Suriye’deki Yeni Savaş Yöntemi: Sivillere Çikolata, Etkin Sosyal Medya

Suriye’deki muhalif kalkışmanın önemli aktörlerinden olan HTŞ, son saldırıda önemli propaganda yapıyor. HTŞ 2011 yılında El Kural’a doğrudan bağlı olarak Nusra Cephesi adı altında kuruldu. Daha sonra aralarında uyuşmazlık çıktı, bağlılığı reddetti ve kendi yapısını oluşturdu.

Bölgedeki örgütler genelde kafa kesme, farklı dinlerde olanlara baskı, sorgusuz infaz gibi imajlarla özdeşleşmişti. Geçmişte bu tür eylemleri olan örgütün, son saldırısında yeni bir taktik izlediği anlaşılıyor. Bu durum siyasi analistlerin de dikkatini çekti. BBC Editörü James Bowen, son olayları irdelediği yazısında, örgütün bu tekniğini analiz etti. Bowen’in saptaması şöyle:

KATI SÖYLEMİ BIRAKTI

“HTŞ’nin kökleri El Kaide’dedir, ancak 2016’da kümeyle yollarını ayırmış ve zaman zaman kümenin sadık yandaşlarıyla savaşmıştır. Ancak HTŞ hala BM Güvenlik Konseyi ve ABD, Avrupa Birliği, Türkiye ve İngiltere gibi ülkeler tarafından terörist grup olarak tanımlanmaktadır. (Suriye rejimi tüm muhaliflerine terörist diyor.) HTŞ lideri Ebu Muhammed el-Cevlani, Irak ve Suriye’de cihatçı bir lider olarak uzun bir geçmişe sahiptir. Ancak son yıllarda, grubunun cazipliğini genişletmek için katı cihatçı ideolojiden uzaklaştı. Resmi duyuruları cihatçı dil ve İslamcı referanslardan kaçınıyor.”

AMAÇ HALKI KAZANMAK

Bowen, örgütün, Suriyelilerin radikal dini telaffuzlardan hoşlanmadığının da farkında olduğunu belirtirken, şu tespiti aktardı:

“BBC Monitoring’deki cihatçı medya uzmanı Mina el-Lami’ye göre tarafsız dil, yaşananları HTŞ’nin cihatçı geçmişinden uzaklaştırmak ve saldırıyı rejime karşı ortak bir isyancı teşebbüsü olarak sunmak için tasarlandı. 2011’den sonraki savaşın ilk yılı veya daha sonrasında demokrasi yanlısı şovlar bastırıldıktan sonra cihatçı gruplar isyana hakim olmaya başlayınca, birçok Suriyeli ya tarafsız kaldı ya da İslam Devleti’nin katil cihatçı ideolojisinden korktukları için isteksizce rejimin tarafını tuttu.”

SİVİLLERE ÇİKOLATA VE KESİNTİSİZ PROPAGANDA

HTŞ, operasyon sırasında birçok lisandan video çekiyor ve sosyal medyada yayınlıyor. Gazeteci olarak görevlendirdiği elemanları, düzenli video paylaşıyor. Bu görüntüler arasında Suriye askerlerinin normal esir gibi tutuklandığı, sorgulandığı görüntüler de var. Geçmişte kafa kesme ve sorgusuz infaz gibi görüntülerin yerini, ölçülü davranan militan görüntüleri almış durumda. Operasyonlarının neredeyse her basamağını çekip yayınlayan örgüt elemanları, sivillere saygılı olduklarını vurguluyorlar.

YENİ SALDIRI TAKTİĞİ DRONLAR

Çatışma manzaralarından örgütün Sovyet yapımı T-72, T-62 ve T-55 tanklarını ele geçirdiği görülüyor. Bunların bir kısmına örgüt elemanları kullanıyor. Askeri havaalanları da ele geçirilmiş görünüyor ancak imgelerdeki uçakların kimilerinin uzun yıllardın hizmet dışı kalmış görüntüsü var. İŞİD daha önce Musul’a saldırdığında çok sayıda Drone kullandı. Örgütün o devirde 300’e yakın Drone uçurduğu tahmin ediliyordu.

Halep’e saldırısında çekilen görüntülerden örgüt elemanlarının silah ve materyal tarafından iyi donatıldığı anlaşılıyor. Propaganda görüntülerinde gece görüş gözlüklerine sahip militanlar da görülüyor. Dikkat çeken saldırı usullerinden birisi örgütün insansız hava araçlarını etkin kullanımın. Suriye’li bazı yetkililerin bu araçlarla öldürüldüğüne ilişkin görüntüler da var.

Örgütün, doğrudan çatışmalara girmek yerine, elemanlarını düşman ateşinden mümkün olduğu kadar muhafazayı amaçlayan bu saldırı taktiği, Suriye ordusuna zaiyat verdirmiş görünüyor. Suriye zırhlı araçlarına, askeri kontrol noktalarına yapılan bu tür saldırıların görüntüleri, etkili olduklarını da gösteriyor.

HTŞ KİMDİR?

Heyet Tahrir Eş-Şam (HTŞ) Suriye’de rejim karşıtı kümelerin en kuvvetlisi olarak öne çıkıyor. Türkiye’nin dışında ABD ve BM de HTŞ’yi terör örgütü olarak tanımlıyor. Örgüt El Kaide’nin Suriye kolu olan El Nusra’nın bir devamı olarak görülüyor. Nitekim HTŞ’nin lideri Ebu Muhammed Golani, El Nusra cephesinin başkanıydı. Örgüt, İdlib’de önemli oranda toprağı uzun süredir denetiminde tutuyor. Ebu Muhammed el-Golani, 2011’de Suriye savaşının ilk aylarında El Kaide’nin Suriye kolunun lideri olarak ortaya çıktı.

Temmuz 2016’da Nusra Cephesi ismini Fetih el-Şam Cephesi olarak değiştirdi ve el-Kaide ile bağlarını kestiğini söyledi; bu birçok kişi tarafından imajını düzeltme girişimi olarak görüldü. Fetih el-Şam daha sonra birkaç başka kümeyle birleşti ve Hayat Tahrir el-Şam oldu.

O periyotta, el-Golani ilk kez yüzünü halka gösterdi ve giysi şeklini beyaz sarık ve cübbelerden gömlek ve pantolonlara çevirdi. Savaşçıları, hezimetlerinden sonra İdlib’e kaçan İslam Devleti grubu militanlarının peşine düştü ve HTS’den ayrılan sıkı el-Kaide üyelerini de içeren bir diğer militan grup olan Horas al-Din veya “Din Muhafızları”na saldırdı.

Golani ve grubu, bombalı saldırılar yaparken, batılı güçlere saldırmaya başladı. Grup bu arada, dini azınlıkların mallarına el koydu, kadınların tesettür giysisini denetlemek için dini polis görevlendirdi.

Grup 2016’da El Esas ile bağlarını kopardı.

ÖRGÜT ÖLÇÜLÜ POLİTİKA İZLEMEYE BAŞLADI

Temmuz 2016’da Nusra Cephesi ismini Fetih el-Şam Cephesi olarak değiştirdi ve el-Kaide ile bağlarını kestiğini söyledi; bu birçok kişi tarafından imajını düzeltme girişimi olarak görüldü. Fetih el-Şam daha sonra birkaç başka kümeyle birleşti ve Hayat Tahrir el-Şam oldu.

O periyotta, el-Golani ilk kez yüzünü halka gösterdi ve giysi biçimini beyaz sarık ve cübbelerden gömlek ve pantolonlara çevirdi. Savaşçıları, hezimetlerinden sonra İdlib’e kaçan İslam Devleti grubu militanlarının peşine düştü.

HTŞ, kendilerinden ayrılan radikal el-Kaide üyelerini de içeren bir diğer militan grup olan Horas al-Din veya “Din Muhafızları”na da saldırdı.

Golani, bölgesindeki bazı aşırılıkçı kümelere baskı yaptı ve giderek kendisini diğer dinlerin koruyucusu olarak göstermeye başladı. Geçen yıl İdlib kentinde yıllar sonra ilk Hristiyan ayinine izin verilmesi de örgütün bu gayesinin parçası. Golani, yakın zamanda tamamen farklı bir portre çizerek, ölçülü mesajlar vermeye başladı. Bölgedeki aşırı radikal kümelere baskı yaptı, bir süre dini polisi de dağıttı.

HTŞ LİDERİ GOLANİ KİMDİR?

Doğum adı Ahmed Hüseyin El Şara olan Ebu Muhammed el Golani, 1982’de Riyad’da doğdu. Golani’nin dedesi, 1967’de İsrail’in Golan Tepeleri’ni işgali sırasında topraklarını kaybetmişti. Golani’nin babası Nasır yanlısı bir Arap milliyetçisiydi ve Suriye’deki Baas rejimi babasını üç kez hapse attı. Baba El Şara, Ürdün’de Filistinli gerillalarla çalıştı. Irak’ta ekonomi ve siyaset eğitimi aldı. Aile 1989’da Şam’a döndü.

