Suudi Arabistan’ın son olarak geçen aylarda, ilk kez bir hoşluk müsabakasına temsilci göndermesi dikkat çekti. Selman’ın ıslahatları kapsamında Eylül 2017’de, 1980’lerin başından bu yana kadınların araç kullanmasına yönelik uygulanan yasak kaldırıldı.
Cinsel tacizi suç sayan yasa kabul edildi. Ülkedeki yabancı diplomatlara alkol satışına izin verilmeye başlandı. 21 yaş ve üzerindeki Suudi kadınların, yanlarında erkek “vasi” olmadan pasaport müracaatında bulunmalarına, seyahat etmelerine ve stadyumlara girmelerine izin verildi. 2030 yılına kadar 300’den fazla sinemanın açılmasını hedeflendi.
Riyad’da Suudi Arabistan’ın ilk gece kulubü kapılarını açtı. Islahatlar son yıllarda tüm dünyanın ilgisini çekiyor ve ülkenin iktisat siyasetlerini batıya endekslemesi açısından hayati ehemmiyet taşıyor. Lakin toplanma özgürlüğü, ifade özgürlüğü ve idam cezası gibi mevzularda şimdi bir gelişme yok.
‘AMAÇLARI EKONOMİ’
Ortadoğu’da ve Türkiye’de kadın hakları üzerine çalışan Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyoloji Bölümü’nden Prof. Dr. Ayşe Saktanber, Selman’ın hayata geçirdiği ıslahatların Suudi toplumu ve Suudi bayanları üzerindeki etkilerini Cumhuriyet’e değerlendirdi.
Saktanber, “Suudi Arabistan’da vesayet sistemi var. Bayanlar bu sistemin altında yaşıyor ve bunun etrafında örgütlenmiş bir devlet yapısı var. Şu an yapılan ıslahatlar da hak odaklı olmaktan çok ülkenin dünya ekonomisine ayak uydurması ve gelişmesi için çizilen bir rota çerçevesinde yapılıyor. Vesayet sistemi duruyor lakin onun içerisinde bayanlar ufak ufak kazanımlar elde ediyorlar” dedi.
Bugün olanları anlamak için Suudi Arabistan’daki kadın hareketinin geçmişine bakılması gerektiğine işaret eden Saktanber, “Suudi Arabistan’da ilk büyük kadın hareketi olarak bakabileceğimiz şey ehliyet almak ve araba kullanabilmek. Bayanlar bu hakkını 21. yüzyılda elde edebiliyor. Gündelik hayatları için o kadar önemli ki. Olup bitenlere bakarken Suudi Arabistan’da kadın hareketine de bakmak lazım. Her zaman çok görünür olmasa da yeniden de bir hareketlenme hali var. 2010’daki Arap Baharı’nın tesirleri de önemli” diye konuştu.
‘TOPLANMA HAKLARI YOK’
Saktanber ayrıyeten kadınların sosyal medya üzerinden örgütlenmelerinin de bu hareketin önemli bir kısmını oluşturduğunu zira Suudi Arabistan’da kadınların sokakta toplanamadığını söyledi.
İnsan hakları raporları incelendiğinde Suudi Arabistan’da mahkemelerin hâlâ kadınların ve kız çocuklarının lehine karar almadığını söyleyen Saktanber, “Kadınlar laiklik olmadan; bizim medeni kanun, ceza kanunu, aile kanunu gibi Cumhuriyet ihtilallerimiz olmadan, hak bazlı değişimler olmadan çeşitli müsaadeler alıyorlar. Suudi Arabistan’da çok uzun süre daha bu sistemin ortadan kalkacağını sanmıyorum. O zaman Suudi Arabistan diye bir şey kalmaz zira bu spesifik patriyarka üzerine kurulmuş bir krallık. Lakin umuyorum ki bayanlar daha çok nefes alanı kazanabilir. Hak bazlı değişimler yaşanabilmesi için laiklik şart. Bu reformlardan yararlanan kadınların gelecek kuşaklara aktarılmak üzere açacakları yeni alanlar olması umut verici ama bunları koruyacak yasal sistemlerin olması şart” ifadelerini kullandı.
13:12
