Kurtulmuş, NATO Parlamento Liderleri Zirvesi dolayısıyla bulunduğu ABD’nin başkenti Washington’da, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı (SETA) Washington Merkezi’nin ev sahipliğinde düzenlenen programda, ABD’deki düşünce kuruluşlarının temsilcileriyle bir araya geldi.
Kurtulmuş, burada yaptığı konuşmada, toplantıya katılmaktan duyduğu memnuniyeti dile getirerek, Washington’daki temaslarına ilişkin bilgi verdi.
NATO’nun 75. yıl dönümü dolayısıyla parlamento liderleri ile devlet ve hükümet liderlerinin katılımıyla düzenlenecek dorukların önemli, tarihi bir devirde gerçekleştirileceğini belirten Kurtulmuş, her iki doruğun de hem NATO’nun geleceği hem üye ülkelerin güvenlikle ilgili mevzulardaki yeni yaklaşımları dolayısıyla ehemmiyet arz ettiğini bildirdi.
Türkiye’nin, NATO ile münasebetlerini önemli şekilde koruyan, NATO üyeliği konusunda gerçekten bedel ödemiş bir ülke olduğunu vurgulayan Kurtulmuş, “Şunun altını çizmek isterim ki, NATO sadece bir güvenlik ve işbirliği teşkilatı olmanın ötesinde yeni bir perspektife de sahip olmalıdır. Hiç elbet bunun en başında gelen konu ise barışın nasıl sağlanacağı konusunda NATO’nun yeni bazı yaklaşımları tartışmasıdır. Hem barışın nasıl sağlanacağına ilişkin hem de NATO’nun demokrasiyi nasıl güçlendireceğine ilişkin perspektiflerin meclis liderleri zirvesinde ve devlet liderleri zirvesinde imkan bulmasını temenni ederim.” diye konuştu.
Türkiye-ABD alakalarına her dönem özel bir kıymet atfedildiğini söyleyen Kurtulmuş, “Sorunlarımız olduğunda bu sıkıntıları karşılıklı anlayış içerisinde çözebilmeyi başardık. Ortak bahislerde farklı fikirlerimiz olsa bile bu farklılıklarımızı koruyarak stratejik iki müttefik olarak işbirliğimizi sürdürmeyi başardık. Önümüzdeki dönem, Türkiye’nin hem NATO ile hem de ABD ile ilgisi bakımından özellikle dünyanın bu kadar önemli ve zor bir sürece girdiği periyotta bizim için olağanüstü hayati bir husustur.” değerlendirmesini yaptı.
“YENİ DEVRİN EN BARİZ ÖZELLİĞİ ‘ÇOK KUTUPLULUK’ KAVRAMI”
Dünyanın yeni bir periyoda girdiğine işaret eden Kurtulmuş, bu yeni periyodun en bariz özelliğinin ise “çok kutupluluk” kavramıyla özetlenebileceğini söyledi.
Kurtulmuş, şöyle devam etti:
“Artık hem bölgesel hem küresel sıkıntıları çözmek bakımından sadece bir tek eksende üretilen fikirlerin yeterli olmayacağı, dünyanın farklı bölgelerinde güç merkezlerinin oluşmaya başladığı ve bunlar arasındaki farklılıkların da dünya siyasetine, ekonomisine yön vereceği aşikardır. Türkiye olarak, önümüzdeki dönemi pahalandırmak bakımından bu çok kutupluluğa kıymet veriyoruz. Zira Türkiye, şu anda dünyanın çabucak hemen bütün çatışma mevzularının tam orta yerindedir. Dolayısıyla bizim en temel önceliklerimizden birisi, önümüzdeki periyotta ortaya çıkan bu yeni küresel yapılanmayla ilgili çok daha aktif, çok daha güçlü bir şekilde dünyanın ve bölgenin sorunlarını çözecek bir perspektifle yolumuza devam etmek istiyoruz.
