TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş, “F-16 meselesi olumlu bir gelişmedir. Türkiye’nin savunma endüstrisinde gereksinimlerinin karşılanması olumlu bir gelişmedir. Ama şunu da çok açık söyleyeyim. Şayet dostlarımız Türkiye’nin savunma ihtiyaçlarını göz gerisi ederlerse artık Türkiye savunma ihtiyaçlarını kendi başına üretecektir” dedi.
Kurtulmuş, NATO Parlamento Liderleri Zirvesi dolayısıyla bulunduğu ABD’nin başkenti Washington’da, Türk gazetecilerle büyükelçilik konutunda bir araya gelerek gündemi değerlendirdi ve soruları yanıtladı. NATO’nun 75. kuruluş yıl dönümünde düzenlenen Parlamento Liderleri Zirvesi dolayısıyla Washington’da bulunduklarını dile getiren Kurtulmuş, Tepe’nin “fevkalade önemli bir dönemde” yapıldığını belirtti.
Washington’da çeşitli ziyaretler gerçekleştirdiğini, ABD’deki Türk toplumunun ve düşünce kuruluşlarının temsilcileriyle görüşmeler yaptığını anlatan Kurtulmuş, bu toplantıların da hayli verimli geçtiğini kaydetti.
NATO ile ilişkiler: “nimet-külfet dengesi”
Türkiye’nin, NATO’nun önemli müttefiklerinden birisi olduğunu ve NATO’ya karşı yükümlülüklerini en iyi şekilde yerine getiren ülkeler arasında yer aldığını belirten Kurtulmuş, şunları paylaştı:
“Zaman zaman nimet külfet istikrarı bakımından NATO ile münasebetlerimizi gözden geçirdiğimiz, bu çektiğimiz külfetlerin karşılığında gereğince nimetleriyle karşılaşmadığımız eleştirileri de Türkiye’de olmadı değil. Ama her halükarda NATO’nun önümüzdeki devirde önemli müttefiklerinden birisi olarak Türkiye, NATO üyeliğini sürdürecek, hem kurumsal olarak NATO’da hem de üye ülkelerle ikili bağlantılarını devam ettirecektir. Ama genel olarak bu süreçte NATO’nun, yeni işlevlerini gözden geçirmesi gerektiği kanaatindeyiz. Özellikle Rusya-Ukrayna krizi başta olmak üzere bazı küresel mahiyette çatışma potansiyeli taşıyan hususların da gündeme gelmiş olması, NATO’nun sadece güvenlik konusunda bir işbirliği ve dayanışma örgütü olmanın ötesinde, belli adımları atması gerektiğini de ortaya koyuyor. Hiç elbet bunların en başında NATO’nun bir caydırıcılık ve güvenlik perspektifi olmakla birlikte bunun yanında, kesinlikle bir barış misyonunun da olması, barışın kurulabilmesi, barışın tesis edilebilmesi için NATO’nun kendi misyonlarını gözden geçirmesi gerektiği kanaatindeyiz.”
“TBMM, parlamenter diplomasi konusunda fırsatı değerlendiriyor”
Türkiye ile ABD bağlarının stratejik paydaşlık seviyesinde devam ettiğini anımsatan Kurtulmuş, “Türk-Amerikan bağları hiçbir zaman aynı çizgide devam eden bir ilişki olmadı. Zaman zaman çıkışlar ve inişler oldu. Bağların kopma noktasına geldiği ve çok yakın işbirliğinin olduğu dönemler oldu. Ama biz Türkiye olarak ABD ile problemlerimizi daima müzakereye açık bir şekilde, diplomatik bir şekilde tartışarak çözme çabası içerisinde olduk. Bugün de birçok sorunda ABD ile ortak çalışma imkanı bulduğumuz gibi bazı problemlerde de önemli fikir ayrılıkları içerisindeyiz. Ama bu fikir ayrılıklarımızı bir kenara bırakarak müşterek nasıl hareket edilebilir, sorunlar nasıl çözülebilir, bunun üzerinde de Türkiye olarak fikirlerimizi muhataplarımızla paylaşıyoruz.” diye konuştu.
Numan Kurtulmuş, bütün uluslararası platformlarda Türkiye’nin en iyi şekilde temsil edilmesini en önemli hedef olarak gördüklerini de vurguladı.
TBMM’nin de parlamenter diplomasi konusunda her türlü imkan ve fırsatı değerlendirmeye çalıştığını ifade eden Kurtulmuş, hem kendisinin hem TBMM üyelerinin ikili ya da çok taraflı platformlarda Türkiye’yi temsil ettiğini söyledi.
“Hakkaniyetli bir dünya sisteminin kurulabilmesi için farklı kanaatteki insanları ortak uğraşa davet ediyoruz”
Dünyanın içinde bulunduğu devrin önemli tehdit ve fırsatlar barındırdığının farkında olduklarını dile getiren Kurtulmuş, tek kutuplu dünya sisteminin değiştiğini ve çok kutuplu yeni bir dünya sisteminin başladığını savundu.
Türkiye’nin, çok sayıda güç merkezinin yer aldığı söz konusu sistemde birtakım sıkıntı ve tehditlerle karşı karşıya olduğunu anlatan Kurtulmuş, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Dünyadaki gelişmeler Türkiye’ye yeni imkanları sunmaktadır. Türkiye bu yakın coğrafyamızın tamamında çok yakın ilişkiler kurabilen bir ülke olarak, barış perspektifine sahip olarak, sorunların çözülebilmesi ve dünyada çok farklı bölgelerle işbirliği ve dayanışmayı artırarak küresel bir barış sistemi kurulabilmesi için bütün gücünü sefer etmiş vaziyettedir. Rusya-Ukrayna krizi ve İsrail’in Gazze’ye yönelik saldırıları karşısında acil ve kalıcı bir ateşkesin temin edilmesi başta olmak üzere, bütün görüşlerimizi muhataplarımızla paylaşıyoruz. Özellikle yeni, hakkaniyetli bir dünya sisteminin kurulabilmesi için dünyadaki farklı kanaatteki insanları ortak uğraşa davet ediyoruz. Artık bu dünya sistemiyle dünyadaki hiçbir sorunun çözebilmesi mümkün değildir. Hiçbir devletin ya da hiçbir kümenin tek başına dünya sorunlarını çözebilmesi mümkün değildir. Hiç kimsenin, domine ettiği bir uluslararası ilişkiler düzleminin hayatiyetini muhafazası mümkün değildir.
Dolayısıyla burada karşılıklı fikirleri bir araya getirerek, bunları müzakere ederek, yeni bir anlayışla dünya sisteminin hem siyasal ölçekte hem de ekonomik ölçekte kurulması kaidedir. ‘Dünya beşten büyüktür’ diyerek yıllardır söylediğimiz şey, bugün hepimize büyük hüzünler veren tecrübelerle bir sefer daha ispatlanmıştır. Artık ne Birleşmiş Milletler’in ne dünyadaki diğer uluslararası kuruluşların dünyanın herhangi bir sıkıntısını çözmesi mümkündür.”
Dünyadaki bütün insanların yaratılışta eşit olduğunu söyleyen Kurtulmuş, “Maalesef başta Avrupa kıtası olmak üzere birçok bölgede ırkçılığın, yabancı düşmanlığının artması, İslamofobinin gelişmesi alarm sinyalleri veriyor. Dünyada bundan sonraki süreçte her bir insanın oburuyla eşit olduğu inancıyla yeni bir sistemin kurulması şarttır” ifadesini kullandı.
“Türkiye’nin kendi savunma ihtiyaçlarını karşılaması lazım”
Kurtulmuş, açıklamalarının ardından gazetecilerin sorularını yanıtladı.
TBMM Başkanı Kurtulmuş, Türkiye’nin S-400 savunma sistemi alması ve CAATSA yaptırımlarıyla ilgili bir soru üzerine, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Irak ve özellikle Suriye’nin kuzeyindeki gelişmeler konusunda Türkiye’nin hali açıktır. Türkiye maalesef bazı ülkelerin siyasi, lojistik, istihbari, hatta zaman zaman askeri destek verdikleri terör örgütlerini kendisi için yaşamsal olarak büyük bir tehdit olarak görmektedir; sadece Türkiye’nin toprak bütünlüğünü değil Suriye’nin ve Irak’ın da siyasi bütünlüğünü sarsacak olağanüstü önemli zararlı kuruluşlar olarak görmektedir. Uzunca bir müddettir vekalet savaşlarının bir aracı olarak terör örgütleri ne yazık ki kullanılmaktadır. Uzunca bir müddettir terör örgütleri dış politika kartı olarak kullanılmaktadır. Türkiye, kategorik olarak buna karşıdır.
