Suriye’de 8 Aralık’ta Beşar Esad yönetiminin Heyet Tahrir eş-Şam (HTŞ) liderliğindeki muhalif gruplar tarafından devrilmesinin ardından başlayan yeni süreçte ülkenin geleceğine ilişkin en üst seviye iştirakli toplantı, 12 Ocak’ta Suudi Arabistan’ın ev sahipliğinde Riyad’da yapıldı.
Toplantıya önde gelen Arap ülkeleri ile Batılı devletlerin yanı sıra Suriye’nin yeni dışişleri bakanı Esaad Hasan eş-Şeybani’nin de katılması dikkat çekti.
Birleşmiş Milletler, Avrupa Birliği (AB), Arap Birliği ve Körfez İşbirliği Örgütü’nün kurumsal olarak katıldığı toplantıda Türkiye’yi Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, ABD’yi ise Dışişleri Bakanlığı Müsteşar Vekili John Bass temsil etti.
ABD ve AB toplantıda, Suriye’ye uygulanan yaptırımların kaldırılması için yeni idareden beklentilerini bir kez daha kayda geçirdi. Bu konuda kesin kararların gelecek haftalarda alınacağı açıklandı.
Başta Suudi Arabistan olmak üzere Arap dünyasının yeni Suriye idaresinden beklentilerinin başında, “aşırılık yanlısı eğilimlere izin vermemesi” geliyor.
Türkiye ise “terörle mücadeleyi” gündeme getiriyor ve Suriye’nin “terörden arındırılması için inisiyatif almaya hazır olduğunu” kaydediyor.
En önemli başlık yaptırımların kaldırılması
Toplantının Riyad’da düzenlenmesi, Suudi Arabistan’ın Suriye’nin geleceğine ilişkin mevzularda “Arap dünyasının en önde gelen temsilcisi” sıfatıyla daha önemli bir rol oynamak istediğini göstermesi açısından önemli.
Alınan kararları ve yapılan tartışmaları kamuoyuna duyuran Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Faysal bin Ferhan, Riyad’daki toplantının odağında, Suriye’ye uygulanmakta olan yaptırımların kaldırılması olduğunu açıkladı.
Suriye’de 2011’de başlayan iç savaşta Beşar Esad yönetiminin protestoculara karşı uyguladığı usuller nedeniyle, Batılı devletler ve kurumlar bu ülkeye ağır ekonomik yaptırımlar uygulamaya başlamıştı. Esad yönetiminin protestoculara karşı kimyasal silah da kullandığı biliniyor.
Bu yaptırımların hala yürürlükte olması, Suriye’nin ihtiyaç duyduğu ekonomik ve mali takviyenin sağlanmasının önündeki en büyük engel olarak görülüyor. Suriye’nin yeni yönetimi, bu yaptırımların bir an önce kaldırılması çağrısında bulunuyor.
Toplantıya katılan Suriye Dışişleri Bakanı eş-Şeybani’nin bir araya geldiği Batılı muhataplarına bu mevzudaki beklentilerini aktardığı, kendilerinin de bu süreçte işbirliği yapacağını ilettiği kaydediliyor.
Yapılan hesaplar, Suriye’nin yeniden imarı için yaklaşık 400 milyar dolarlık bir kaynağa ihtiyaç duyulduğunu gösteriyor.
AB, 27 Ocak’ta yaptırımları konuşacak
Riyad’daki toplantısında AB’nin güvenlik ve dış siyasetten sorumlu yüksek temsilcisi Kaja Kallas, Suriye’ye yaptırımların kaldırılmasının 27 Ocak’ta yapacakları toplantıda ele alacaklarını açıkladı.
Kaja Kallas, yaptırımların kaldırılması sürecinin şartlara bağlı olduğunu vurguladı.
Kallas, Suriye’deki yeni idarenin kapsayıcı olması, kadınları ve farklı kümeleri içermesi gibi ögelerin önemli olduğunu kaydetti.
Siyasi sürecin barışçıl ortamda sürdürülmesi, azınlık haklarının korunması, temel insan haklarına uyulması gibi konular da AB’nin gözettiği başlıklar arasında.
Toplantıya katılan Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock da yaptırımların kaldırılması sürecinde “akıllı bir yaklaşım” izlemek gerektiğini söyledi.
Alman bakan, savaş suçları işleyen eski rejim ögelerine yönelik yaptırımların sürmesi gerektiğini belirtti ancak Suriye halkının acil insani yardım gereksinimlerinin karşılanması için bazı adımların atılmasının önemine de dikkat çekti.
İngiltere Dışişleri Bakanı David Lammy de aynı noktaya vurgu yaparken, Suriye halkına karşı savaş hataları işleyenlerin hesap vermesini sağlamak için gerekli düzeneklerin kurulması gerektiğini söyledi.