Türkiye olarak dostlarımızı artırmak, düşmanlıklarımızı azaltmak ve bölgesel krizlerin çözülmesinde, küresel barış tertibinin kurulabilmesinde katkı sağlamak istiyoruz. Bu çerçevede baktığımız zaman Türkiye, herhalde dünyada elinde çok sayıda dış politika kartı olan ender ülkelerden birisidir. Türkiye; bir NATO üyesidir, AB adaylık sürecinde bekleyen ya da bekletilen bir ülkedir, Türk dünyasının bir kesimidir, İslam İşbirliği Teşkilatı’nın üyesidir, Karadeniz Ekonomik İşbirliği Teşkilatı’nın üyesidir, Doğu Akdeniz ülkesidir, bir Orta Doğu, Balkan ülkesidir… Türkiye, bir kalemde sayabildiğimiz neredeyse 10’a yakın farklı uluslararası işbirliği örgütünün bir modülüdür. Dolayısıyla bu, Türkiye’ye önemli imkanlar sunuyor. Bunların ortaya çıkardığı olumlu etkileri kullanabilmek Türkiye’nin temel perspektiflerinden birisidir.”
“FİLİSTİN’DEKİ KATLİAMI DÜNYA SİSTEMİ SEYRETTİ”
Kurtulmuş, dünyada “kural bazlı bir uluslararası sistemin kalmadığı gerçeği”nin üzerinde durulması gereken temel hususlardan birisi olduğunun da altını çizdi.
Birçok gelişmenin, mevcut dünya sisteminin problemleri çözebilme kabiliyetinin kalmadığını gösterdiğini söyleyen Kurtulmuş, şöyle devam etti:
“Sadece ülkeler arasındaki çatışmalara değil, bugün insani sorunlar olarak gördüğümüz; küresel ısınmadan çevre tahribatına, uluslararası göçmen probleminden açlık ve kıtlık sorunlarına kadar çabucak hemen hiçbir sorunu çözme hüneri kalmayan bir dünya sisteminden bahsediyoruz. Bizim yaşadığımız bölgede, şu anda bütün dünyayı da meşgul eden iki önemli çatışma alanı, dünya sisteminin bütün kurumları ve kurallarıyla iflas ettiğinin de açık göstergesidir. Rusya-Ukrayna arasındaki savaş üç yılını geride bıraktı. On binlerce insan öldü, şehirler yıkıldı ama uluslararası sistem, bu sorunu çözebilme yeteneğini ortaya koyamadı.
Çok açık konuşmak gerekirse BM Güvenlik Konseyi’nde Rusya varken, Rusya’yı nasıl durduracaksınız? Rusya, kendi aleyhine alınan kararı veto etti. Aynı şekilde artık 10. ayına girdiğimiz, İsrail’in Gazze’de ortaya koyduğu çağdaş tarihlerin gördüğü en büyük katliamı maalesef dünya sistemi seyretti. Bu konuda BM Güvenlik Konseyi’ne 10 karar geldi, 8’i ne yazık ki uygulanamadı. Dolayısıyla dünyada yeni bakış açısına sahip olan, küresel siyasal bir mimariye ihtiyaç olduğu açıktır. Bu sadece hegemonik ülkelerin lehine değil aynı zamanda bütün insanlığın lehine olacaktır.”
Uluslararası sisteme vücut veren kuruluş bildirgelerinin çabucak hemen hiçbirinin pratik uygulamasının da kalmadığını belirten Kurtulmuş, burada samimi olarak yeni bir anlayışa ihtiyaç olduğunu vurguladı.
Kurtulmuş, “Sayın Cumhurbaşkanımızın uluslararası bütün platformlarda dile getirdiği ‘Dünya beşten büyüktür’ ifadesi, bu arayışın ortaya konulmasıdır. Hakikaten dünya, beş ülkenin insafına terk edilmeyecek kadar önemli sıkıntılarla karşı karşıyadır. Bu manada da olağanüstü güçlü bir şekilde barış ve iyilikten yana olan uluslararası kamuoyunun bu konuda ağırlaşmasının insani bir sorumluluk olduğu kanaatindeyiz.” dedi.