Türkiye, terör örgütleri arasında hiçbir ayrım gözetmemiştir, gözetmeyecektir. Bütün dünya DEAŞ ile mücadelede sadece kelamdan ibaret bir tepki gösterirken Türkiye, fiilen DEAŞ ile mücadele etmiş ve DEAŞ’ın yakın coğrafyamızda bir tehdit ögesi olmaktan çıkarılmasını temin etmiştir. Aynı şekilde PKK’nın kolu olan Suriye’deki uzantısı PYD-YPG’nin, terör örgütlerinin varlığı Türkiye için yaşamsal bir tehdittir. Ne yazık ki ABD, stratejik iştirakimize rağmen, birçok alanda çok yakın işbirliğimize rağmen PYD’ye hem lojistik hem istihbari hem de siyasi destek vermeyi sürdürmektedir. Münasebetlerimizi zehirleyen en önemli farklılığın bu olduğunu ifade etmek isterim.”
“Dostlarımız Türkiye’nin savunma ihtiyaçlarını göz gerisi ederlerse artık Türkiye savunma ihtiyaçlarını kendi başına üretecektir”
F-35 ve S-400 meselesi gibi bahislerin da Türkiye’nin çıkardığı tartışmalar olmadığına dikkati çeken Kurtulmuş, şöyle devam etti:
“F-35’ten çıkarılmış olmamız olağanüstü önemli bir çifte standarttır. Başından beri kurucusu olduğumuz bir projeden makul hiçbir münasebet gösterilmeksizin Türkiye dışarıya çıkartılmıştır. Ümit ediyorum ki oraya ödediğimiz paralarımız da alınacaktır. F-16 meselesi olumlu bir gelişmedir. Türkiye’nin savunma endüstrisinde gereksinimlerinin karşılanması olumlu bir gelişmedir. Ama şunu da çok açık söyleyeyim. Şayet dostlarımız Türkiye’nin savunma ihtiyaçlarını göz gerisi ederlerse artık Türkiye savunma ihtiyaçlarını kendi başına üretecektir. Hatta Türkiye, bu alanlarda dünyada rekabet edebilecek bir ülke pozisyonuna yükselmiştir. İHA ve SİHA’larda, Türkiye’nin dünyada rekabet edebilir en iyi ülkelerden birisi olduğu açık. Dolayısıyla alışılmış ki bir bağımsız devlet olarak ittifaklarımıza ne kadar dikkat ediyorsak, kendi milli güvenlik önceliklerimize de en az onun kadar dikkat edeceğiz. Bu çerçevede Türkiye bir silahlanma yarışı içerisinde asla değildir. Silahlanmanın dünya için çok tehlikeli ve tehdit edici bir gelişme olduğunun farkındadır. Ama özellikle büyük bir türbülansın yaşandığı bölgemizde başımızın dik durabilmesi için Türkiye’nin kendi savunma ihtiyaçlarını karşılaması lazım. Bu çerçevede S-400 üzerinden Türkiye’yi eleştirenlerin şu soruya cevap vermeleri lazım. Müttefikleri olan Türkiye’ye niye hava savunma sistemleri konusunda gereğince destek olmadılar?”
Kurtulmuş, Türkiye’nin hava savunma sistemi konusundaki talebini görmezden gelenlerin, Türkiye’nin hava savunmasını başka yolla temin etmesi konusunu bir siyasi rekabet ve siyasi zıtlık haline getirmesini uygun bulmadıklarını belirtti.
CAATSA yaptırımlarının politik bir araç olarak Türkiye’ye karşı kullanıldığını dile getiren Kurtulmuş, “Haksız ve çifte standartlı bir yaptırım olduğu kanaatindeyim. Şayet aslında bizim hava savunma sistemleri konusundaki gereksinimimiz karşılanmış olsaydı böyle bir noktaya gelinmeyeceği de çok nettir.” dedi.
“Bütün ülkelerle bağlantılarımızı geliştirmek isteriz”
Numan Kurtulmuş, Türkiye’nin dış siyasetine ilişkin bir soruya ise şu yanıtı verdi:
“Dünyada hiçbir ülke artık sadece bir kümenin içerisinde ve gölgesinde bulunamaz. Hele Türkiye gibi büyük imkanları ve fırsatları olan bir ülke asla bu şekilde davranamaz. Yani Türkiye alışılmış ki kendi elindeki kartları çoğaltmak, çeşitlendirmek, farklılaştırmak durumundadır. Biz kendi unsurlarımız ve milli önceliklerimiz çerçevesinde dünyadaki bütün ülkelerle özellikle ticaret başta olmak üzere bağlantılarımızı olumlu yönde geliştirmek isteriz. Bu çerçevede de doğal ki ambargoların tek taraflı olarak Türkiye’nin geleceğini etkilemesini de kabul etmeyiz.”
ABD ile Türkiye arasındaki münasebetlerin durumuna ilişkin soruyu yanıtlayan Kurtulmuş, F-16 anlaşması ve İsveç’in NATO’ya kabulünden sonra gelişen olumlu havayı zehirlemek isteyen bazı çevrelerin bulunduğunu söyledi. TBMM Başkanı Kurtulmuş, şunları kaydetti:
“Malumunuz Amerika’da kategorik olarak Türkiye düşmanı olan birtakım lobiler var. Bir de bunlara FETÖ’nün faaliyetlerini eklediğiniz zaman bizi de rahatsız eden ve en son 142 temsilciler meclisi üyesi ve senatörün, Biden’a imzalayarak gönderdiği mektup, gerçekten ikili ilgileri zor bir safhaya sokmayı hedefleyen bir mektuptur. Tamamen Türkiye karşıtı etrafları tatmin eden, onların inisiyatifleriyle kaleme alındığı belli olan, FETÖ’nün takviyeleriyle ve onların birtakım lobi faaliyetleriyle ortaya çıkmış olan bir metin. Zaman zaman iki ülke arasındaki münasebetleri parlamenter diplomasi açısından da zehirlemeye çalışan bu tıp uğraşlar olsa da hem buradaki Türk toplumunun uğraşları hem de Türkiye’deki milletvekili arkadaşlarımız, bakan arkadaşlarımız sürekli bu karşılıklı ziyaretler, müzakereler sonucunda başlamış olan olumlu havayı güzel bir şekilde sürdürebilmek için çaba sarf edeceğiz. Biz üzerimize düşeni yapacağız. Biz Türkiye olarak tezlerimizi her platformda dile getireceğiz, anlatacağız. Böyle yaptığımız takdirde sonuç almamız mümkündür. Milletvekili arkadaşlarımıza da bu konuda büyük sorumluluklar düşüyor.”
“Filistin’in hakkını savunan hiçbir karara itibar etmiyorlar”
Kurtulmuş, İsrail’in, Gazze başta olmak üzere Filistin topraklarına yönelik saldırıları karşısında Türkiye’nin yürüttüğü diplomatik çalışmalarla ilgili bir soruyu ise şöyle yanıtladı:
“Bulunduğumuz her yerde Filistin sıkıntısıyla ilgili birkaç temel mevzuyu ısrarla dile getiriyoruz. Bunlardan birisi acil insani yardımlardır. Bununla ilgili BM kararları olmasına rağmen maalesef İsrail hiçbir yardım konvoyunun içeriye girmesine izin vermedi. Netanyahu ve çetesinin esas amacının Gazze Şeridi’ni Filistinlilerden arındırmak, etnik bir temizlik yapmak ve nihayetinde orayı insansızlaştırmak olduğu için müzakerelerle zaman kazanıyorlar. Uluslararası topluluğun ortaya koyduğu, Filistin’in hakkını, hukukunu savunan hiçbir karara itibar etmiyorlar. Türkiye olarak her an, her platformda bunları dile getiriyoruz.”
İnsani yardımlarla birlikte Filistin’de kalıcı bir ateşkesin gerçekleşmesi gerektiğini vurgulayan Kurtulmuş, Filistin davasının çözülebilmesi için de kesinlikle 1967 hudutlarında, başkenti Kudüs olan, tam manasıyla hâkim bir Filistin devletinin kurulmasının şart olduğunu dile getirdi.
02:00
