ülkemiz önemli döviz kaybına uğrarken, bir yandan da hava trafiğinde önemli aksamalar yaşanıyor. Çarçabuk çözümlenebilecek bu konularda adım atılmaması durumunda, yoğun yaz dönemi boyunca bu sorunlar devam edecek gibi gözüküyor.
EUROCONTROL 2023 Yol Geçiş Fiyatları Raporu’na göre oluşturulan tablodan anlaşılacağı üzere;
– Türkiye, 41 EUROCONTROL üyesi ülke arasında 19.61 Milyon Hizmet Ünite Sayısı ile Avrupa’nın en yoğun ikinci hava alanı. – Buna rağmen, Türkiye ünite başı maliyet (yol geçiş ücreti), yani sunulan hizmet karşılığı alınan ünite ücret konusunda ise son sıralarda. Bunun en önemli sebebi, düşük işçi fiyatları ve seyrüsefer ile işletme hizmetlerinin bir ortada sunulduğu tek ülkenin Türkiye olması. – Bir Türk havayolu firması, Alman hava alanını kullandığında yaklaşık 73 Euro ücret öderken, Türk hava alanını kullanan bir Alman havayolu firması ise sadece 23 Euro ödüyor. – Türk hava trafik kontrolörlerine yapılmayan iyileştirmeler, yabancı havayolu şirketlerinin cebine kar olarak kalıyor.
SAYIŞTAY BAŞKANLIĞI’NIN BU BAHİSTEKİ GÖRÜŞLERİ NELER?
Sayıştay Başkanlığı tarafından; EUROCONTROL üyesi diğer ülkelerin milli maliyetlerini yüksek tutmak ismine özellikle hava trafik kontrolörlerine çok yüksek fiyatlar ödemekte olduğu ifade edilerek, ülkemizin milli maliyetlerinin benzeri ülke standartlarına getirilmesi niyetiyle, hava trafik kontrolörlerimize emsal ülkelerdeki maaşların verilmesi yıllardır defaten talep edilmekte olup, söz konusu raporlarda geçen tabirlere aşağıda yer verilmiştir:
13:11