“ARAMIZDA SORUN OLAN BÖLGE ÜLKELERİYLE HIZLI VE UNSURLU BİR NORMALLEŞME SÜRECİNİN İÇERİSİNE GİRDİK”
Birçok ülkede insanların bir kısmının farklı statülerde kabul edildiği bir bakış açısının devam ettiğini dile getiren Kurtulmuş, adalet ve eşitliği öngörmeyen hiçbir sistemin ayakta kalamayacağını ifade etti.
Gazze’de 40 binin üzerinde insanın hayatını kaybettiğini, hala yıkıntıların altında insanların bulunduğunu aktaran Kurtulmuş, bu kadar büyük bir katliama rağmen ne yazık ki dünyanın bazı bölgelerinde insanlar arasında bir hiyerarşinin hala uygulandığını gördüklerini söyledi.
Kurtulmuş, “Çok açık söyleyeyim. Ukrayna’da vefat eden insanın hayatının değeri neyse bizim için Filistin’de vefat eden insanın hayatının değeri de birebirdir. Ama maalesef insanların hayatlarının kıymetlerinde farklılık olduğu bir dünyada yaşıyoruz. Bunun kabul edilmesi mümkün değildir.” diye konuştu.
Hiçbir devletin egemenlik bakımından bir başkasından farkının olmadığını da vurgulayan Kurtulmuş, Türkiye olarak devletlerin egemenlikte eşitliği prensibini savunduklarını kaydetti.
Dünyada ekonomik adaleti sağlayacak, refahın bütün insanlığa yayılmasını temin edecek yeni küresel inisiyatiflere ihtiyaç olduğunun altını çizen Kurtulmuş, yeni bir küresel ekonomik mimarinin ortaya konulmasının hem düşünce kuruluşlarının hem üniversitelerin hem de siyasetin önemli görevi olduğunu ifade etti.
Türkiye’nin bu perspektifteki dış siyasetine da işaret eden Kurtulmuş, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Yakın etrafımızda var olan sorunların hızla çözülmesi ve bir barış perspektifinin ortaya konularak bölge ülkeleri arasında normalleşmenin temin edilmesi dış politika perspektifimizde önemli başlıklarımızdan birisidir. Rusya-Ukrayna savaşının bir an önce sona erdirilmesi, iki tarafın da kabul edeceği adil ve kalıcı bir barışın ortaya konulabilmesi için Türkiye tarafından ne büyük uğraşlar sarf edildiği sizlerin de malumudur. Doğu Akdeniz’deki tansiyonların azaltılması, Ege Denizi’nde Türkiye-Yunanistan arasındaki tansiyonların azaltılması, güneyimizde yer alan ve uzun müddettir Türkiye’yi rahatsız eden terör örgütleri üzerinden ortaya çıkarılmaya çalışılan istikrarsızlaştırma siyasetlerinin önlenmesi Türkiye’nin en önemli önceliklerindendir. Bunun için ortamızda sorun olan bölge ülkeleriyle de hızlı ve unsurlu bir normalleşme sürecinin içerisine girdiğimizi de biliyorsunuz.”
Türkiye’nin yakın ilişkiler içerisinde olduğu, tesirinin önemli bir şekilde görüldüğü bölgelerle bağlantılarını daha da güçlü hale getirmenin bir diğer dış politika perspektifi olduğunu ifade eden Kurtulmuş, “Başta Orta Asya’dan Balkanlara kadar uzanan 300 milyonluk Türk dünyası olmak üzere Fas’tan Endonezya’ya kadar İslam dünyası olmak üzere bu geniş coğrafyada Türkiye’nin dostluklarının, işbirliği imkanlarının artırılması dış siyasetimizin ikinci temel halkasını oluşturmaktadır.” dedi.
Kurtulmuş, yeryüzünde yeni ve adil bir sistemin kurulabilmesi için küresel işbirliğini artırmak başlığının bir diğer dış politika önceliği olduğunu bildirdi.
TBMM Başkanı Kurtulmuş, konuşmasının ardından ABD’deki düşünce kuruluşu temsilcilerinin sorularını yanıtladı.
03:39
