Şuayip Birinci: Çocuklar Günde 6 Saatten Fazla Ekran Karşısında Kalıyor

Sağlık Bakan Yardımcısı Doç. Dr. Şuayip Birinci, RTÜK İletişim Mecmuası’nda “Ekran Bağımlılığı ve Toplum Sağlığına Etkileri” başlıklı makaleyi kaleme aldı.

Makalede denetimsiz ekran kullanımının yaratabileceği sağlık sorunlarına dikkati çeken Birinci, ekran bağımlılığının, ekran karşısında geçirilen süreyi kontrol edememe, ekrandan uzakta kendini boş veya depresif hissetme, ekrana erişilemediğinde saldırganlık sergileme, dışarıdaki sosyal faaliyetlere karşı ilgisizlik, ilişki ve sorumluluklardan kaçınma gibi temel belirtilerinin bulunduğunu aktardı.

“6-13 YAŞ ARASINDA EKRAN SÜRESİ ORTALAMA GÜNDE 6,4 SAAT”

Salgınla birlikte hem Türkiye’de hem de dünyada ekran izleme müddetlerinin son yıllarda önemli artış gösterdiğine işaret eden Birinci, “Türkiye’de yapılan bir araştırmada, çocukların neredeyse yüzde 72’sinin önceki yıllara göre daha fazla ekran izleme müddetine sahip olduğu belirtilmiştir. Ayrıca ülkemizde 6-13 yaş arası kümede, ekran süresi ortalama günde 6,4 saat olarak tespit edilmiştir. Yapılan başka bir araştırmada ise 9 Avrupa ülkesinde pandemi sürecinde ekrana maruz kalma müddetinde yüzde 65 artış saptanmıştır.” bilgisini paylaştı.

Makalede, ekran müddetleriyle ilgili bir başka araştırmanın da datalarını paylaşan Birinci, “Yapılan bir araştırmaya göre, dünya genelinde en fazla ekran izleme mühletine sahip ülke yüzde 58,21 oranla Güney Afrika iken, en az ekran izleme müddetine sahip ülke yüzde 21,70 ile Japonya’dır. Türkiye’de ise yüzde 43,92 olarak tespit edilmiştir. Dünya ortalamasına bakıldığında insanların günde 6 saat 37 dakikayı ekran karşısında geçirdikleri görülmektedir.” ifadelerini kullandı.

GÜNLÜK 3 SAATİ AŞAN EKRAN SÜRESİ DEPRESYON VE ANKSİYETEYE YOL AÇABİLİYOR

Ekran bağımlılığının fizikî ve ruhsal boyutta insan ve toplum sağlığını etkilediğini belirten Birinci, “Bir kapsam incelemesi, günlük 3 saatten fazla ekran müddetinin ergenlerde ve genç yetişkinlerde daha yüksek depresyon ve anksiyete muhtemelliğine yol açtığını belirtmektedir. Spesifik olarak, günde 4 saatten fazla televizyon ekran müddetinin panikatak ve günde 4 saatten fazla bilgisayar kullanımının anksiyete ve sosyal fobi semptomlarına yol açtığı saptanmıştır.” bilgisini verdi.

Sürekli değişen içerikler ve anlık bildirimlerin dikkat dağınıklığına yol açarak özellikle çocuklar ve gençlerde dikkat müddetlerinin kısalmasına sebep olduğunu aktaran Birinci, şöyle devam etti:

Ekran kullanımının sınırları aştığı noktalarda, 2 yaşından küçük çocuklarda gelişimsel gecikme, kelime dağarcığının kısıtlı olması, sosyal katılım marifetlerinin zayıf olması, 3 yaş civarlarındaki çocuklarda iletişim ve günlük yaşam hünerlerinde zayıflık, ilerleyen süreçlerde yürümeye başlayan çocukların motor gelişiminde olumsuzluklar meydana getirebildiğini, dil hünerlerinde ve diğer bireylerle bağlantıda yetersizliklere, obezite, diyabet gibi kronik hastalıklara yol açabileceği ortaya konulmuştur.

EKRAN SÜRESİ 4-6 YAŞ DÖNEMİNDE GÜNLÜK 20-30 DAKİKAYI GEÇMEMELİ

Doç. Dr. Birinci, özellikle gençlerde aşırı telefon kullanımı, yanlış duruşun iskelet sisteminde dertlere yol açabildiğini, uzun süre aynı durumda oturmanın ise beyin hücrelerinin kendini yenilediği REM uykusu mühletini olumsuz etkilediğini belirtti.

“Ekran müddetlerini sınırlamak, sağlıklı alışkanlıklar geliştirmek ve çocuklarımızı bu konuda doğru yönlendirmek, gelecekte daha sağlıklı ve istikrarlı bir toplum oluşturmanın temel taşları olacaktır. Teknolojinin hayatımızdaki yerini optimize ederek, hem fizikî hem de zihinsel sıhhatimizi koruyabilir ve sürdürülebilir bir yaşam biçimi benimseyebiliriz.” ifadesini kullanan Birinci, Sağlık Bakanlığı Sağlığın Geliştirilmesi Genel Müdürlüğünün 2023’te yayımladığı “Teknoloji Bağımlılığı Ebeveyn Rehberi”nde 4-6 yaş dönemindeki çocuğun teknolojik aygıtlarla etkileşiminin gelişimine uygun içerikten oluşan ve günlük 20-30 dakikayı geçmeyen bir aktivite şeklinde olmasının tavsiye edildiğini kaydetti.

Birinci, 6-12 yaş grubu çocuklar için de mobil aygıtın eğlence ve oyun amaçlı kullanımının günde en fazla 1 saatle sonlandırılmasının rehberde önerildiğini belirtti.

Birinci, makalede, “Ekran bağımlılığının dünyada ve ülkemizde durumunu anlamak için bu alanda çalışmaların artarak devam etmesi, yetkili kuruluşlar tarafından bu tür bağımlılıkların tanımlanması ve karakteristik özelliklerinin belirlenmesi, ülkelerin etkin strateji oluşturması için elzemdir.” değerlendirmesinde bulundu.