Golani kod ismini, ailesinin göç ettiği Golan Tepeleri’nden aldı.

Golani, 2003’te ABD işgaline karşı Irak’a geçti ve Musul’da El Kaide lideri Zerkavi’nin örgütüne katıldı. Örgüt, Amerikan askerlerine ve Şii sivillere yönelik intihar saldırıları düzenledi.

ABD güçleri 2005’te Golani’yi tutukladı. Bucca, Ebu Gureyb ve Cropper hapishanelerinde 5 yıl kaldı. Burada IŞİD’in gelecekteki dokuz üst seviye kumandanıyla tanıştı.

El Golani, hapishanede 50 sayfalık bir mücadele stratejisi belgesi hazırladı.

Suriye’de mezhep çatışmasından uzak durmayı ve sadece Esad rejimine odaklanmayı önerdi. IŞİD’in lideri Bağdadi, 2011’de Golani’yi Suriye’ye gönderdi. El Golani, Suriye’ye geçerek Nusra Cephesi’ni kurdu. Örgüt, bir yılda 5 bin cihatçıya ulaştı.

Golani, Körfez ülkelerinden zengin destekçiler buldu. Batılı gazetecileri kaçırıp fidye aldı. Amerikalı gazeteci Theo Padnos, iki yıl Nusra’nın hapishanelerinde tutuldu. Örgüt petrol, kaçakçılık ve haraçtan da büyük gelir elde etti.

IŞİD, 2013’te o zamana kadar epey güçlenmiş olan El Nusra’yı kendine bağlamak istedi. Golani bu talebi reddetti. Golani, IŞİD yerine El Kaide lideri Zevahiri’ye bağlılık yemini etti.

Bunun üzerine IŞİD ve El Nusra arasında kanlı çatışmalar yaşandı. Nusra, IŞİD’i Suriye’nin kuzeybatısından çıkardı.

Golani, 2015’te El Cezire’ye yüzünü gizleyerek bir röportaj verdi ve Batı’yı hedef almayacaklarını açıkladı.

HTŞ BÖLGEDE NASIL BÜYÜDÜ?

El Nusra, 2014’te askeri ve siyasi yükünü İdlib-Halep-Hama üçgenine vermişti.

Örgüt, El Esas ve IŞİD’den kaçan yabancı cihatçıları bünyesine kattı.

Golani güçleri, Şam’ın doğu mahallesi Guta’da bile varlık gösterdi. Rejimin kuşatması sonrası buradan çekilmek zorunda kaldı.

Örgüt, 2015’te Ceysül Fetih çatısı altında İdlib şehir merkezine ilk kez girmişti.

2014’te muhalif ögeler Halep’ten çekilirken El Nusra ve bazı cihatçı gruplar bu kente yerleşmişti. Golani 2016’da El Nusra’dan koptu ve örgütü Fetih el-Şam ismini aldı. Aralık 2016’ya kadar Halep kırsalı Golani güçlerinin merkez üssü haline geldi.

Golani, 2019’da İdlib’in tamamını ele geçirdi. HTŞ, El Şam Bankası ve Vatad Petrol üzerinden bölge iktisadını denetimine aldı. Muhammed Golani, Kurtuluş Hükümeti ismiyle bir yönetim kurdu.

HTŞ lideri, İdlib’i yönetmek için yeni bir strateji izledi. Sivillere yönelik hizmetleri artırdı. Yollar yaptı, hastaneler açtı. Örgüt, eğitim ve yargı alanında da söz sahibi oldu. HTŞ artık İdlib’de “devlet” gibi davranıyor.

TRUMP İDARESİYLE TEMAS KURMAYA ÇALIŞTI

Golani 2021’de ABD’li gazeteci Martin Smith’e röportaj verdi. IŞİD ve El Kaide’yi geçmişte bıraktığını, HTŞ’nin Batı için tehdit oluşturmadığını iddia etti. Trump döneminde Amerikan idaresiyle temas kurmaya çalıştı.

HTŞ lideri artık takım elbise giyiyor ve İdlib’deki sivil projeleri denetliyor. Çadır kentleri ziyaret ediyor, yol üretimini kontrol ediyor.