Suriye’de Geçiş Yönetimi Ne Zaman Göreve Başlayacak? Şam’dan Gelen Mesajlar Ne Yönde?

Esad Yönetimi başbakanı, “geçiş devrinin hızlı ve pürüzsüz olması için” kabinesi ile birlikte muhaliflerle iş birliği yaptığını açıkladı.

Suriye’deki muhalif kümeleri temsil eden Suriye Muhalif ve Devrimci Milli Güçler Ulusal Koalisyonu da 8 Aralık’ta yaptığı açıklamada “tam yürütme yetkisine sahip” bir geçiş hükümetinin kurulacağını ve bunun “özgür, demokratik ve çoğulcu bir Suriye’nin önünü açacağını duyurdu.

• Suriye’de ‘geçiş dönemi başbakanı’ Muhammed el-Beşir kimdir?

‘Kapsayıcılık’ ve ‘refah’ vurgusu

Yakın zamana kadar sırf İdlib bölgesini yöneten Suriye Kurtuluş Hükümeti’nin ülke genelinde söz sahibi olması, HTŞ’ye olan yakınlığı dolayısıyla bazı kesitlerde endişe yarattı.

Muhalif oluşum, Şam’ı almasıyla birlikte ülkedeki tüm sivillerin haklarının korunacağına dair bir dizi açıklama yaptı.

Öte yandan HTŞ 11 Aralık’ta, Kürt güçlerinin çekilmesinin ardından ülkenin doğusundaki petrol zengini Deyrizor’un denetimini ele geçirdiklerini de açıkladı.

Suriye Kurtuluş Hükümeti’ne bağlı “Siyasi İşler Bürosu”nun sosyal medya hesaplarından yapılan açıklamalarda yurt dışında bulunan tüm Suriyeliler ülkeye geri davet edildi ve dönüşleri için “uygun şartların” yaratılacağı vurgulandı.

• Suriyelilerin istekli geri dönüşü ne kadar gerçekçi, nasıl mümkün olabilir?

Açıklamalarda ayrıca “Suriye tarihinde yeni bir sayfa açıldığı” ve yeni idarenin “refah sağlama” gayesiyle hareket edeceği belirtildi.

Bir paylaşımda “altyapının yeniden inşası ve sürdürülebilir kalkınmayı sağlamak için kapsamlı bir plan takip ediyoruz” dendi.

Siyasi İşler Ofisi’nin açıklamasında, iç savaş yıllarında ortaya çıkan haksızlıkların “adalet ve hesap verilebilirlik temelli kapsamlı bir toplumsal uzlaşma” ile çözüme kavuşturulması gerektiği belirtildi ve bu uğurda Suriye’nin “toplumsal dokusunu” birleştirmeyi hedeflediğini vurgulandı.

Aynı oluşum, 7 Aralık’ta yaptığı başka bir açıklamada ise yönetimi ele geçiren muhalif kümelerin hiçbir koşul altında Esad ordusunun envanterinde bulunan kimyasal silahları kullanmayacağı taahhüdünü verdi.

Açıklamada, “bu silahların kullanımını insanlığa karşı suç kabul ediyoruz ve sivillere karşı kullanılmalarına ya da intikam ve tahribat araçlarına dönüştürülmelerine izin vermeyeceğiz” dendi.

İsrail, Şam’ın düşmesinden bu yana Suriye’deki birçok askeri tesise onlarca hava saldırısı düzenledi. Saldırıların emellerinden birinin de kimyasal silahların muhalif kümelerin eline geçmemesi olduğu belirtiliyor.

• Suriye’de 300’den fazla hedefi vuran İsrail’in atakları neye işaret ediyor?

Aynı gün yapılan başka bir açıklamadaysa Suriye’deki azınlıkların haklarının koruma edileceği vurgulandı.

Açıklamada tüm sivillerin mülkiyetlerinin her türlü tehdide karşı korunmasının ehemmiyeti vurgulandı ve bu uğurda dini ya da etnik temelde hedef gösterme ya da ayrımcılığa izin verilmeyeceği söylendi.

Açıklamada ülkedeki Hristiyan azınlık, “Suriye’nin ulusal kumaşının ayrılamaz bir parçası” olarak tasvir edildi.

Dünya iletişim kuracak mı?

Dünyanın yeni idareyle nasıl ilişki kuracağı şimdi net değil.

Hakan Fidan, 8 Aralık’ta yaptığı konuşmada Türkiye’nin Suriye’nin yeniden inşası ve çeşitli sorunların çözülmesi için “yeni yönetim ile birlikte çalışmaya devam edeceğini” söylemişti.

NATO Genel Sekreteri Mark Rutte, barışçı şekilde idarenin el değiştirmesini ve daha çoğulcu bir siyasi sürecin hayata geçirilmesini umduğunu söyledi.

Rutte, HTŞ’nin ismini anmadan, Suriye’nin yeni önderlerinin “hukukun üstünlüğünü savunması, sivilleri müdafaası ve dini azınlıklara hürmet göstermesi gerektiğini” kaydetti.

Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen de sosyal medyada yaptığı açıklamada Suriye’nin “toprak bütünlüğünün ve azınlıkların korunmasının kritik değerde olduğunu” ifade etti.