Trump yönetiminin hali merakla bekleniyor
ABD de Suriye’de yeni yönetim ile bağların temelini oluşturabilmek için Başkan seçilen Donald Trump’ın 20 Ocak’ta yemin ederek göreve başlamasını bekliyor.
Washington, Suriye’ye insani yardımların iletilmesi ve bazı enerji işlemlerinin yapılabilmesi için bu ülkeye 6 aylık muafiyet getirmişti.
ABD, yaptırımların tamamen kaldırılmasını ise süreç içerisinde kıymetlendirecek. Bu değerlendirmeler arasında Heyet Tahrir eş-Şam’ın (HTŞ) “terör örgütü listesinden” çıkarılması da yer alacak.
Suriye’nin yeni yönetimin lideri Ahmed eş-Şara (eski ismiyle Muhammed Colani), geçmişte HTŞ’nin lideri olarak ABD’nin başına 10 milyon dolar ödül koyduğu bir isimdi. Washington, geçen haftalarda ödül kararını kaldırmıştı.
ABD’nin bu süreçteki diğer bir önceliği ise Suriye’nin doğusunda IŞİD ile uğraşın sekteye uğramaması ve cezaevleri ile kamplarda tutulan IŞİD üyeleri ve ailelerinin gelecekte de nezaret altında tutulmaları.
Washington bu konuda özellikle Türkiye ile müzakereleri artırdı. Ancak bu konuda da kararlar, Trump yönetimi tarafından alınacak.
Suriye’ye en yakın ülkeler Türkiye ve Katar
Suriye’de iç savaşın başladığı tarihten itibaren çok yakın bir ilişki içinde olan Türkiye ve Katar, 8 Aralık sonrasında da birlikte hareket ediyor.
İki ülke de Suriye’nin devrik lideri Beşar Esad’ın ülkeden ayrılarak Rusya’ya gitmesinin ardından Şam’daki büyükelçiliklerini açmış ve yeni idareyle üst seviye temas kurmuşlardı.
Türkiye ve Katar, Suriye’de hem siyasi sürecin şekillenmesi hem de ülkenin yeniden imarı konusunda ön planda olmak, bölgesel etki alanlarını genişletmek istiyor.
Ankara’nın bu süreçte özellikle Suriye’nin -İsrail dışındaki- komşularıyla ayrı bir platform daha oluşturmak istediği, ülkenin yeniden imarı açısından coğrafik yakınlık avantajını kullanmak istediği kaydediliyor.
Türkiye açısından diğer bir öncelik ise hudutlarının güvenliği.
Suriye’nin kuzeyinde belli bölgeleri kontrol eden Türkiye, ABD iştirakinde IŞİD ile mücadele eden ve omurgasını Kürt Halk Savunma Birlikleri’nin (YPG) oluşturduğu Suriye Demokratik Güçleri’nin (SDG) tasfiye edilmesini istiyor.
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, bu mevzudaki beklentisini Riyad’daki toplantıda muhataplarına bir kez daha aktardı.
Arap ülkeleri radikal ögelerin iş başına gelmesini istemiyor
Başta Körfez ülkeleri ve Mısır olmak üzere Arap dünyasının hassasiyet gösterdiği konu, Suriye’deki yeni idarenin, siyasi İslami ögeleri içermemesi ve aşırılık yanlısı eğilimlerden uzak tutulması.
2010 yılında demokratik ve ekonomik taleplerin dile getirilmesiyle başlayan Arap Baharı, birçok ülkede monarşik ve otokratik idareleri etkilemiş ve Mısır dahil bazı ülkelerde yönetim değişikliğine yol açmıştı.
Arap ülkelerinin Suriye’deki yeni idareyle bağlantılarının olumlu çizgide gelişmesi ve Şam’ın da yeniden imar için başta Suudi Arabistan olmak üzere Körfez ülkeleriyle işbirliğine ihtiyaç duyması, taraflar arasında önemli bir uzlaşı olarak görülüyor.
Arap ülkeleri başta olmak üzere Türkiye ve diğer bölge ülkelerinin gündeme getirdiği bir başka öge ise İsrail’in Suriye’deki geçiş sürecini kendi bölgesel çıkarları için kullanmaması.
İsrail’in Suriye topraklarındaki varlığını artırması bölge ülkelerinin reaksiyonunu çekmişti.
Diğer Güncel Haberler İçin Tıklayın / Bursa Haber – Bursa Gündem – Bursa Gündem Haber – Bursa Haberleri – Bursa Son Dakika
Bizi İnstagram’da Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber
Bizi X’de Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHbr
Bizi Facebook’da Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber
Bizi Youtube’da Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber
Bizi Linkedin’de Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber
02:00
News
Dünya
Dünya
Dünya
Dünya
Dünya
Dünya
