Taht ve Baht

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Birisine sormuşlar; taht mı, baht mı diye, o da “Baht olsun da taht tabiatıyla gelir demiş. Ben de bir çoğunuz gibi bu sözü çok kişinin ağzında duydumuşum. Birisinin başına kötü bir şey geldiğinde “Onun bahtı kara” denir. Bu örneklerde baht; talih, talih anlamına gelir. Lakin Türkçeden farklı olarak Kürtçede “bext” sözcüğü başka anlamda da kullanılır. Halk arasında yaygın bir söz var; “Bextê Romê tune ye” diye. Birisini başka birine iftira attığında “Bêbextîyan li min meke” denir. Yani birisinden yardım istendiğinde “Ez ketime bextê te” yada “Min xwe avêtiye bextê filan kesî (Falancanın insafına sığınmışım)” der. Sözcüğün bu örneklerde insaf, wijdan, acıma duygusu; bir de ihanet ve kalleşlik karşıtı bir manalarında kullanılmıştır.

Kürt sözlü edebiyatında “bext” ve “bêbext” sözcükleri geniş bir şekilde yer alır. Kürt söylence ve masallarında bextereşî (kara bahtlılık)” ve “bêbextî (insafsızlık, vicdansızlık) içeren birçok olay mevcuttur.

Doğrusu “bext” sözcüğü her iki anlamı ile Kürt sosyolojisi hakkında da yeterli bilgi içermektedir. Biz burada mevzuyu netleştirmek için Kürt dilbilimci Hecîyê Cindî’nin “Kilamên Cemata Kurda” ve “Hikyatêd Kurda” isimli çalışmalarında geçen “bext” sözcüğünün kullanımı ile ilgili bir kaç örnek seçtik:

Bextê te û Xwedê de me….. (Senin insafına ve Allah’a sığınıyorum).

(Ji) bextê min ra tu qîz î. (Benim bahtıma sen kızsın).

Beybê, porkurê, îşev sê roj e, sê şev e/ îsiltaqa romê bêbexte

Meke mîrê min meke,/ Xwe li bextê dînê îslamê asê meke,/ Şemongî Xelîfmêrekî heyfe, bê nav meke

(Li) ser bextê min tu bi mêrî…

Telebextê min bêbextê, min nemayê/Koçk keriyê Husêynê Qeco girane ketine devê çayê,

Esedyanî dûr e, farizyan bêbext in (Esedyani uzak, farizyan insafsızdır.)

Bextê we me, hûn gazin, loma li min nekin (Size yalvarıyorum, beni kınamayın)

Keçikê dînê heyderî/ Ta bi kêra kemberî,/ Li ser bextê min Esmerî.

Tema bejina min bêbextê/ Bextê xirav (Kötü baht) (li) erdê ketê.

Lê bextê wî çê biye…(Fakat onun bahtı iyi imiş).

Na, Elo, wextekî xirave, dinyake bêbext e… ( Kötü bir zaman, acımasız bir dünya)

Av û zarê me erdê nemîne/ Çawa nehîşt bext û miraz hev bivîne

Ay bêbext, ez mirim, neçe… (Ay insafsız, öldüm ben, gitme)

Eğer biz bu mevzuyu aktüel bir olaya bağlamak istersek, bunu Narin Güran’ın öldürülmesi olayına bağlayabiliriz; bu olay aslında “bext”ın her iki manasını da içeriyor. Böyle bir aile ve etrafta doğduğu için bahtı kara, hem de onu katledenler “bêbext”tir. Maalesef Kürt tarihi “Bedbext”lik ve “bêbext”lik örnekleriyle doludur. Sekiz yaşındaki Narin’in akibeti de bu örneklerden biri olarak tarihe geçti, üstelik de “bext” her iki manasını içerecek biçimde. Lakin bir tarihten biliyoruz ki bu kara bahtın ve vicdanlığın kaynağı gerici sistem ile Kürtlerin ezilen halk olmasıdır.

Diğer Güncel Haberler İçin Tıklayın / Bursa Haber – Bursa Gündem – Bursa Gündem Haber – Bursa Haberleri – Bursa Son Dakika 

Bizi İnstagram’da Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber

Bizi X’de Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHbr

Bizi Facebook’da Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber

Bizi Youtube’da Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber

Bizi Linkedin’de Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber