Tadına Doyum Olmuyor Ama Kolesterolü Çıkarıyor! Damarlarda Yağ Birikmesinin En Büyük Nedeni

Kolesterol, bedende bulunan bir tür yağdır (lipid) ve hücre zarlarının yapısında önemli bir rol oynar. Ayrıca hormonlar, D vitamini ve safra asitlerinin üretiminde de gereklidir. Kolesterol iki ana türe ayrılır:

LDL (Düşük Yoğunluklu Lipoprotein): Genellikle “kötü kolesterol” olarak isimlendirilir çünkü yüksek düzeyleri kalp hastalığı ve felç riskini artırabilir.

HDL (Yüksek Yoğunluklu Lipoprotein): “İyi kolesterol” olarak bilinir; fazla kolesterolü hücrelerden toplayarak karaciğere taşır ve bedenden atılmasına yardımcı olur.

Kolesterol, kanda bulunan mumsu bir madde olarak biliniyor. Bedenin sağlıklı hücreler oluşturmak için kolesterole ihtiyacı olurken, yüksek kolesterol düzeyleri kalp hastalığı riskini artırabiliyor.

Yüksek kolesterol nedeniyle kan damarlarında yağ birikintileri gelişebiliyor. Bu birikintiler büyüyor ve atardamarlardan yeterli kanın akması zorlaşıyor.

Bazen bu birikintiler birdenbire kırılabiliyor ve kalp krizine ya da felce neden olan bir pıhtı oluşturabiliyor. Yüksek kolesterol kalıtsal olsa da genellikle sıhhatsiz yaşam stili seçimlerinin sonucu olarak gelişiyor. Sağlıklı bir diyet, düzenli egzersiz ve ilaç tedavisi yüksek kolesterolü düşürmeye yardımcı olabiliyor.

Kolesterolü vücut şekerden üretir veya besinlerden direkt alır. Karaciğerin orkestra şefliğinde karmaşık bir metabolizma sonucunda işlev görmeye başlar. Karaciğer ve bedenin diğer kısımları arasında lipoprotein denilen moleküler vasıtası ile kanda taşınır. Kan analizinde görülen total kolesterol, LDL, HDL ve trigliserit değerleri bu lipoproteinlerdir.

HDL değeri yüksekliği kişinin damarlarından karaciğere çokça kolesterol taşındığı anlamına gelir. Bu hastanın damar tıkanıklığı riski daha azdır. LDL karaciğerden damar duvarına (aslında tüm dokulara) kolesterol taşındığını gösterir. Eğer LDL kolesterol yüksek ise karaciğerden damarlara çokça kolesterol taşınıyordur yani kişinin damar tıkanıklığı riski yüksektir.

KOLESTEROLÜ YÜKSETEN ALIŞKANLIKLAR

Yanlış beslenme; çok fazla doymuş yağ veya trans yağ yemek, sıhhatsiz kolesterol düzeylerine neden olabilir. Trans yağlar genellikle paketlenmiş atıştırmalıklarda veya tatlılarda bulunur, hamur işlerinde de olabilir.. Ancak şeker ve işlenmiş tahıl ürünleri kolesterolün yüksekliğinin daha yaygın bir sebebidir.

Obezite; 30 veya daha yüksek bir vücut kitle indeksine (VKİ) sahip olmak, yüksek kolesterol riskine yol açar.

Egzersiz eksikliği; egzersiz, bedenin ‘iyi’ kolesterolü olan HDL’sini artırmaya yardımcı olur. Egzersiz yapılmadığı takdirde HDL düşük çıkmaktadır. Egzersiz ‘kötü’ kolesterol olan LDL’yi de düşürür. Egzersiz kolesterolün damara ‘yapışmasını’ da azaltır.

Sigara içmek; sigara içmek, ‘iyi’ kolesterol olan HDL düzeyini düşürebilir.

Alkol; çok fazla alkol almak toplam kolesterol düzeyini artırabilir.

Yaş; küçük çocuklarda bile sıhhatsiz kolesterol olabilir, ancak 40 yaşın üzerindeki şahıslarda çok daha yaygındır. Yaşlandıkça, karaciğer LDL kolesterolü daha az uzaklaştırabilir hale gelir.”

Yumurta, tereyağı gibi ürünler kolesterol yüksekliğine neden olduğu için beslenmeden çıkarılırken sonrasında bu kararın olumsuz sonuçları görülmüş ve ölçülü tüketimin bir ziyanının olmadığı belirtilmiştir. Şeker, işlenmiş besinler hedef tahtasına oturtulmuştur. Sağlıklı beslenme planı oluşturmak yüksek kolesterolü düşürdüğü gibi, damar tıkanıklığı gelişiminin de önüne geçmede yardımcı olur.

KOLESTEROLÜ DENGELEMEK İÇİN ÖNERİLER

• Meyve, zerzevat ve tam tahılları içeren yüksek lifli bir beslenme programı uygulayın.
• Kırmızı eti azaltın ve haftada 1-2 kez balık tüketin.
• Fazla kilolarınızdan kurtulun ve sağlıklı kilonuzu koruyun.
• Sigarayı bırakın. Haftanın birden fazla gününde en az 30 dakika egzersiz yapın.
• Alkolü ölçülü tüketin.
• Stres idaresine itina gösterin.

YÜKSEK KOLESTEROL SİNSİNCE İLERLİYOR

Kolesterol damarlarda birikirken tıkayıcı hale gelinceye kadar belirti vermez. Bu nedenledir ki uzun süredir kolesterolü olan hastalar kendilerinde bir şikayet olmadığını iletirler. Kalp krizi, felç veya bacak damar tıkanıklığı geliştikten sonra da kolesterole müdahale edilmesi istenen güzelleşmeyi sağlayamamaktadır.