TCMB’den Yeni Analiz: 2023 Sıkılaşma Döneminde Tahsili Gecikmiş Alacaklar Görece Düşük

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

T24 Ekonomi

TCMB’nin “Parasal Sıkılaşma Periyotlarında Firmaların Temerrüde Düşme Davranışları Nasıl Farklılaşıyor?” tahlilinde, “2018 sıkılaşma döneminde artan tahsili gecikmiş alacaklar 2023 sıkılaşma döneminde görece düşük seyrediyor” denildi. 

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının (TCMB) blog sayfası Merkezin Güncesi’nde yer alan “Parasal Sıkılaşma Devirlerinde Firmaların Temerrüde Düşme Davranışları Nasıl Farklılaşıyor?” başlıklı tahlilde 2018 sıkılaşma döneminde artan tahsili gecikmiş alacakların (TGA) 2023 sıkılaşma döneminde görece düşük seyrettiği belirtildi.

TCMB Veri Yönetişimi ve İstatistik Genel Müdürü Yusuf Kenan Bağır, Yapısal Ekonomik Araştırmalar Genel Müdürü Ünal Seven ile Ekonomist Ertan Tok tarafından hazırlanan “Parasal Sıkılaşma Devirlerinde Firmaların Temerrüde Düşme Davranışları Nasıl Farklılaşıyor?” başlıklı analiz yayımlandı.

Parasal sıkılaşma periyotlarında finansal istikrarın nezareti açısından yakından takip edilen göstergelerin başında firma temerrütlerinin geldiği belirtilen tahlilde, “Bu yazıda, farklı mali sıkılaşma devirlerinde firma temerrütlerinin gelişimini inceliyoruz. 2023 yılı haziran ayında başlayan sıkılaşma döneminde firma temerrütlerinin ölçek ve sektör bazında değişimlerine ve finansal borçluluğun rolüne ilişkin çıkarımlarda bulunuyoruz.” ifadeleri kullanıldı.

Analize, tarihi olarak, ticari kredi faiz oranlarının 2018 ve 2023 sıkılaşma devirlerinde yükseldiğinin görüldüğü aktarıldı.

“Ticari kredi faizlerindeki yükselişe karşın TGA oranları yüzde 1,5 seviyesinde”

Buna karşın, 2018 sıkılaşma döneminde artan TGA’ların 2023 sıkılaşma döneminde görece düşük seyrettiği vurgulanan tahlilde, şunlar kaydedildi:

“TCMB para siyaseti faizi 2018 yılı haziran ayı sonrasındaki dört ay içerisinde yüzde 8’den yüzde 24 düzeyine çıkarılmış ve Temmuz 2019’a kadar bu düzeyde tutulmuştu. Politika faizindeki artışla eşanlı olarak sıkılaşma öncesi yüzde 17,9 seviyesinde olan ticari kredi faiz oranları yüzde 35 düzeyine çıkmıştı. Bu sıkılaşma döngüsünde ticari kredi TGA oranlarının hızla yükselişe geçtiği ve sıkılaşma öncesi periyottaki yüzde 3 düzeyinden 2019 yılı sonuna kadar yüzde 6 düzeyine çıktığı görülüyor. İçinde bulunduğumuz sıkılaşma döneminde ise ticari kredi faizlerindeki yükselişe karşın TGA oranları yüzde 1,5 seviyesinde. Bu ayrışmada, iki dönem arasındaki faiz artışlarının zamanlaması, enflasyon düzeyi, kur değişimleri ve jeopolitik gelişmeler gibi makro faktörlerin yanında, firma ve sektör spesifik özelliklerin de belirleyici olduğunu kıymetlendiriyoruz.

“İki sıkılaşma döneminde temerrütlerde gözlenen ayrışmanın firma özellikleri ile bağını göstermek amacıyla, firma bazlı yaşlandırma tahlilleri yapıyoruz. Yaşlandırma tahlili, temel olarak belirli bir devirde sağlıklı olarak tanımlanan firmaların, sonraki devirde temerrüde düşme oranlarını gösteriyor. Tahlilde öncelikle faizlerin yatay seyrettiği 2014 haziran sonrası dönem referans olarak tanımlanıyor. Bu periyotta temerrüde düşen firmaların oranının 16 ayda yüzde 5’e yaklaştığı görülüyor. 2018 nakdî sıkılaşma döneminde ise sağlıklı firmalardan temerrüde düşenlerin oranının 2014-2015’le karşılaştırıldığında daha yüksek olduğu görülüyor. Ayrışma, faiz artırımının başladığı aydan 6 ay sonra belirginleşmeye başlıyor.”

Sağlıklı firmaların yüzde kaçının analiz başlangıç tarihinden 16 ay geçtikten sonra temerrüde düştüğünün firma ölçeği ve borçluluk seviyesi kırılımında özetlendiği bildirilen tahlilde, firmaların ölçek bakımından, mikro, orta ve büyük olmak üzere 3 kümeye; borçluluk seviyesi bakımından da firmanın kredi bakiyesini net satışlarına oranlayarak düşük, orta ve yüksek olmak üzere üç kümeye ayrıldığı belirtildi.

Analizde, para siyasetinde sıkılaşmanın başladığı Haziran 2018-Eylül 2019 ile faizlerin yatay seyrettiği Haziran 2014- Eylül 2015 periyotlarının firma temerrütleri borçluluk ve ölçek açısından karşılaştırıldığında, temerrüt artışının yüksek borçlu orta ve büyük ölçekli firma grubunda daha besbelli olduğu görüldüğü kaydedildi.

Bulgular borçluluk ve temerrüde düşme mümkünlüğü arasında olumlu bir ilişki olduğunu gösteriyor.

Bulguların borçluluk ve temerrüde düşme mümkünlüğü arasında müspet bir ilişki olduğunu ve bu ilginin faizlerin artmaya başladığı devirde, yatay seyrettiği periyoda kıyasla daha güçlü olduğunu gösterdiği aktarılan tahlilde, diğer bir sözle, temerrüdün borçluluğa olan hassaslığının yüksek faiz patikası ortamında daha da yükseldiği ifade edildi.

Analizde, buna bağlı olarak, yüksek borçluluğa sahip firmaların 2023 yılı haziran ayında başlayan faiz artırım sürecine diğer firmalara kıyasla daha olumsuz tepki vermesinin beklenebileceğine işaret edildi.

“Reel kesimin döviz konum açığı da epey azalmış ve kur şoklarına karşı dayanıklılığı artmış durumda”

Kullanılan karşılaştırma devirleri ve mevcut faiz patikası dönemi arasında iktisadın ivmesi, faiz oranlarındaki değişim oranı, bankaların risk yüklenme kapasitesi ve reel sektör borçluluğu açısından farklılıklar mevcut olduğu vurgulanan tahlilde, “Örneğin, reel sektör borçluluğu ve mevcut TGA oranları enflasyon etkisiyle birlikte önceki periyotlara kıyasla 2023 mali sıkılaşma döneminde hayli düşük düzeyde. Ayrıca, 2018 devriyle karşılaştırıldığında, reel sektörün döviz pozisyon açığı da epey azalmış ve kur şoklarına karşı dayanıklılığı artmış durumda. Bu açılardan, bankaların kredi riski taşıma kapasitesinin, firmaların da borç taşıma kapasitesinin karşılaştırılan devirlerin üzerinde olduğunu söylemek mümkün. Bu durum, reel sektör firmalarının ve bankacılık sektörünün kredi temerrütlerine karşı daha sağlam olduğunu gösteriyor.” değerlendirmelerine yer verildi.

Firma temerrütlerinin 2023 yılı haziran sonrası ve 2018-2019 devirlerinde farklılaşmasını göstermek amacıyla yaşlandırma tahlilinin 1 Haziran 2023 – 31 Ağustos 2024 dönemi için genişletildiği aktarılan tahlilde, şöyle devam edildi:

“Mayıs 2023 itibarıyla sağlıklı olarak tanımlanan firmaların temerrüt gelişimini önceki devirlerle karşılaştırdık. Buna göre, 2023 mayıs ayında sağlıklı olan firmaların takip eden aylarda temerrüde düşme oranları 2018- 2019 temerrüt oranlarından ve faizlerin artmadığı 2014 haziran sonrası devirde gerçekleşen oranlardan bariz şekilde daha düşük seyrediyor. Ayrıca, gerçekleşen temerrüt oranı ve temerrüde düşme hızı mevcut devirde epeyce olumlu seyretmekte. Sektörel düzeyde bakıldığında da 2023 dönemindeki olumlu ayrışma hayli bariz ve kesimler arasında homojen bir görünüm arz ediyor. Özetle, firma temerrüt oranları, nakdî sıkılaşma adımlarının kademeli atılması ve reel bölümün azalan yerli-yabancı para borç yükü nedeniyle ölçülü seyrediyor. Bununla birlikte, firma temerrüt oranları fiyat istikrarı ve finansal istikrar açısından yakından takip edilmesi gereken göstergelerden biri olmaya devam ediyor.”

Diğer Güncel Haberler İçin Tıklayın / Bursa Haber – Bursa Gündem – Bursa Gündem Haber – Bursa Haberleri – Bursa Son Dakika 

Bizi İnstagram’da Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber

Bizi X’de Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHbr

Bizi Facebook’da Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber

Bizi Youtube’da Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber

Bizi Linkedin’de Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber